Tajikistan turns on Rusal after Talco deal

Пас аз муъомила бо Талко Точикистон ба Русал ру меорад

Меган Мурфи, хабарнигори додрасй

Financial Times

Published: November 28 2008 01:26 | Last updated: November 28 2008 01:26

Дар паи ифокаи яке аз гаронтарин мухокимахо дар торихи додрасй дар Бритониё давлати Точикистон мехохад ба ширкати олюминиюми Русал, ки тахти идораи милиордери рус Олег Дерепаска аст, бипардозад.

Мухокимаи пуровоза дар Девони Олии Бритониё бар сари иттихомоти мабнй бар фасоди молй ва ришвахорй дар Талко (корхонаи давлатии олюминиюми Точикистон), ки мухимтарин дороии санъатии Точикистон ба шумор меояд, сархатхои нохушояндеро барои давлати ин кишвар дар матбуъоти чахон падид овард. Ин дар холест, ки Точикистон ба унвони яке аз факиртарин кишвархои Осиёи Миёна дар ростои чалби сармоя ба шиддат дасту по мезанад.

Пахши ин хабар ки Талко акнун касд дорад талошхояшро бар икомаи даъво алайхи Русал дар чазирахои Вирчини Бритониё мутамаркиз кунад, метавонад гуруххои имдодрасонро биозорад. Созмонхои имдод давлати Точикистонро сарзаниш кардаанд, ки даххо милюн дулорро хазинаи як мухокимаи казойи дар хорич аз кишвар мекунад, дар холе ки ин чумхурй дар зимистони имсол бо камбуди шадиди хорбор (хурок), гармо ва неруи барк мувочех хохад буд.

Ин мухокимаи тулонй умдатан дар мавриди иттихомоти Талко алайхи мудири пешини он Абдулкодир Эрматов ва корпардози аслии корхона Аваз Назаров буд. Талко муддаъй буд, ки ин ду тан 500 милюн дулор аз даромади корхонаро тайи солхои 1996 то 2004 дар як шабакаи ширкатхои бурунмарзй ба таври гайримучоз захира кардаанд.

Талко иддаъо мекунад, ки Русал – бузургтарин ширкати тавлиди олюминиюми чахон ва окои Дерепаска дар ин ихтилос хамдастй доштаанд. Талко мехохад аз рохи мухокимоти хукукй дар чазирахои Вирчини Бритониё он хисоратро чуброн кунад.

Муъомилаи рузи панчшанбе даъвии казоии ин ширкат алайхи окоён Назаров ва Эрматовро поён дод. Хар ду нафар иттихомоти ширкатро рад карданд ва алайхи Талко даъвои мутакобилеро бо такозои 150 милюн дулор рох андохта буданд. Муъомила миёни ширкати давлатии Талко ва ин ду нафар махрамона буд ва хеч як аз тарафхо ба унвони бидехкор (карздор)-и ин мочарои молию казойи эълом нашуд.

Tajik Aluminium settles $500m fraud claim

Даъвои 500 милюн дулории Талко ба ифока расид

Аз Times Online
November 27, 2008

Яке аз гаронтарин мурофеъахо дар торихи Бритониё имруз (27 нувомбр) пас аз се соли радду бадали иттихомоти тунду талх ва харчи даххо милюн пунд (фунт) барои хадамоти хукукй ба ифока расид.

Баррасии ин парванда, ки дар паи набард барои кабза кардани кунтрули корхонаи олюминиюми Точикистон (яке аз факиртарин кишвархои Осиёи Миёна) падид омад, мохи гузашта дар Девони Олии Ландан огоз шуд.

Ширкати олюминиюми Точикистон (Talco) – гардонандаи давлатии корхонаи арзизгудозй Аваз Назаров - шарики тичории пешини худро ба ихтилоси беш аз 500 милюн дулор дар хилоли солхои 1996 ва 2004 дар чараёни равобити фасодолуде бо мудири пешини корхона муттахам кард. Окои Назаров, ки мункири ин иттихом аст, дар як даъвои мутакобил хостори дарёфти худуди 130 милюн дулор аз ширкати Талко шуд.

Дар баёнияе, ки субхи имруз ширкати Талко мунташир кард, омадааст, ки хар ду тараф ба тавофуке даст ёфтаанд ва ин ки мурофеъа ба поён расида ва хеч як аз тарафхо муттахам ва масъули казия махсуб намешавад. Шароити муъомила махрамона буд.

Набарди тунду тез барои ба даст овардани кунтрули корхонаи арзиз, ки севвумин корхонаи арзизи бузурги чахон ва танхо дороии санъатии мухимми Точикистон аст, кабл аз огози мурофеъа ба анчоми даргирихои казоии фаровон дар чандин кишвар мунчар шуд.

Дар ин даъво ду тавлидкунандаи кавии арзизи чахон – Русал (ширкати русии тахти кунтрули Олег Дерепаска) ва Норск Хидро (ширкати санъатии гулосои Нурвеж) даргир шуданд ва мавзуъи иддаъохои хорикулъодаи хар ду тараф шуданд.

Мохи гузашта дар Девони Олии Бритониё вакилони Талко окои Назаров – бозаргони точики мукими Ланданро ба пардохти милюнхо дулор ришва ба мудири пешини корхона, аз чумла як опортмони 600 000-дулорй дар минтакаи Марилбоуни Ландан барои писари у, муттахам карданд.

Вакилони окои Назаров дар вокуниш ба ин иддаъо афроди муртабит бо давлати Точикистонро ба сарпуш гузоштан руи фиребу такаллуби худашон бо истифода аз ин иттихомот муттахам карданд.

Вакили мудофеъ Брайан Доктор ба додгох гуфт, ки афроди муртабит бо раисичумхурй Эмомъалии Рахмон окои Назаровро дар мохи десомбри соли 2004 ба таври гайриконунй аз макомаш канор гузоштанд ва аз он замон то кунун мохона беш аз 20 милюн дулор аз даромади корхонаро ба як ширкати бурунмарзй мунтакил мекунанд. Ба гуфтаи у, хамин интиколи гайриконунии даромади корхона боъис шудааст, ки Талко алорагми афзоиши шадиди кимати олюминиюм тайи чахор соли ахир наметавонад бидехй (карз)-хои худро бипардозад.

Окои Доктор ба додгох гуфт, ки Талко ин казияро «ба таври лагомгусехта» дунбол кардааст. У пурсид, ки чаро дар ин мухокима Талко хозир аст панч дарсади даромади нохолиси миллии кишварро хазина кунад. Вай гуфт: «Дар вокеъ хеч мурофеъае дар торихи мухокимоти казойи барои мутолибагар ин кадр гарон тамом нашудааст.»

Талко дар баёнияе, ки мунташир кард, иттихомоти окои Назаров мабнй бар кулохбардориро такзиб кард ва гуфт, ки хазинаи мурофеъа бад-он далел боло рафт, ки «раванди тулонй ва гароне барои канори хам гузоштани хакоик ва полудани онхо аз дуругу тахрифоти дасисакорон ва хамдастони онхо рох уфтод.»

Херберт Смит – ширкати хукукии шахри Ландан, ки аз Талко намояндагй мекунад, пеш аз огози мурофеъа ифшо кард, ки интизор доштааст то поёни мухокима худуди 55 милюн пунд (110 милюн дулор) хазина кунад. Ширкати Clyde & Co., ки аз окои Назаров намояндагй мекунад, мизони харочотро 22 милюн пунд (44 милюн дулор) унвон кард. Дигар вакилон 10 милюн пунд (20 милюн дулор)-и дигарро ба хисоб афзуданд.

Бо вучуди ин, вакилони наздик ба мурофеъа гуфтанд, ки ин арком танхо марбут ба умури казоии анчомшуда дар Ландан аст ва хазинаи вокеъии мурофеъа бисёр бештар аз ин харфхост. Дар яке аз мурофеъоти муртабит ширкати Талко ширкати Русали Русияро, ки шарики пешини окои Назаров буд, ба хамдастй дар кулохбардорй муттахам кардааст.

Гуфта мешавад, ки то кунун дар торихи додрасии Бритониё танхо ду мурофеъаи бозаргонии дигар хазинаи бештаре доштаанд. Хазинаи сарсомовари ин мурофеъа нигаронихоеро ба вучуд овардааст, ки шояд он эътибори Ландан ба унвони махалли баргузории мурофеъоти тичориро лаккадор кунад ва ширкатхоро водорад, ки барои халли мушкилоти казоии худ суроги додгоххои арзонтареро бигиранд.

Latest Technology vs Privacy

Фанноварии навин дар киболи харими хусусй

به دبيره پارسی

Чи хиссе хохед дошт, агар бидонед, ки маъмурони бонки шумо аз фурушгоххо ва рестуронхо ва хутелхои мавриди алокаи шумо огоханд ва медонанд, ки чи соъате аз кучо чи чизеро харидорй кардед ва баъдан ба кучо рафтед? Ё агар бидонед, ки фарохамсози хадамоти интернетии шумо медонад шумо дар тули руз аз кадом торнамохо боздид мекунед, чи тасовиреро мебинед ва чи навъ мусикиро мешунавед, чи холе пайдо мекунед?

Инхо нахустин марохили фуру рехтани деворхои харими хусусй буд, ки холо хелехо ба он ху гирифтаанд ва ба удул аз ин бахш аз харими хусусии худ тан додаанд. Доштани дастгохи кучаке ба номи блутус (Bluetooth), ки имконоти фаровони иртиботиро барои шумо фарохам мекунад, мумкин аст додахои хусусие монанди ному торихи таваллуд ва хатто нишонии пайки электруникатонро ба афроди перомунатон мунтакил кунад.

Гузориши тозаи мачаллаи «Нйу соентист» (New Scientist) бисёре аз мардуми Бритониёро, ки телефунхои хамрохашон бо блутус мучаххас аст, нигарон кардааст. Бино ба ин гузориш, харакоти рузонаи даххо хазор тан дар ин кишвар бо истифода аз блутуси худи онхо бидуни огохишон пайгирй мешавад.

Дар маконхое махфй дар сатхи шахри Бос (Bath) дар гарби Инглистон дастгоххои скан (дидбон) насб шудааст, ки сигноли дастгоххои блутусро дарёфт мекунад ва омаду шуди мардумро тахти назар мегирад.

Пажухишгарони Донишгохи Боси Инглис бо истифода аз додахое, ки аз ин дастгоххо дарёфт мекунанд, нахваи рафту омади мардум дар сатхи шахрхоро баррасй мекунанд. Аммо хеч як аз афроди мавриди мутолеъа аз тачовузи донишпажухон ба харими хусусишон огох нестанд.

Ин мавзуъ эътирозхоеро мутаваччехи тархи мавсум ба Ситивер (Cityware) ё «Шахрафзор»-и Донишгохи Бос кардааст, аммо дастандаркорони ин тарх мегуянд, ки манзурашон танхо тахкики тахарруки дастачамъии анбухи мардум аст ва бо так-таки афрод коре надоранд. Ба гуфтаи мудири ин тарх, тасаввури ин мавзуъ, ки ниходе бихохад бо истифода аз блутус ба мушаххасоти хусусии афрод дастрасй дошта бошад, музхик аст.

Аз суи дигар, Восилис Кустокус, аз устодони пешини хамин донишгох, изъон мекунад, ки блутус хатаре чиддй алайхи харими хусусии корбарони он аст ва агар касе аз ин бобат нигаронй дорад, бехтар аст коркарди блутусро дар телефуни хамрохаш хомуш нигах дорад.

Дар вокеъ, блутуси шумо як чосусаки чайбист, ки харакати шумо аз як махал ба махалли дигарро пайваста ба атроф гузориш медихад. Доманаи пушиши сигноли он худуди дах метр аст ва дар дастгоххои чадидтар доманаи бештаре дорад. Блутус дар вокеъ чойгузини симхоест, ки ду роёнаро ба хам васл мекунад ва барои тасхили радду бадали додахо миёни ду дастгох бисёр судманд аст.

Аммо як коршиноси хибраи блутус метавонад, бидуни ин ки шумо хабар дошта бошед, аз рохи дур вориди дастгохи шумо шавад, тасовири махфуз дар онро бибинад, дафтари телефунатонро варак бизанад ва мушаххасоти мавчуд дар телефуни шуморо барои худаш пиёда кунад.

Ба навиштаи рузномаи Гордияни Ландан, то кунун дастгоххои скани Ситивер, ки дар шахрхои Сон Диегу, Турунту ва Берлин ва кишвархое мисли Хунг Кунг, Устролиё ва Сангопур насб шудаанд, сохибони 250 хазор дастгохи блутусро шиносойи кардаанд.

Бархе муътакиданд, ки блутус дар оянда метавонад бо дасткории андаке ба дурбини мадорбастаи мутахаррике табдил шавад, ки аслан тахти кунтрули дорандаи он нахохад буд.

Дурбинхои мадорбаста хам ки дар ошкор кардани чароим ва чиноятхои бисёре корсоз буда, борхо мавзуъи бахсхои доги ичтимоъй дар мавриди тачовуз ба харими хусусии афрод будааст.

Ду сол пеш гузориш шуда буд, ки дар саросари Бритониё худуди панч милюн дастгох дурбини мадорбаста насб шуда, яъне як дурбин барои 12 шахрванди кишвар. Ба иборате дигар, 20 дарсади кулли дурбинхои мадорбастаи чахон дар Бритониё мутамаркизанд, бо ин ки ин кишвар танхо 0.2 дарсади замини кобили искони чахонро ташкил медихад.

Тасвири як шахрванди Ландан рузона худуди сесад бор руи дурбинхои мадорбаста меуфтад. Шаш хазор дастгох дурбини истгоххои метру ва утубусхо, ба изофаи 1800 дастгох дурбини дигар дар истгоххои рохи охани Ландан ва садхо дурбини дигар дар сатхи шахр хамаруза ба обирон зул задаанд (синча мекунанд).

Намоиши бархе аз филмхои дурбинхои мадорбаста мавзуъи баррасихои казойи будааст, чун мардум рогиб нестанд тасвирашон бидуни ичозаи онхо руи сафхаи телевизюн зохир шавад. Шикоятхои фаровон аз ин нахваи кунтрули интизом ва ташбехи он ба чомеъаи «Бародари бузург»-гунае, ки дар достони «1984»-и Чурч Урвел (George Orwell) омадааст, бархе кавоъиди тозаро дар нахваи корбурди ин дурбинхо ба миён овардааст, ки бино бар он, масалан, забти садои афрод дар хиёбонхо ва истгоххо голибан мамнуъ аст.

Дурбинхои телефуни хамрох (mobile) низ аз суи мудофеъони харими хусусии афрод, аз чумла созмони Privacy International мухилл (халалрасон)-и осоиши мардум тавсиф шудаанд. Ин созмон аз созандагони телефуни хамрох хостааст, ки садои диёфрогми дурбинхо ба хангоми баста шуданро баландтар кунанд, то афрод аз корбурди он дар чойхои умумй пархез кунанд.

Бад-ин гуна, рушди физояндаи фанноварии иттилоъотй аз як су асбоби саргармй ва сухулати иртибототро фарохам мекунад ва аз суи дигар дар холи шикастани деворхои харими хусусй ва тагйир додани таърифи ин мафхуми мубхам аст.

Мардум акнун сардаргум мондаанд, ки харими хусусии онхо дар кучо огоз мешавад ва кучо ба сар мерасад, то битавонанд аз он ба дурустй мурокибат кунанд. Ин муъзал аз зоидахои чавомеъи масрафист ва шояд рохи халли он низ чанбаи бозорй ва масрафй дошта бошад. Ба кавли Дейвид Кусгрув (David Cosgrove), аз коршиносони хукукии фанноварии иттилоъотй, шояд пас аз муддате созмонхое шакл бигиранд, ки дар изои пул аз харими иттилоъоти хусусии мо нигахбонй кунанд.

Prix Goncourt for Syngue Sabour

Гункур барои «Санги сабур»

به دبيره پارسی

Нависандае, ки дар авони чавонй аз Афгонистон ба Фаронса панох бурда буд, болотарин чоизаи адабии Фаронсаро ба даст овардааст. Чоизаи Гункур (Goncourt)-и Фаронса ба достони «Санги сабур»-и Атики Рахимй таъаллук гирифт. Ин достон шархи мочарохои занест, ки шавхараш дар давраи чанг мутахаммили зарбаи магзй шуда ва бори рузгору мурокибат аз худро ба души хамсараш андохтааст. Ин достони фаронсавй бо номи порсии «Санги сабур» мунташир шудааст.

Чоизаи Гункур аз соли 1903-и мелодй то кунун хамасола ба бехтарин нависандаи фаронсавизабон эъто мешавад. Бунёдгузори он Эдмунд ду Гункур – нависандаи баноми фаронсавист, ки чоизаро ба ифтихори бародараш Жул ду Гункур, ки у хам нависандаи комгоре буд, поярезй карда буд. Окодемии Гункур мураккаб аз дах нависандаи фаронсавист, ки пас аз арзёбии осори тоза номи нависандаи солро эълом мекунанд. Барандагони чоизаи Гункур голибан ба шухрате фарогир ва фуруши фаровони осорашон даст меёбанд.

Аммо Атики Рахимй аз муддатхо пеш аз чумлаи машхуртарин ва пуртарафдортарин нависандагони Фаронса будааст. «Хокистару хок»-и Атики Рахимй, ки баъдан мабнои як филми хунарй хам вокеъ шуд, нахустин достони нависанда аст, ки дар Фаронса ва Олмон бештарин фурушро дошт. Атики Рахимй дар гуфтугуе бо рузномаи «Индепендент»-и чопи Ландан дар мохи десомбри 2002 дар бораи румони «Хокистару хок» гуфта буд:

«Алорагми мавзуъи достони «Хокистару хок» ман мехостам дар он бо вожагони порсй, ки забони модарии ман аст ва бо аносири шифохй ва навиштории он бозй кунам. Ин китоб пур аз хушунат аст, аммо зери сатрхои он замзамаи ашъори садаи сездахуми мелодиро хам метавон шунид.»

Амири Фулодй, рузноманигори мукими Ландан дар бораи румони «Хокистару хок» мегуяд:

«Румони «Хокистару хок» чузъи маъдуди румонхоест, ки вакте чанд сатри аввали онро бихонй, дигар наметавонй аз даст бигзориаш. Ин румон аз забони дуввумшахс ривоят шудааст. «Дастгир» танхо пирмарде, ки бо наваи хурдсолаш (Ёсин) аз як карияи вайроншуда дар асари бумбборони русхо бокй мондаанд. Вахшати бумбборон ва садои махиби бумбафканхо шунавоии Ёсинро низ аз у гирифтааст. Аммо у фикр мекунад, ки баъд аз бумбборон хама хафа шудаанд. Ва хеч чизу хеч кас, хатто падарбузургаш дигар садое надоранд.»

Румони «Санги сабур»-и Атик Рахимй, ки чоизаи Гункурро барои у ба армугон овард, то кунун ба забони порсй баргардон нашудааст. Амири Фулодй, ки бо Атики Рахимй гуфтугуе телефунй анчом додааст, гуфт:

«Достони «Санги сабур» аз хофизаи як зани афгон барои худаш ривоят мешавад. Дар ин достон як мард дар чидоли номаълуме мачрух шуда, дар холати байни маргу зиндагй аст ва факат нафас мекашаду бас. Муллои русто ба занаш гуфта, бояд канори болини шавхараш бинишинад ва хар руз аз бом то шом яке аз асомии Парвардигорро бихонаду тасбех бигардонад, то шавхараш саломаташро бозёбад. Аммо зан ором-ором ва нохоста ба худаш боз мегардад, ба дарунаш, ва аз захмхои даруниаш мегуяд, ки зиндагии уро чун муриёна хурдааст. Мухотаби зан низ дар вокеъ худаш аст. Чун зан медонад, ки шавхари нимачон ва ба игморафтааш аз дунёи перомун, хузури у ва харфхое, ки мезанад, бехабар аст. Идомаи ин гуфтугухои танхойи занро часуртар мекунад ва у охиста-охиста аз розхое, ки солхо аз шавхараш мактум нигах дошта буд, парда бар медорад. Шикоят мекунад, аз ситамхои шавхараш мегуяд, аз ситамхое, ки бар равони у, ба хусус бар тани у раво дошта шуда, мегуяд ва танашро, он гуна ки худаш мефахмад, ба шавхараш арза мекунад.»

Амири Фулодй афзуд:

«Чудо аз матни ривоят «Санги сабур» Атики Рахимй бо забони фаронсавй низ бархурди гайрихинчоре (номаъмул) карда ва ин чанба низ ба шухрати ин китоб дар миёни хонандагони фаронсавй мусоъидат кардааст. Аз вакте хабар шудаам румони «Санги сабур» барандаи чоизаи адабии Фаронса шуда, пайваста ба ин фикр мекунам, ки агар ин достон ба забони фаронсавй набуд, боз хам чунин иттифоке меуфтод? Ва Атики Рахимй дар канори нависандагоне чун Ондре Молру, Морсел Пруст, Мишел Турние ва Потрик Мудёну ва дигар барандагони чоизаи Гункур карор мегирифт? Оё агар «Бодбодакбоз» ва «Хазор хуршедру»-и Холид Хусейнй ба инглисй набуданд, боз хам хамин сарнавиштро доштанд? Шояд на. Вале ба як чиз имон овардаам ва он ин, ки фарзандони кишвархое, ки дар он достонгуйи, шохномахонй, гуш додан ба афсонахо ва киссахои асотирй чузъи фарханг аст, метавонанд ровиён ва киссагуёни хубе бошанд. Забоне агар дошта бошанд.»

Атики Рахимй забони фаронсавиро дар даврони навчавонй дар Афгонистон фаро гирифта буд. У шаш сол пеш дар гуфтугу бо рузномаи «Индепендент» дар бораи худаш гуфта буд:

«Ман дар шахри Кобуле ба дунё омадам, ки барояш мафхумхое чун точику паштун маъно надошт. Модарам омузгор буд ва падарам фармондори як вилоят дар давраи салтанати Зохиршох. Падарам буд, ки маро бо осори Виктур Хугу ошно кард ва дар хонаи мо хамеша тарчумаи осори Штойнбек ва Вирчиниё Вулф пайдо мешуд ва хар як узви хонавода баланд буд шеъре бихонад ё бисурояд.»

Атики Рахимй зодаи соли 1962-и мелодист. У дар дабиристони фаронсавии Кобул омузиш дид. Падари у, ки аз фармондорони давраи Зохиршох буд, пас аз кудетои соли 1973 барои се сол зиндонй шуд. У таи муддате кутох бо падараш дар табъид дар Хиндустон ба сар бурд ва пас аз ишголи Афгонистон тавассути Иттиходи Шуравй дар соли 1979 ба Кобул баргашт, дар риштаи забону адаб тахсил кард ва мунтакиди синемо шуд. Дар синни бисту дусолагй Афгонистонро ба касди Покистон тарк кард. Соли 1985 Фаронса уро ба унвони паноханда пазируфт. Атики Рахимй форигуттахсили донишгоххои Руан ва Сурбуни Фаронса аст.

A Black Man in the White House

Сиёхпусте дар Кохи Сапед

به دبيره پارسی

Пирузии Борак Убомо дар интихоботи раёсати чумхурии Иёлоти Муттахидаи Омрико рохи дарозе буд, ки худуди хаштод сол пеш дар Урупо огоз гирифт ва саранчом дар он суи обхо то ба сар паймуда шуд.

Мусалламан, чунбиши сиёхпустони Омрикову Урупо решае бас жарфтар дорад, аммо то дахаи 1930-и мелодй талоши умдаи сиёххо дар ростои дур андохтани занчири бардагй ва сипас фосила гирифтан аз пешинаи дарднокашон анчом мегирифт.

Аммо дар дахаи 1930 буд, ки барои нахустин бор нидои баробарии тамому комили сиёххо бо сапедпустон баланд шуд ва орзухои баландпарвозонаи сиёххо барои даст ёфтан ба макомхои рахбарй дар кишвархояшон ба тадрич дарч ва пахш шуд.

Орзуи саромадони чунбиши Негритюд (Negritude) ё Чунбиши сиёхпустон чандон гайриъамалй хам набуд, ба гунае ки Леупулд Седор Сенгур (Léopold Sédar Senghor) – яке аз рахбарони ин чунбиш пас аз муддате нахустин узви сиёхпусти Фархангистони Фаронса (L'Académie française) шуд ва ниходи раёсати чумхурй дар Сенеголро хаму бунёд ниход ва худаш нахустин раисичумхурии он кишвар шуд.

Негритюд як чунбиши адабй ва сиёсй буд, ки равшанфикрони сиёхпусти мустаъмарахои Фаронсаро дарбар мегирифт. Аъзои ин гурух, ки тахти таъсири навиштахои Ланстун Хйуз (Langston Hughes) ва Ричорд Ройт (Richard Wright) – нависандагони сиёхпусти омрикойи карор доштанд, муътакид буданд, ки мероси муштараки сиёххо бехтарин абзор барои набард алайхи бартаричуйи ва султаи сиёсию зехнии фаронсавихост.

Дар хавзаи Короиб низ чунбиши мушобехе бо номи Негрисму (Negrismo) шакл гирифт, ки нигарони султаи зехнию сиёсии испониёихо буд ва талош мекард дар мудирияти чомеъа мушорикат дошта бошад.

Жон Пул Сортер (Jean Paul Sartre) – файласуфи баноми фаронсавй зимни тахлили чунбиши Негритюд дар соли 1948 онро «нажодпарастии зидди табъизи нажодй» номида буд. Яъне агарчи сиёххо худ аз нажодпарастии сапедхо ранч дида буданд ва бо он сари ситез доштанд, боз хам бар мабнои таъаллуки нажодии худ гирди хам омада буданд, то султаи нажоди дигарро дар хам бишкананд ва доманаи султаи худро бигустаронанд.

Дар дахаи 1960-и мелодй нависандагони сиёхпусте хам буданд, ки чунбиши Негритюдро сарзаниш мекарданд, чун ба гумони онхо Негритюд зиёдй миёнарав буд ва хамчунон дар банди таърифхо ва коъидахо ва шеваи зиндагй ва арзишхои хунарию адабии сапедхо гирифтор монда буд.

Аммо дар хамон давра буд, ки Омрико шохиди мавчи тозае аз чунбиши сиёхпустон ба рахбарии Мортин Лутер Кинг (Martin Luther King) – рухонй ва фаъъоли маданию сиёсй шуд, ки аз хушунат ва тундравй ба куллй фосила гирифта буд ва сирфан ба эътирозхои густардаи дастачамъй ва сулхомез пардохт.

Лутер Кинг тахти таъсири пирузии идеи адами хушунати Мохотмо Гондй (Mahatma Gandhi) дар Хинд чунбиши мушобехеро дар Иёлоти Муттахида рох андохт, бист бор зиндонй шуд ва чахор бор мавриди хамла карор гирифт, аммо саранчом ба иблоги паёмаш ба чахониён даст ёфт ва дар синни сию панчсолагй чоизаи сулхи Нубелро дарёфт кард.

Аммо андешахои Лутер Кинг дар чомеъаи он рузгори Омрико мухолифони сарсахте хам дошт. Соли 1968 яке аз мухолифони тундрав уро хангоми як рохпаймоии эътирозй кушт.

Мортин Лутер Кинг дар мондагортарин суханрониаш бо номи «Руъёе дорам» гуфта буд: «Руъёе дорам, ки чахор фарзанди кучаки ман рузе дар миёни миллате зиндагй кунанд, ки афродаш на ба хотири ранги пуст, балки бо таваччух ба мухтавои сиришташон казоват хоханд шуд.»

Шояд битавон гуфт, ки пирузии Убомо огози тахаккуки он орзуи Мортин Лутер Кинг аст.