Посух ба мулоҳизоти Сайидюнуси Истаравшанӣ
Аз Сайидюнуси Истаравшании гиромӣ сипосгузорам бобати ташреҳи дидгоҳҳояш дар бораи ҳиҷоби иҷборӣ.
Бале, ҳамоно суҳбат аз иҷбор ва бавежа ҳиҷоби иҷборӣ аст ва коре бо ин таъбир намешавад кард. Он иҷбор чи аз тариқи вазъи қонун сурат гирифта бошад ва чи ҷузъи муқаррароти нонавиштаи ҷомеъа бошад (ва дигаронро маҷбур ба риъояти он кунад), чизе ҷуз иҷбор нест. Чун пӯшиш қазияе фардист, на ҷамъӣ ва, масалан, наметавон онро бо риъояти қоъидаҳои роҳ ё трофик ва чароғи роҳнамо муқоиса кард. Ва лав ин ки “дар мисол ҳаргиз муноқиша намешавад”, барои қиёсу татбиқи падидаҳои гуногун бояд намунаҳое овард, ки таҷонус дошта бошад, вагарна қиёси маъ-ал-фориқ ба шумор хоҳад омад.
Эҳтиром ба говҳои хуспида дар ҷоддаҳои Ҳинд ҳам ба ҳамин навъ қиёс бармегардад ва рабте ба мавзӯъ надорад.
Суҳбат аз таъарруз ба ихтиёроти шахсию фардист, ки бо бовару эътиқодот ва ҳувияти инсон сарукор дорад. Ва таҳмили он бовару эътиқодот ба фард-фарди ҷомеъа номе ҷуз “иҷбор” надорад. Ҳар он чизе ҳам, ки бо иҷбор пиёда мешавад, ҳаргиз мувофиқати сад дарсади мардумро ҷалб намекунад. Риъояти ҳиҷоб дар кишварҳое, ки қонуни ҳиҷоби иҷборӣ надоранд (ҳамон гуна ки оқои Истаравшанӣ намунаҳои Молезию Мисрро овардаанд) бештар мушоҳида мешавад. Ва дар ҷавомеъе, ки ҳиҷоб иҷборист (ба монанди Эрон) тамоюл ба риъояти ҳиҷоб башиддат рӯ ба коҳиш аст. Ва ин як раванди комилан табиъию мантиқист.
Қонуни ҳиҷоб дар Эрон ҳам чизе ҷуз иҷбор нест ва мақомҳои Ҷумҳурии Исломӣ дар ин маврид ибое надоранд. Ҳамон гуна ки дар навиштаи қаблиам аз қавли Ҳасани Рӯҳонӣ овардам, ӯ дар садри Инқилоби исломӣ масъули иҷрои “тарҳи иҷборӣ кардани ҳиҷоб дар идороти артиш” будааст. Яъне номаш рӯи худаш аст. Ва пас аз тасвиби қонуни ҳиҷоб ҳам ин тарҳ бо номи “иҷборӣ кардани ҳиҷоб” матраҳ буда ва ҳаст. Оятуллоҳ Толиқонӣ ҳам мухолифи "ҳиҷоби иҷборӣ" буда ва гуфтааст: "Ҳиҷоби иҷборӣ надорем!" Пас ҳеч кулоҳи шаръие бар иҷборӣ будани ҳиҷоб наметавон гузошт.
Ва ҳамон гуна ки ҷаноби Истаравшанӣ изъон кардааст, ин мавзӯъ ҳамчунон дар миёни ъуламои ислом матраҳ аст ва наметавон ҳеч ҳукмеро ниҳоӣ ва малакутӣ ва ғайри қобили бозбинӣ талаққӣ кард.
Бале, ҳамоно суҳбат аз иҷбор ва бавежа ҳиҷоби иҷборӣ аст ва коре бо ин таъбир намешавад кард. Он иҷбор чи аз тариқи вазъи қонун сурат гирифта бошад ва чи ҷузъи муқаррароти нонавиштаи ҷомеъа бошад (ва дигаронро маҷбур ба риъояти он кунад), чизе ҷуз иҷбор нест. Чун пӯшиш қазияе фардист, на ҷамъӣ ва, масалан, наметавон онро бо риъояти қоъидаҳои роҳ ё трофик ва чароғи роҳнамо муқоиса кард. Ва лав ин ки “дар мисол ҳаргиз муноқиша намешавад”, барои қиёсу татбиқи падидаҳои гуногун бояд намунаҳое овард, ки таҷонус дошта бошад, вагарна қиёси маъ-ал-фориқ ба шумор хоҳад омад.
Эҳтиром ба говҳои хуспида дар ҷоддаҳои Ҳинд ҳам ба ҳамин навъ қиёс бармегардад ва рабте ба мавзӯъ надорад.
Суҳбат аз таъарруз ба ихтиёроти шахсию фардист, ки бо бовару эътиқодот ва ҳувияти инсон сарукор дорад. Ва таҳмили он бовару эътиқодот ба фард-фарди ҷомеъа номе ҷуз “иҷбор” надорад. Ҳар он чизе ҳам, ки бо иҷбор пиёда мешавад, ҳаргиз мувофиқати сад дарсади мардумро ҷалб намекунад. Риъояти ҳиҷоб дар кишварҳое, ки қонуни ҳиҷоби иҷборӣ надоранд (ҳамон гуна ки оқои Истаравшанӣ намунаҳои Молезию Мисрро овардаанд) бештар мушоҳида мешавад. Ва дар ҷавомеъе, ки ҳиҷоб иҷборист (ба монанди Эрон) тамоюл ба риъояти ҳиҷоб башиддат рӯ ба коҳиш аст. Ва ин як раванди комилан табиъию мантиқист.
Қонуни ҳиҷоб дар Эрон ҳам чизе ҷуз иҷбор нест ва мақомҳои Ҷумҳурии Исломӣ дар ин маврид ибое надоранд. Ҳамон гуна ки дар навиштаи қаблиам аз қавли Ҳасани Рӯҳонӣ овардам, ӯ дар садри Инқилоби исломӣ масъули иҷрои “тарҳи иҷборӣ кардани ҳиҷоб дар идороти артиш” будааст. Яъне номаш рӯи худаш аст. Ва пас аз тасвиби қонуни ҳиҷоб ҳам ин тарҳ бо номи “иҷборӣ кардани ҳиҷоб” матраҳ буда ва ҳаст. Оятуллоҳ Толиқонӣ ҳам мухолифи "ҳиҷоби иҷборӣ" буда ва гуфтааст: "Ҳиҷоби иҷборӣ надорем!" Пас ҳеч кулоҳи шаръие бар иҷборӣ будани ҳиҷоб наметавон гузошт.
Ва ҳамон гуна ки ҷаноби Истаравшанӣ изъон кардааст, ин мавзӯъ ҳамчунон дар миёни ъуламои ислом матраҳ аст ва наметавон ҳеч ҳукмеро ниҳоӣ ва малакутӣ ва ғайри қобили бозбинӣ талаққӣ кард.
No comments:
Post a Comment