Thursday, February 28, 2008

Light-Search in The Dark (Persian)

Дар синаи сиёхй мо ташнагони нурем
در سينه سياهی ما تشنگان نوريم

Бо дидахои бино хамтои кавми курем
با ديده های بينا همتای قوم کوريم

Агёр пар гушуданд, хошо ба носабурй!
اغيار پر گشودند. حاشا به ناصبوری!

Бандем кунчи зиндон, азбаски мо сабурем.
بنديم کنج زندان از بس که ما صبوريم

Парвардагони партав дар умки чохи Юсуф
پروردگان پرتو در عمق چاه يوسف

Рохе кучо биёбем? Не муру не туюрем
راهی کجا بيابيم؟ نی مور و نی طيوريم

Аз рашк заъфаронй, аз хашм аргувонй
از رشگ، زعفرانی، از خشم، ارمغانی

Чун мум мегудозем, чун об дар убурем.
چون موم می گدازيم، چون آب در عبوريم

Аз суги мо фирорист Яъкуби масти ишрат
از سوگ ما فراری است يعقوب مست عشرت

Дар дидаи хумориш як галлаи сутурем
در ديده خماريش يک گله ستوريم

Имрузи мо муъаммост, дирузи мо фаромуш
امروز ما معماست، ديروز ما فراموش

Химмат хамин бошад, фардо ба зери гурем
همت همين باشد، فردا به زير گوريم

Фарёди рустамона аз нои мо нахезад
فرياد رستمانه از نای ما نخيزد

Парвои хам надорем, мутеъу бегурурем
پروای هم نداريم، متيع و بی غروريم

Аз куллахо расидем то пиллахои зиндон
از قله ها رسيديم تا پله های زندان

Чун бардахои хаста дар чанги хирси бурем.
چون برده های خسته در چنگ خرس بوريم

Бозори душманонро обод менамоем
بازار دشمنان را آباد می نماييم

Вайронаи ватанро бинандагони курем.
ويرانه وطن را بينندگان کوريم

Шуре ба синахо нест то шарри мо бипошад
شوری به سينه ها نيست تا شر ما بپاشد

Як тикка санги сахтем, як коса оби шурем.
يک تکه سنگ سختيم، يک کاسه آب شوريم

Wednesday, February 27, 2008

Hurray! We'll Have an Ombudsman! (Cyr Persian)

Мачлиси Намояндагони Точикистон рузи чахоршанбе (27 феврийе) конунеро дар бораи «мудофеъи хукуки башар дар Чумхурии Точикистон» ба иттифоки оро тасвиб кард. Зариф Ализода (пайравй аз раисичумхур дар заминаи тагйири номи хонаводагй чашмгир аст), мушовири давлатии Рахмон дар умури сиёсати хукукй ва намояндаи Рахмон дар мачлис гуфт, ки ин мудофеъи давлатии хукуки башар тавассути раисичумхурй барои панч сол мансуб мешавад ва номзадии уро Мачлиси Намояндагон таъйид мекунад (ки хатман хохад кард). Сипас ин око (ба эхтимоли зиёд око хохад буд) дар хузури намояндагони мачлиси суфло савганд ёд мекунад.

Чашму гуши давлат дар заминаи хукуки башар бояд бештар аз 35 сол ва тахсилоти олии хукукй дошта бошад. Тибки конун, як нафар ичоза нахохад дошт беш аз ду бори пайихам ба ин маком баргумошта шавад. Вале оё конуне барои болоихо хаст, ки кобили тахаттй набошад?

Ализода макомоти давлатро бо ин суханон тарсонд, ки «намояндаи давлат дар умури хукуки башар аз ихтиёроти васеъе бархурдор хохад буд ва кормандони давлат сарфи назар аз макоме, ки доранд, муваззафанд дар сурати дархости у билофосила уро ба хузур бипазиранд.»

Худи раисичумхурй шомили «кормандони давлат» намешавад, мешавад?

Танхо Мухйиддини Кабирй буд, ки назми мабхуткунандаи мачлисро андаке ба хам зад ва пешниход кард, ки ин маком интихобй бошад, на интисобй. Дигар намояндагони мачлис ба Кабирй чап-чап нигох карданду бо фишори мухкаму котеъона руи дугмаи «мухолиф» пешниходашро рад карданд.

Кабирй хам ночор шуд ба тарафдорй аз тархе, ки хостори ислохаш буд, раъй дихад. Ба таъбири точикй, дар шахри якчашма як чашмашро мухкам баст. Дар натича, тархи пешниходй бо хамаи 60 раъйи намояндагони хозир пазируфта шуд.

Кадом як аз атрофиёни рахбар бекурсй монда буд? Хуб, сипос мар Худойро, барои у хам як курсй сохта шуд. Нарму гарм бо замонати дах сол бурдбории хамли чуссае бузург.

Ачаб нест, агар фардо мо, веблогистонихо, тавассути хамин макоми чадид ба накзи хукуки рахбари муъаззам ва озору азияти хамрохони сарсупурдаи у муттахам шавем. Охир, давлат хам сипар мехохад.

Thursday, February 21, 2008

Seeking the light at the end of the tunnel

Our prolonged discussion with Tojvar is reaching essential points. First we tried to fathom out what was going on and where we stood with listing all our failures. Then we tried to find their root causes. And now the wise man is directing us towards finding out possible solutions for our most basic calamitious problems. Below is my latest comment:

Чашмбарохи дидгоххои азизон будам, то вокеъан сазовори иттихоми пургуйи нашавам. Аммо бо чуръате, ки аз даъвати шумо ба бахс ёфтам, дубора ба зери навишта баргаштам.

Бузургтарин ормоне, ки хар фарди дилсузу равшани чомеъа ин рузхо дорад, шояд хамбудй ва якпорчагии мо бошад. Моро хар мушту лагаде, ки аз пасу пеш мерасад, ба далели занчираи азхамгусехтаи миллист. Дар навиштаи пешин хам ба ин ишора доштам, ки пахновартарин густараи манофеъи мо голибан нохияи мост.

Хелехо шояд хабар надошта бошанд, ки шумори зиёде аз хамкавмони мо дар он суи об бо дидаи умед ба мо нигох мекунанд. Лахазоте пеш як дусти точикам, ки 17 сол аст бисоташро аз Афгонистон чамъ кардаву дар Лус-Ончелес густарда, ба ман гуфт: “Даст ёфтани Точикистон ба Хироту Кобулу Мазор шояд содатар аз пас гирифтани Самарканду Бухоро бошад.” Ман парвози мурги хиёли уро сутудам, ки мо дар чи мархилае гир кардаему у ба чи меандешад. Шояд кафтори тамаъ чашми моро ба самти Самарканду Бухоро мекашад. Вагарна хамин чанд тикка кухсор хам, ки ба мо расида, канори хам намегунчанд. Хай доранд ба хам месоянд, то барои худ фазои фарохтаре боз кунанд ва тарафро ба тангнои тангтаре биронанд. Вале то сухбат аз Самарканду Бухоро мешавад, бо як садо фарёд дармеорем, ки “Самаркарду Бухоро, ба Худо, моли ман аст!”

Агар Самарканду Бухоро, ба Худо, моли шумост, чаро Гарм набошад, чаро Кулобу Хучанд на, чаро Ванчу Масчох на, чаро Мургобу Файзобод на?.. Чаро он чиро, ки дорем, ба чашми кам мебинем? “Чашми кам” таъбири нарму беозоре буд аз хусумате, ки каблан дар размгох, сипас дар базмгох ва акнун дар хазмгох ба намоиш гузоштему мегузорем. Хазми хакку хукуки мардум, ки аз бас бо шитоб балъидем, ба сахтй гувориш мешавад.

Магар замонате хаст, ки пас аз даст ёфтан ба нигинхои рабудашуда (С, Б) онхоро хам ракиби худ надонем ва ба чони онхо низ дар науфтем? Чи бирасад ба хамкавмони дуруфтодаамон дар Балху Кобулу Хирот, ки ин рузхо мачбуранд хории итоъат ба диктаи чанд бегонаи девсиратро тахаммул кунанд. Онхо барои мо “афгон” шудаанд, дар холе ки дар вучуди бисёре аз онхо дурахши фарри порсию эронй, яъне точикиро бештар мебинам.

Пас мархилаи нахуст, истехкоми миллат аст ва дарки ин мухим, ки миллати мо факат 7 милюни хоки кучаки мо нест. Ба маротиб фаротар аз он. Манзур ин нест, ки бедиранг марзхои сиёсиро бо белу куланг дур афканем. Балки бояд он марзхоро дар зехни худ бизудоем. Нахуст марзхои зехнии миёни Кулобу Хучанду Бадахшону Зарафшону Раштонро, сипас марзхои сиёсии миёни мову дигар хамкавмонамонро дар зехнхо пок бишуему бизудоем. Чои саркуби истеъдодхо дасти так-таки онхоро бигирему ба курсй бинишонем. Шоистасолориро асли хукуматамон кунем. Бо такя бар забони нируманди порсй садоямонро ба фазои бозтаре бирасонем. Дар омузиши пешрафтхои чахони имруз ва забонхои фоики он бикушем…

Ормони бузург дар зехнхои кучак намегунчад. Аз ин ру бо илкои ин андешаи созанда, ки мо БОЯД ба монанди як мушт гирех шавем, вагарна ангуштхоямон як-як хохад шикаст, зехнхоямонро бигустарем.

Бахси дарозест, ки ба он пайваста метавон пардохт.

Бо арч
Дориюш

Wednesday, February 20, 2008

Thought-squeezer

My thanks got to Tojvar that gives me an opportunity to squeeze out a couple of thoughts on his fabulous weblog in my extremely tight schedule. And all I do after is to copy and paste them here due to the significance of topics he brings up.

Точвари фарзона,

Пурхарфй аз ман буд ва пузиш хам бояд аз ман бошад. Холо мекушам аз эъчоз моя бигирам, вале мутмаин ба комгорй нестам.

Дидгохи ман дар бораи исломихо аз огоз то кунун ба андозаи як мискол дигаргун нашудааст. Ман бар он будаму хастам, ки ин нируи азим (тудахо дар мушикофй кутохдасттаранд) санги кухнаеро ба сина мезанад, ки аз бас кубиданд, ба монанди кулух турду шикананда шудаву мерезад. Саропои гетй далели ин иддаъост, ки кашидани хар навъ андешаварзй ё идеулужие ба эрикаи кудрат саранчом ба русвойи ва камзурии он андеша мунчар шудааст. Камо ин ки кумунисм дар айни кудрат накши бар об шуд ва чавонони Эрони кунунй дар айни султаи ислом дингурез шуданд. Бо як калом, ман онро худй намедонам. Харчанд аз каробати андаки он хам мункир нестам ва барояш чойгохи васеъеро дар миёни тудахо коилам.

Арчи ман ба устод Нурй, сарфи назар аз ормонхои сиёсие, ки дошт, аз шахсияти у сарчашма мегирифт. Кабириро хам ба хотири манзалати диду дарки сиёсиаш арч мегузорам. Аммо хамон парокандагихо, ки ишора кардед, ошкор кард, ки голибан ин афрод дар паи судхое буданд, ки то гирашон омад, тир шуданду чахиданду рафтанд ва аз борони мусибате, ки бар сари пайравони умедворашон фуру рехт чашм пушиданд. Рахмон як мавчуди нодир нест. Хар кадоми эшон хам агар ба он тахти оч даст ёфта буд, ачаб нест, ки кулохро хамин гуна кач мегузошту савлат мефурухт. Мушкил решаитар аз инхост ва дар умки маниши миллат хона карда. Манофеъи миллй барои аксари мо манфиъати зану бачахо, ва фаротар аз он кишлоки худамон, ва фаротар аз он нохияи худамон аст. Хануз касе бар он тахт такя назада, ки Точикистон бо хамин кучакй дар хонаи чашму андешааш бигунчад. Манзур илкои навмедй нест. Чун ин бахсхо мужда аз зухури андешаи миллй медихад. Бошад, ки чунин андешаварзе тавони кад алам кардан пайдо кунад ва дар хидояти миллат аз чох ба рох бикушад.

Боз хам хулфи ваъда шуд. Ба зохир, аз эъчоз мояе надорам:)

Бо арч
Дориюш

Tuesday, February 19, 2008

Another Response to Andesha

Аз авзоъи кунунй арзёбии дурусте фармудед. Мо тоза дар холи тай кардани рохе хастем, ки Эрони кунунй такрибан 50 сол пеш огоз карда буд ва ба чое расид, ки акнун мебинем. Иброхими Яздй аз хушбахтон аст. Бадбахтоне мисли Мехдии Бозаргон ва Шопури Бахтиёр буданд, ки бо вучуди мухолифаташон бо Подшох сарбанест шуданд ё ба монанди Банй Садр барои хамеша аз дидор бо диёри модарй махрум шуданд. Дар поёнхои дахаи 1980 ва огози 1990 мо рохи дурустеро месипардем ва чойгохи ислом ба андозаи худаш буд. Аммо чанги хонагй ва паёмадхои он моро ба садахои миёна кашонд ва дирояту биниш кидир ё тира шуд. Орзухои гандидаи вопасгароёна ё иртичоъй дар калбхои пусида нумув карданд. Ва кишвархои вопасгарое ба монанди Арабистону Покистон руи мазореъи тухй ва кобили кишти зехнхои хуфтаи мо хар чи хостанд киштанд.

Давлат имруз мегуяд, ки аз салафиён зиёне хосил нест, гофил аз ин ки нахустин хоки гурашро дар сурати бурузи нооромй хамин гурух хохад пошид. Рахмон мехохад бад-ин гуна исломихои миёнарави пайрави Нурй ва Кабириро тазъиф кунад. Аммо чун хамеша фаротар аз зери бинии худро намебинад.

Дар китобфурушихои хиёбонии Точикистон чизе ба чуз хурофот ба фуруш намеравад. Касе хам садо дар намеорад, ангор хама махви хурофот шудаанд. Давлат хам намебинад, ки дашнаи тез аз кадом суи пайкараш меояд. Адабиёт сифр аст, синемо мурда ва дари синемохо баста аст, мусикиву тарона ришханд ба хунар аст, теотр дар лахазоти сакарот аст… хурофот авч мегирад. Бароянди онро метавон ба осонй хадс зад.

Вале мо чи бихохему чи нахохем, Точикистон обистани тахаввули бузургест. Бузургй вижаи чанбахои мусбати тахаввул нест, метавонад манфй хам бошад. Шурбахтона, равшанфикрй ба рахмати парвардигор пайваста ва таку тук афроде, ки садои хирадро баланд мекунанд, берун аз хоки диёранд. Обе нест, ки чашмхоро бишуянду чури дигар бибинанд. Дуди иртичоъ дидахоро баста. Тасвире махуфу мудхиш, аммо ростин.

Ман муддатхо буд, ки афзун бар Точикистон гирифтори умури кишвархои дигар будам, дар заминаи рузноманигорй, мусалламан. Аммо хисси як такони торихии пешоруи сарзамини худи ман маро водошт, ки хамаро рахо кунам ва барои он хоки азиз бисузам. Намедонам, ин сухтан сохтан хам хохад дошт ё на. Аммо хузури фарзонагоне чун шумо тавонафзост. Аз хар навъи мумкин бояд паёми равшанойи дод, то торикй чира нашавад. Хурофот дар айни навмедй реша медавонад. Аз хар рох паёми умед дихем, то решахои он бихушкад. Шумо дар ин рох кушоед ва сазовори арч.

Saturday, February 16, 2008

London Rally Calls for Khurram's Dismissal

tajikistanweb.com

Over a hundred of Persian-speakers gathered in front of the Afghan Embassy in London on Friday in protest at the Afghan Culture Ministry's decision to reprimand a local journalist for using Persian words in his reporting. The rally was organized by the Social Organization of Afghanistan and Asia in London.

Earlier this week the Afghan Minister of Information and Culture Abdul Karim Khurram confirmed that the journalist's salary was cut for several days as he had used Persian equivalents of Pashto words for "university", "faculty" and "students". Baseer Babai, the reprimanded journalist, believes that he has all rights to use his native language on TV.

More

Wednesday, February 13, 2008

A Melodic Sad Call (Cyrillic Persian)

Занги дусти дерине аз Маскав. Навои хузнангези Шашмаком ва хик-хики андух...

Эй фалак, дод аз чафоят, дар чи холам кардайи,
Рост будам чун алиф, монанди долам кардайи...
Зери пои бешуъурон поймолам кардайи.

"Дориюшчон, агар ман мурдам, часади манро ба Точикистон бирасон. Рузи марги ман факат Шашмаком садо дихад.." Ва буги пайваста.

Кори торнамо (сайт)-ро гузоштаму пои торнигор (веблог) нишастам, то фаварони гусса аз киссаи кутохи дусти дурдастро ин чо бирезам.

Шашмакомро дар Точикистон гуш намедодам, вале акнун кучактарин навои он ба монанди нутхои фалаку соири мусикии мардумимон, ки пештар ба калби ман рох намеёфтанд, манро ошуфта мекунад. Суллулхои андухро дар сина мунфачир мекунад ва чехраи захири миханро пеши чашмонам меорад, ки ин рузхо замхариристу сапедпуш аст. Ба монанди сугворе хинду, ки сартопо сапедпуш аст ва дар сукуте, ки бори як чахон гамро дар худ нухуфта, метапад.

Ин дусти ман чи мехост бигуяд? Чаро сухбати сиёх мекард, вакте хама чо сапедпуш аст? Шояд ин наздиктарин пайванди миёни рангхои сапеду сиёх бошад.

Шонздах соли умедворй, шонздах соли интизор бар тани хиёли у хам чомаи суги сапед андохта.

Мо так-так, хар кадом дар хилвати худ ин чомаи сугро ба тан мекунему метапем. Ва чомадаре нест, ки ин каборо бар тани мо пора кунад. Ангуштхои худамон хар кадом барои худ мароме доранду мушт намешаванд, ки ба сина бикубанду гамро бадар кунанд. Мо танхо ба танхо месузем ва рузхо мегузаранд, бидуни армугоне аз хоки азиз, ки саропардаи моро дар равшанойи биполояд.

What Time Is It in Tajikistan? (Cyrillic Persian)

"Андеша"-и имруз ба андешаам кашонд ва зери матлаби сузноки "Президент чаро хомуш аст?" ин сатрхоро навиштам:

"Банди охири навиштаатро хондаму баданам мур-мур кард. Тасвири шиканчабор, аммо ростин. Вале ин рахбару рахбарй харгиз ба мо дили хуш надодааст. На ба хангоми бо ду дасти боз бозвор раксиданаш ва на ба хангоми фирор аз чашми дардбори мардуми ранчуру ситамдидааш.

Худо дуруггуям накунад: у борхо ин талошро кардааст. Ба хангоми нишастхои тарсноки давлатй гурриши садои у ба тасаввури худи у ва як мушт фиребхурда гуё садои мардум аст, ки ангушти тахдидро самти макомот такон медихаду мегуяд: "Ман медонам, ки шумохо чи кор карда гаштед! Хамашро медонам!"

Агар намедонист, ин ситаму машаккатро ба хисоби афроди перомунаш мегузоштем. Вале чун медонад ва чуз ангушт дигар чизеро такон намедихад, нафрини ситамдидагон нисораш бод.

Хатто дар ин сармои кахратун хамдардию дилсузии бегонагон араки шармро бар рухсор чорй мекунад. Вале аз рухсори рахбар, ба таъбири точикй, хун мечакад. Боз хам мачбурем аз худамон домангир шавем, ки ин гунахои хунчакон хосили биниши сиёсии мост. Ва хатто марги фарзандонамон дар нахустин сонияхои зиндагй ба мо чигару чуръат намедихад, ки садои "Хошо!" сар дихем. Шояд хамонхо хушбахт буданд, ки бидуни кашидани зачри рузгор дар бозори Черкиз моро рахо карданд, рахбарамонро хам... ва рафтанд."

Ба ростй, мо кучои кофилаем? Ё комилан аз кофила парт шудаему хабар надорем? Соъати замона чанд аст? Ба ростй, оё метавонем бо чуръат бигуем, ки соъати замонаи Точикистон низ "садаи 21" аст? Ба ростй, оё мешавад карни 21-ро дар берун аз кишвари накбатзада бо зарабони тунди калби бечорае (7 милюн бечорае) пеш аз соъати 10-и шаб тасаввур кард? Лахзашуморихои пурилтихоб. Сарусадои дегу косаву кошук. Нигохи харисонаи як кудак ба сафхаи телевизюн, ки медонад то дакоике дигар хомуш хохад шуд. Ба хам хурдани дандонхо аз шиддати сармо, бо ин ки дар чахор лоя пату (курпа) печидааст. Шитоби калам ба руи дафтари як донишомуз, ки мехохад фардои равшане дошта бошад, аммо ин орзуро метавонад то соъати дах дар сар бипарварад... Баъд аз он торикй... Баъд аз он Точикистон. Баъд аз он дидор аз сарзамини гузаштахои дурамон, ки ба нури "илйичй" одат надоштанд ва орзуи равшане хам хонаи зехнашонро мунаввар намекард. Баъд аз он бозгашт ва поёни пешрафт.

Барои виждонхои бедор - баъд аз он сарзаниш, надомат, пушаймонй, маломат ва бечорагй. Барои виждонхои хобида - баъд аз он тасалло, ки "хамин мардак моро аз чанг начот дод, ношукрй накунем", ларзахои беморгуна зери пату, сурфахои силгуна ва хурру пуф (хуррок)-и гуспандона. У хам ашк мерезад ва ашкхояш ба рухсораш мехушкаду ях мезанад. Мисли ашкхои гови мехрубони модарбузургам, ки хамеша ба руяш хушкида буд. Вале чун безабон буд, мо, сохибонаш хам намедонистeм чи мехохад. Шояд у хам равшанойи мехост ва чашмони зебои махмураш дар торикй озор медид. Вале у хатто як бор ба нахве моро мутаваччехи манзураш накард. Бо хамон ашкхои хушкида чашмони мехрборашро барбасту рафт.