Showing posts with label Muslims. Show all posts
Showing posts with label Muslims. Show all posts

Tuesday, May 10, 2016

Meeting Moscow’s Muslims




Dariush Rajabian (BBC Persian, Moscow)

“Islam is an indigenous religion in Russia.” says Rushan Abbasov, Russia’s youthful first deputy Grand Mufti.

“Russian Tatars have been following Islam since the 8 th century. And that is the difference between Islam in Russia and in the West.”

Sitting in his office in Moscow’s newly built Cathedral Mosque, on Olympic Prospect, 34-year old Mr Abbasov, an ethnic Tatar, is very much the voice of official Islam in Russia.

He’s wearing a neat suit and tie, with a white turban and an Islamic clerical robe draped over his shoulders.

He tells us he’s been in the job for two years and relishes the challenge.

“The Muslim community is growing faster than ever,” he says. “In Moscow alone we now have over two million Muslims .”

Rushan Abbasov
The imposing gold-domed mosque, which can accommodate 10,000 worshippers, is one of Moscow’s newest landmarks. It was opened in September 2015 with a grand ceremony attended by President Putin, and his Turkish counterpart Recep Tayyip Erdogan.

Just one week earlier Russia had begun its surprise intervention in Syria – a move which would eventually lead to a breakdown in relations between Moscow and Ankara.

In a speech at the opening President Putin said the mosque would be a centre for tolerance and multi-faith understanding. But some critics accuse the Russian government of failing to address the real needs and concerns of its estimated 20 million Muslim citizens.

“It’s all for show,” says well-known journalist and commentator Maxim Shevchenko.

“They’ve built this 200-million- dollar mosque for 10,000 people, in the centre of town. Meanwhile the whole of Moscow with its growing population of Muslims has only four mosques with much smaller capacities. Muslims in Russia are second-class citizens.”

The lack of mosques was a problem which came up in almost every conversation I had with Muslims in Moscow. Many were migrants, either from Russia’s restive North Caucasus region, or from the Central Asian republics of Tajikistan, Uzbekistan and Kyrgyzstan. They’ve arrived in Moscow in their hundreds of thousands, in recent years, searching for work.

At a restaurant in the historic Taganka neighbourhood, Izzat, the owner who is from Tajikistan, told me hundreds of people now use the small praying area he’s set up for customers.

“On Fridays this place is always overbooked”, he said. “Muslims have no other place nearby to go.”

Maksim Shevchenko
“There are many predominantly Muslim areas in the capital with no mosques at all,” says Maxim Shevchenko. “The authorities oppose any plans to build new mosques. As a result, most of Moscow Muslims have to travel a long way to prayers.”

Lawyer Rustam Qasimov, originally from Uzbekistan, says the problem is that although Islam is the country’s second largest religion, few officials really buy in to the idea that Russia is a multi-cultural country.

“The Russian Federation is supposed to be a secular entity, but it’s constantly tilting towards Orthodox Christianity”, he told the BBC. “Anyone outside the fold is presumed to be opposed to the government. “

Mr Qasimov said attitudes like this were leading to a growing sense of alienation among many young Muslims, and as a result some were turning to extremism.

Last July Russian Deputy Foreign Minister Oleg Syromolotov told journalists more than 2200 Russian citizens were now fighting with IS, in Iraq and Syria. When President Putin announced that he was intervening in Syria, this was one of the reasons he gave.

Officially the Islamic establishment in Russia supports the Syrian campaign.

“When Western countries tried to depict Vladimir Putin as a villain in the Syrian war we had to defend him”, says Deputy Mufti Abbasov. “This war is against a global phenomenon of terrorism that threatens all of humanity.”

But when I speak to worshippers leaving the mosque after prayers some rather different views emerge.

“I am against Russia’s military involvement in Syria”, says Aslanbek from Dagestan in the North Caucasus. “Those bombs are being dropped on thousands of innocent Muslims who have nothing to do with politics. Hospitals and schools are being destroyed. How can one support such an act?”

“Killing people is a condemnable act in any religion,” says Magamed from Chechnya. “I don’t support Russia’s military campaign in Syria. Why should I? Any problem could be solved peacefully. All the warring sides should sit down at the negotiating table.”

One striking thing about the new mosque is that most if not all the clerics who run it are ethnic Tatars, whereas most of the people who come to pray are from the Russian North Caucasus or Central Asia. It’s a pattern which Maxim Shevchenko says is replicated across the country.

“The entire Muslim hierarchy in Russia belongs to the Tatars, “he says. “All official Muslim clerics are Tatar and all Friday sermons are given in Russian and Tatar languages.”

 What this means is that for many worshippers prayers are conducted according to traditions which are alien to them, and sermons are delivered in a language which they don’t fully understand.

This is another factor, observers say, which could be leading young men away from official mosques and into radical groups.

Askat, a taxi-driver from Kyrgyzstan is a typical case.

“I have lived here for so long, he says, but I don’t have a good command of Russian.”

Askat, tells us he wishes he could go to a mosque his own neighbourhood, and jokes that it would save him gallons of petrol monthly.

But under his cheerful exterior a worrying sense of exclusion emerges. He shows us the job adverts in the local newspapers. Each one openly says they are looking for a “Slav”.

“How can I get a better job here?” asks Askat. “People here don’t tolerate us.”

It’s clear there’s a still a long way to go before Moscow’s Muslims really feel part of the mainstream.

Saturday, February 11, 2012

Secularism Vs. Ideological Rule


Ҳукумати нодинӣ дар қиболи ҳукумати ъақидатӣ

(дар ҳошияи як баҳси фейсбукӣ - гурӯҳи "Тоҷикистони Навин")

Дар тӯли торих дидаем, ки дин абзори расидан ба қудрат буда, чун бо истифода аз он мешавад тӯдаҳоро ҷамеъ ва мутеъ кард ва баосонӣ бар онҳо ҳукм ронд. Аммо ононе, ки мутеъи раҳнамудҳои он набошанд ё дину роҳу равиши худро дошта бошанд ё раҳо аз мақулаи дину диндорӣ бошанд, дар ин ҳоза (ҷомеъа) ҷой надоранд ва бояд табъиз шаванд ё ронда шаванд ё бимиранд. 

Дар ҳоле ки ҳукумати ҷудо аз дин метавонад заминаро барои зиндагӣ ва рушди пайравони ҳамаи динҳо ва афроди фориғ аз дин фароҳам кунад. Сиришти бисёре аз динҳо тамомиятхоҳист, ба гунае ки гаравондани ҳамаи афроди башар ба сӯи худро ҷузъи аҳдофашон медонанд. Дуруст ба монанди кумунисм, ки ҷаҳони навинро ҷаҳони батамом кумунист тарсим мекард. Ин аз вижагиҳои дидгоҳҳои тамомиятхоҳ аст, ки гунагунагии афроди башарро нодида мегиранд ва башарро дом (чорпо) фарз мекунанд ва ҳокимро як чӯпон. 

Аммо боз ҳам дар тӯли торих мебинем, ки тамоми идеулужиҳои тамомиятхоҳ, ки ба ҳарими хусусии одамон таъарруз мекунанд, барканда шудаанду мешаванд. Чун инсон бо такя ба мавҳибати парвардигории андешидан ва кунҷковӣ ҳамвора дунболи роҳҳои беҳтару бартаре барои фаргашт (такомул) будааст. Ва ҳеч фарқе ҳам намекунад, ки ҳазорон бор ин ё он дин батаъкид фарёд cар диҳад, ки дигар ҳеч роҳе барои зистани шоиста нест, ҷуз он ки ман мегӯям. Ин навъ бархурди такбуъдӣ ҳамвора шикаст хурдааст, чун хилофи сиришти инсон аст.

Акнун бар пояи намунаҳо бисанҷем, ки кадом як аз ин ду шеваи ҳукумат мусмир ба самар ё судманд воқеъ шудааcт. Дар ҷаҳони дониши мудерн Омрико ҳарфи аввалу охирро мезанад. Чаро? Чун зиндагӣ дар он кишвар машрут ба пазириши дидгоҳҳои дине вижа нест. Чунончи бахши қобили мулоҳизаи донишмандони мухтареъ дар он кишвар яҳудӣ, мусалмон, бедин ва ғайримасеҳӣ ҳастанд, аммо бар донистаҳо ва беҳзистии халқи Худо афзудаанд (Таъкиди ман бар донишмандон аст, ки аз фазои мусоъид ба рушд дар як ҷомеъаи ғайридинӣ баҳра бурдаанд, на сиёсатмадорон). 

Бахши бузурге аз ин донишмандону пизишкони омрикоӣ эронӣ ҳастанд; чи мусалмону чи яҳудию баҳоию зартуштӣ; афроде, ки натавонистаанд зери йӯғи абардине дар кишвари худ кору зиндагӣ кунанд ва ба Омрико паноҳ бурдаанд. Чи басо дидгоҳҳои ъилмии онон бо дидгоҳҳои пазируфташуда тавассути ҳукумати динии Эрон намехондааст. Дар ин миён чи касе бурдаасту кӣ бохтааст? Мусалламан, агар ҳамаи ин донишмандону пизишкон аз шароити мусоъид ба рушду зиндагӣ бархурдор мебуданд, сар ба саҳрои ғурбат намезаданд. Ва агар дасти зӯри ҳукумати динӣ аз сари миллати Эрон баруфтад, ҳаминҳо ҳастанд, ки боз хоҳанд гашт ва Эронро ба кишваре бамаротиб пешрафтатару шукуфотар табдил хоҳанд кард. Чун милоки аслӣ барои ингуна арзёбиҳо бояд доноӣ, шукуфоӣ ва беҳзистии ҷомеъа бошад, на ҳукумати дидгоҳҳое, ки мо ба он ъишқ меварзем.

Намунаи дигар аз таҳаммули дидгоҳҳои динии гуногун аст. Ҳазорон мусалмони диндор аз дасти ҷабру ситами ҳукуматҳои динишон гурехтаанду ба ҳамин “кофаристон”-и Ғарб паноҳ бурдаанд. Ҳамаи манотиқи мусалмоннишин масҷид доранд ва одинаҳо шулӯғтар аз ҳамеша ҳастанд, чун аксаран мехоҳанд савоби ъибодатро дар ҷамоъат бибаранд. Манотиқи яҳудинишин ҳатман каниса доранд, ҳиндуҳо мандир доранд, сикҳо гурдворо доранд, зартуштиён дарби меҳр доранд... Аммо ҳузури мусалмонон чашмгиртар аст. На танҳо дар ниёишгоҳҳо, балки дар хиёбонҳо ҳам. 

Мусалмонон бо пӯшишу намое мазҳабӣ рӯбарӯи истгоҳҳои метру бо баландгӯ донистаҳои худ аз исломро ба гӯши мардуми шаҳр фарёд мезананд ва масеҳиёну номусалмононро ба оғӯши ислом фаро мехонанд. Гоҳ баёнияҳои тундравонае ҳам чун “ҳамаи шумо бояд мусалмон шавед, вагарна дар оташи ину он дунё хоҳед сӯхт!”-ро ҷор мезананд. Ҳатто як бор надидаам, ки пулис музоҳими таблиғоти мазҳабии он бародарон шуда бошад. 

Аксари ин афрод зодаи як кишвари мусалмон ҳастанд ва маҷбур ба фирор шудаанд. Ғарб ба онҳо паноҳ дода, хонаву дар дода, иҷораи хонаро давлати “кофар” мепардозад, пули парваришу омӯзиши фарзандони бисёри ин хонаводаҳоро давлат мепардозад... Хулоса, камоли одоби меҳмондориро баҷо меоварад ва дар посух нафрину тавҳин мешунавад, аммо тоб меоварад, чун пойбанди ахлоқу усулест, ки хиради башаре пешрафта бар ӯ дикта мекунад. 

Дар паи 11 септомбр яке аз ин мубаллиғон (Имом Ҳамза) ба кишвари худаш мустарад шуд, чун дар масҷид мусалмононро ба қатли масеҳиён даъват мекард. Ин оқо бо чанд зану чандин фарзандаш аз давлати Бритониё кумак мегирифт ва танҳо кораш имомат дар масҷиди Финсберӣ Порки Ландан буд. Ҳангоме ки мехостанд ӯро ба Миср мустарад кунанд, мегуфт: Лутфан ин корро накунед, чун онҷо манро хоҳанд кушт. Гуфтанд: Ту ки мардумро ба куштори инглисиҳову масеҳиён фаро мехонӣ, чаро нигарони мурдани худат ҳастӣ? Ин пурсишу посух чеҳраи кареҳи таъассубро барҷаста мекард, ки пойбанди ҳеч навъ ахлоқе нест ва ба қавли бузурге, фосила аз таъассуб то фошисм як гом беш нест. 

Ба ҳар рӯй, агар қонуни Бритониёро ба дасти Имом Ҳамза вогузор мекарданд, бояд ҳамаи номусалмонон кушта мешуданд, то ӯ битавонад ҳукумати динии мавриди писанди худро пиёда кунад. Ин танҳо як намуна аст ва баёнгари ҳама навъ ҳукуматҳои динӣ нест ва ҳамаи ҳаводорони ҳукуматҳои динӣ хостори куштани мухолифонашон намешаванд. Аммо ҳар ҳукумати диние саранҷом ҳадафаш бо орзуи нобудии физикӣ ё ъақидатии мухолифонаш гиреҳ мехурад ва монеъи бузурге дар баробари рушди ҷомеъаи инсонист.

Бидуни ду нерӯи баҳамзидд ҳатто як ломп равшан намешавад. Тақобулу таъомули нерӯҳои мусбату манфӣ дар кунҳи офариниш нуҳуфта аст ва дар тамоми рухдодҳои физикӣ мушоҳида мешавад. Чаро давлати Тоҷикистон бад-ин андоза вопасмонда аст ва ҳеч нест, ки андаке пеш биравад? Чун ба нерӯи мухолифаш маҷол намедиҳад, ки дам бизанад. Дар натиҷа кунишу вокунише миёни нерӯи мусбату манфӣ сурат намегирад, ки лозимаи вуҷуд ва бақост. Ҳукумати динӣ ҳам аз ҳукумати Раҳмон тафовути чандоне нахоҳад дошт, фақат аз он бари хатт хоҳад уфтод. Ҳукуматҳои тамомиятхоҳ мухолифатро тоб намеоваранд, аз ин рӯ ҳам фосид мешаванду бармеуфтанд. Мисли обе, ки кунишу вокуниши молекулҳоро бохта бошад ва табдил ба мурдоб шавад.

Ва ин ҳикматро ҳам борҳо шунидаему такрор кардаем, ки “меваи мамнӯъа ширинтар аст”. Бароянди мантиқии онро ба чашми сар дар зиндагӣ дидаем. Сиришти инсон чунин аст, ки аз ончи бо зӯру иҷбор бар ӯ таҳмил шавад, гурезон аст ва ба он чи ки бо зӯру иҷбор аз ӯ биситонанд, моилтар аст. Намунаи боризаш Эрон аст, ки пеш аз инқилоб ҷомеъае мусалмонтару намозхонтар дошт ва дар тӯли 33 соли ҳукумати мазҳабӣ ба ҷомеъае гурезон аз мазҳаб табдил шудааст. Аз сӯи дигар, давлати Тоҷикистон барои ҳифзи қудрати худ дар ҳоли маҳдуд кардани дастрасӣ ба масҷидҳо ва риъояти одобу русуми исломист, аммо дар посух гароиши мардум ба масҷидҳо ва одобу русуми исломӣ дар ҷомеъа фузунӣ мегирад. Ин воқеъият ҳам тобеъи ҳамон қонуни физикии кунишу вокуниш аст. Кумунисм ҳам замоне мурд, ки сари қудрат омад. Пас ҳимоят аз ҳукумати динӣ, ба таври талвеҳӣ ва нохудогоҳ ҳимоят аз заволи он мактаб аст.

Tuesday, April 19, 2011

Seeing The Two Worlds As One

Яке бинам, яке донам

Дар Фарангзамин, ки ғурбаткадаи мост, ин рӯзҳо масеҳиён Иди Покро ҷашн мегиранд, ки дар сарзамини аҷнабизадаи мо бо истилоҳи русӣ-ибриаш (“Пасха”) шинохташудатар аст. Истилоҳи порсии он “Иди Пок” аст.

Дар мазҳаби яҳудӣ Иди Пок ба масобаи Иди Қурбони мусалмонон аст, ки гӯспанде дар пешгоҳи Парвардигор қурбонӣ мешавад. Ва номи идашон ҳам шабеҳи иди мусалмонон аст: “Қурбон Писаҳ”. Яҳудиҳо имон доранд, ки дар ин рӯз (оғози баҳори яҳудӣ) яҳудиҳо аз бардагӣ дар Миср раҳо шуданд ва ба сарзамини обову аҷдодашон (Канъон) баргаштанд.

Масеҳиҳо ҳам ин рӯзро гиромӣ медоранд ва онро ба унвони вопасин шоми Исои Масеҳ гиромӣ медоранд, ки гӯё дар паи он ба василаи хиёнати Яҳудо ба салиб овехта шуд. Аммо саранҷоми он дубора ба баҳору Наврӯзу эҳёи табиъат бармегардад.

Зикри ин достонҳо беҳудаву бесуд нест. Хуб аст, ки бидонем чи пайвандҳое миёни насли башар мавҷуд аст ва ин ки ҳеч чизе аз ҳеч барнахостааст. Ҳар чизе, ки имрӯза мавҷуд аст, бар пояи чизе қадимитар шакл гирифтаву устувор шудааст. Ин ҷашни яҳудӣ-масеҳӣ ҳам чизе беш аз таҷлили Наврӯз ё оғози баҳор нест. Бибинем, ки ин иддаъо чи гуна тавҷеҳ мешавад.

Дар ривоёти масеҳӣ омадааст, ки рӯзи Одинаи Нек Исои Масеҳро ба чалипо (салиб) кашиданд ва то ҷон дод, дар ғоре ба хокаш супурданд. Рӯи гӯри ӯ санге сутург ниҳоданд ва перомуни он посбононе гуморданд, то касеро ёрои рабудани пайкараш набошад. Ду рӯзу ду шаб баъд, якшанберӯз, зане чанд ба зиёрати гӯри Исо рафтанд ва санги гӯри ӯро каноррафта диданд ва гӯрро тиҳӣ. Касоне Исои Масеҳро он рӯз дида буданд ва пас аз он чандин тани дигар бо ӯ рӯбарӯ омаданд. Пайравони Исо дарёфтанд, ки Худованд ӯро барангехта ва ба малакут боз бурдааст.

Ин фишурдаи як ривояти мазҳабист, ки муносибати таҷлил аз Иди Пок дар миёни шумори зиёде аз масеҳиёнро тавзеҳ медиҳад. Аз инҷост, ки ҳамасола Иди Пок ба ёди вопасин рӯзҳои зиндагии заминии Исои Масеҳ рӯзи одина (ҷумъа) оғоз мешавад ва рӯзи якшанбе ба сар мерасад.

Аммо Иди Пок аз ҷумлаи ҷашнҳои “мутаҳаррик”-и масеҳиён аст, яъне рӯзи собите надорад ва ҳар сол миёни поёни моҳи морс (март) ва оғози моҳи оврил (апрел) ҷобаҷо мешавад. Далели ин ҷобаҷоӣ ҳам зарурати ойинии ҳамзамонии Иди Пок бо нахустин якшанбе пас аз дидани моҳи шаби чаҳордаҳ дар паи Наврӯз аст. Яъне Наврӯз, ки дар фарҳангҳои фарангӣ ҳам оғози баҳор ба шумор меояд, дар таъйини замони баргузории Иди Пок нақши меҳварӣ дорад.

Гузашта аз ин, муъодили инглисии номи Иди Пок (Easter) бо муъодили фаронсавии он, ки дар забони порсӣ ҳам мутадовил аст (Pâques), пайванде надорад. “Пок”-и фаронсавӣ, ба монанди “фисаҳ”-и арабӣ, “посхо”-и юнонӣ ва русӣ (пасха), баромада аз “пасох” (pasach)-и ибрӣ аст. Бар сари маънои дақиқи ин вожа иттифоқи назаре вуҷуд надорад. Шуморе бо ишора ба растохез ва уруҷи Масеҳ ба осмон онро “ӯ аз фарози Замин гузашт” таъбир мекунанд. Иддае ҳам “пасох”-ро “ӯ раҳим буд” баргардон кардаанд. Аммо ҳамаи ин таъбиру тарҷумаҳо ба ривояти мазҳабии Исои Масеҳ бармегардад.

Дар ҳоле ки яҳудиҳо “пасох”-ро пеш аз зуҳури масеҳият ҳам ҷашн мегирифтаанд ва муносибати онро раҳоии яҳудиҳои асри бостон аз бардадорони мисрӣ ва бозгашти онҳо ба сарзамини Исроил ба раҳбарии Мусо медонанд. Ин ҳам як бовари мазҳабист ва чароии зарурати ҳамзамонии тақрибии ин ҷашн бо эътидоли баҳорӣ ё нахустин якшанбе пас аз дидани бадри наврӯзиро тавзеҳ намедиҳад.

Вале номи инглисии Иди Пок бо мазмуни табиъии ин ҷашн пайванди мустақим дорад. “Истер” баромада аз бунвожаи aues- дар сарзабони ҳиндуурупоӣ ва austro дар сарзабони жерманик аст, ба маънои “дурахшидан". Мусалламан, ин вожа бо “ахтар” ва “ситора”-и порсӣ ҳамреша аст, ки ҳар ду дурахшандаанд. Номи худовандгорони сапеда ва фурӯғ дар фарҳангҳои мухталиф, ба монанди Ushas-и ҳинду, Eos-и юнонӣ ва Aurora-и румӣ дар ҳамон бунвожаи воҳид сарчашма доранд. Зимнан, вожаи Eastern-и инглисӣ ва Oestern-и олмонӣ ба маънои “ховарӣ” ё “шарқӣ” ҳам бархоста аз ҳамон вожаи бунёдинанд.

Аммо дарки ин нукоти забоншинохтӣ ҳам иртиботи Иди Пок бо “Истер” ё фурӯғу равшаноӣ ё ситораро равшан намекунад. Ҷустуҷӯе дар навиштаҳои қадимии инглисӣ метавонад калиди ин муъаммо бошад.

Бид (Bede), ки падари торихнигории инглис ба шумор меояд ва дар садаҳои ҳафтум ва ҳаштуми мелодӣ зиндагӣ кардааст, танҳо касест, ки дар осори мактуби боқимонда аз аҳди бостони Инглис истилоҳи “Eoster-monath”-ро ба кор бурдааст, ки ба маънои “моҳи Истер” аст. Вай дар китоби “Торихи мазҳабии мардуми инглис” ба забони лотин менависад:

“Иустер Мунот”-ро акнун метавон “моҳи Пок” ё “Пасох” тарҷума кард. Дар замонҳои гузашта он ба ифтихори Эустре (Eostre), як илоҳаи онҳо (инглисиҳо), номгузорӣ шуда буд ва тайи ин моҳ ҷашнҳое барои бузургдошти ин илоҳа баргузор мешуд. Акнун онҳо мавсими Иди Покро бо номи он илоҳа мешиносанд ва ҷашни кеши навин (масеҳият)-ро бо номе бозмонда аз ойини куҳан барпо медоранд”.

Бад-ин гуна, “Истер”-и инглисӣ ва Ostara-и олмонии куҳан номи илоҳаи фурӯғу зояндагӣ ва баҳор дар фарҳангҳои мардумони жерманик буда ва пеш аз масеҳият ҳам пас аз фаро расидани баҳор (21 март) ба таҷлил аз он мепардохтаанд. Аммо пас аз рӯ овардани мардумони жерманик ба кеши масеҳият ин ҷашни бостонӣ бо пероя ва ривоёти масеҳӣ пероста шудааст.

Ба монанди Наврӯзи эронӣ, ки решаҳояш то жарфои торихи Бобили бостон меравад, аммо ба далели созгориаш бо қонуни табиъат тавониста дар ҳар фарҳанги тозаи минтақа рахна кунад, бимонаду биболад ва доман густарад. Дар Эрони зартуштӣ Наврӯз як ойини зартуштӣ буд ва дар бисёре аз сарзаминҳои исломии имрӯз намо ва маънои исломӣ ёфтааст.

Ба ҳамин шева Истер ё ҷашни баҳори фарангиҳо (урупоиҳо), ки ба ойинҳои пешомасеҳии жерманҳо бармегардад, бо намое масеҳӣ, аммо решаҳое бамаротиб куҳантар аз масеҳият мондагор шудааст. Яъне Наврӯз ва Истер ҷашнҳои ҳамсарнавиштеанд, ки рози мондагоришон ҳамхонии онҳо бо мантиқи табиъат аст.

Инҳо танҳо ваҷҳи ташобуҳ (монандӣ)-и Наврӯз ва Истер нест. Суфраи Истер ҳам монанди суфраи ҳафтсин ороста бо тухмимурғҳои рангин аст. Дар ҳар ду ойин, чи Истер ва чи Наврӯз, тухмимурғ намод (символ)-и боззод ё зоиши дубора аст. Дар деворнигораҳои Тахти Ҷамшед тасвири одамонеро мешавад дид, ки дар дастонашон тухмимурғ доранд ва дар интизори дидани шоҳанд.

Пайванде, ки ин тухмимурғҳо ба он ишора мекунанд, пайванди нажодҳо ва наслҳои гуногун аст, ки ба решаи воҳид бармегардад; яъне мо ҳама аз як обишхурем ва ба қавли Мавлоно:

На аз дунё, на аз уқбо, на аз ҷаннат, на аз дӯзах,
На аз Одам, на аз Ҳавво, на аз фирдавсу ризвонам.
Маконам ломакон бошад, нишонам бенишон бошад,
На тан бошад, на ҷон бошад, ки ман аз ҷони ҷононам.
Дуиро чун бурун кардам, ду оламро яке дидам,
Яке бинам, яке ҷӯям, яке донам, яке хонам.

Thursday, June 19, 2008

Why Are Jews So Powerful?

Чаро яхудиён ин кадр кудратманданд?

Дуктур Фаррухи Салим,
Исломобод, Покистон


Дар тамоми чахон танхо 14 милюн яхудй зиндагй мекунанд: хафт милюн дар Омрико, панч милюн дар Осиё, ду милюн дар Урупо ва яксад хазор нафар дар Офрико.

Дар баробари хар яхудй дар дунё яксад мусалмон зиндагй мекунанд. Бо ин хол, яхудиён бештар аз яксад баробар кудратмандтар аз тамоми мусалмонон хастанд. Оё харгиз шигифтзада нашудаед, ки чаро?

Олберт Эйнштейн, бонуфузтарин ва таъсиргузортарин донишманди тамоми даврон ва Марди Сада ба интихоби мачаллаи Time, як яхудй буд. Зигмунд Фройд – падари равонковй як яхудй буд. Ба хамин тартиб, Корл Моркс, Пол Сомуэлсун ва Милтун Фридман иддае дигар аз яхудиёне хастанд, ки хосили хираду равшанфикришон ба тамоми башарият расидааст.

Бенчомин Рубин суранг (сузандору)-и моякубй (ваксинатсия)-ро ба башар арзонй дошт. Юнос Солик воксани фалачи атфолро тахия кард. Олберт Собин воксани фалачи атфолро муассиртар кард. Гертруд Элиюн доруи мубориза бо саратони хунро ба мо хадя кард. Борух Блумберг моякубии хепотити Би-ро мухайё кард. Пол Элрих дармони сифилисро кашф кард. Эли Мечникуф як чоизаи Нубелро дар беморихои уфунй ба даст овард. Бернорд Котз як чоизаи Нубелро дар интиколи асабй-узалонй касб кард. Андрю Шолй барандаи чоизаи Нубел дар гудуди тарашшухкунандаи дохилй шуд. Орун Бак дармоншинохтиро кашф кард (равондармонй барои муъоличаи ихтилолоти равонй, афсурдагй ва вахм). Грегурй Пинкос нахустин курси зидди обистании хурокиро тахия кард. Чурч Волид як чоизаи Нубел ба хотири пешбурди донишу идроки мо аз чашми инсон касб кард. Стенлй Кухен барандаи як чоизаи Нубел дар чаниншиносй шуд. Вилём Кулф бо мошини диолизи кулия (гурда) матрах шуд.

Дар тули 105 соли гузашта 14 милюн яхудй 15 дучин (дюжина) аз чавоизи Нубелро касб кардаанд, дар холе ки танхо 3 чоизаи Нубел тавассути 1.4 милёрд мусалмон касб шудааст (гайр аз чавоизи сулх). Чаро яхудиён ин кадр кудратманданд?

Стенлй Мизур нахустин тарошаи микропросессор (резпардозанда)-ро ихтироъ кард. Леу Силорд нахустин реоктури хастаии занчираиро сохт. Питер Шултз кобли фибер (кабели нахй)-и нурй; Чорлз Одлер – чароги рохнамо; Бену Строус – пулоди зиддизанг; Ойсодур Койсй – синамои садодор; Эмил Берлинер – микруфуни даханй ва телефун; Чорлз Гинсбург – забти навори видеуйи.

Сармоядорони шахир дар чахони бозаргонй, ки ба мазхаби яхудият таъаллук доранд, иборатанд аз:

Ролф Лурен (Polo)
Луис Строус (Levi’s Jeans)
Хуворд Шултз (Starbuck’s)
Сергей Берин (Google)
Мишел Делл (Dell Computers)
Лурй Элисун (Oracle)
Дуно Корон (DKNY)
Иру Рубинз (Baskins & Robbins)
Билл Рузенберг (Dunkin Donuts).

***

Ричорд Левин, раиси Донишгохи Йол (Yale), як яхудй аст. Хамчунин Хенрй Киссинчер – аз давлатмардони маъруфи омрикой, Олен Гринспан – раиси мачлис дар даврони Рейгон, Буш, Клинтун ва Буш, Чузеф Либерман, Моделин Олбройт – вазири омрикойи, Коспер Винбергер – вазири дифоъи Омрико, Моксим Литвинуф – вазири умури хоричаи Шуравии пешин, Дейвид Моршол – нахуствазири Сангопур, Исок Исокус – фармондори кулли Устролиё, Бенчомин Дисроилй – сиёсатмадор ва нависандаи бритониёйи, Евгений Примокуф – нахуствазири Русия, Беррй Гулвотер, Хурхе Сомпойу – раисичумхури Пуртугол, Чон Дуйч – мудири СИО (CIA), Херб Геррй – коиммакоми нахуствазири Конодо, Пйер Мендез – нахуствазири Фаронса, Мойкл Хуворд – вазири кишвари Бритониё, Бруну Крискй – садри аъзами Утриш ва Руберт Рубин – вазири хазонадории Омрико низ яхудй хастанд.

***

Дар арсаи расона яхудиёни саршинос шомили Вулф Блитзер (CNN), Борборо Волтерз (ABC News), Евчин Меир (Washington Post), Хенрй Грунволд (сарверостори Time), Котрин Грохом (ношири Washington Post), Чузеф Ллилд (веростори ичроии New York Times), Мокс Фронкел (New York Times).

Оё метавонед навъдусттарин некукор дар тули торихи чахонро ном бибаред?

Номаш Чурч Сурус (George Soros) аст. Як яхудй, ки то кунун беш аз 4 милёрд дулор эхдо карда, ки бештари он барои кумак ба донишмандон ва донишгоххои саросари чахон сарф шудааст.

Пас аз Чурч Сурус Волтер Оненберг, як яхудии дигар карор дорад, ки яксад китобхонаро бо бахшиши такрибан ду милёрд дулор сохтааст.

***

Дар Улампикхо (Olympics)

Морк Спитз бо бурдани хафт медоли тило як рекурд сабт кард. Ленй Кройзелберг барандаи се медоли тилои улампик аст. Спитз Кройзелберг ва Бурис Беккер хам яхудианд.

Холивуд

Оё медонистед, ки Харрисун Фурд, Чурч Бернз, Тунй Куртис, Чорлз Бренсун, Сондро Булок, Билй Кристол, Вудй Олен, Пол Нйуман, Питер Селрез, Достин Хофман, Мойкл Доглос, Бен Кингзлй, Крек Доглос, Гулдй Ховен, Крей Гронт, Вилём Шонтез, Черй Луис ва Питер Фолк хама яхудианд?

Хакикати амр ин аст, ки худи Холивуд ба дасти як яхудй бунёд нихода шуд. Дар байни коргардонхо ва тахиякунандахо Стивен Спилберг, Мел Брукс, Оливер Стоун, Орун Сплинг, Бурлй Хилз, Нил Симун, Ондрю Войно, Мойкл Мон, Милус Фурман, Доглос Фирбанкс ва Эйвон Ритман хамагй яхудианд.

Сиёсати калон

Вошингтун пойтахти мухиммест. Дар ин шахр лоббие, ки аз ахамият бархурдор аст, Анчумани Умури Умумии Исроили Омрикойи (AIPAC – The American Israel Public Affairs Committee) аст.

Вошингтун медонад, ки агар нахуствазир Эхуд Улмерт кашф мекард, ки замин соф аст, AIPAC яксаду нухумин кунгреро водор ба тасвиби мусаввабае чихати кадрдонй аз Улмерт ба хотири ин иктишоф мекард.

Хуш

Вилём Чеймз Сидис бо зариб (коэффитсиент)-и хуши 250-300 тобноктарин ва хушмандтарин башарест, ки то кунун вучуд доштааст.

Хадс бизанед, ки у ба чй дине таъаллук дошт?

Пурсиш: Холо чаро яхудиён ин кадр кудратманданд?

Посух: Омузишу парвариш


Чаро мусалмонон ин кадр камтавонанд?

Ба таври тахминй, дар худуди 1 476 233 470 мусалмон бар сатхи сайёраи Замин карор доранд: як милёрд дар Осиё, 400 милюн дар Офрико, 44 милюн дар Урупо ва шаш милюн дар Омрико.

Як панчуми тамоми инсонхо мусалмонанд. Ба изои хар нафар хинду ду нафар мусалмон вучуд дорад. Дар мукобили хар нафар буддойи ду нафар мусалмон ва дар баробари хар нафар яхудй яксад нафар мусалмон вучуд дорад. Хеч фикр кардаед, ки чаро мусалмонон ин кадр заъифанд? Далелаш ин чост:

57 кишвар дар Созмони Кунфронси Исломй узвият доранд ва тамоми онхо бар руи хам дар худуди 500 донишгох доранд; як донишгох ба изои хар се милюн мусалмон.

Иёлоти Муттахидаи Омрико 5758 донишгох ва Хинд 8407 донишгох доранд. Дар соли 2004 донишгохи Шонгхой Чиёу Тунг як раддабандии илмии донишгоххои чахонро гирдоварй кард. Ва хеч донишгохе аз кишвархои бо аксарияти чамъияти мусалмон дар чамъи 500 донишгохи бартар карор надошт.

Мутобики иттилоъоте, ки тавассути Барномаи Тавсеъаи Созмони Милал чамъоварй шудааст, дарсади босаводй дар чахони масехият дар худуди 90 дарсад мебошад ва 15 кишвар бо аксарияти чамъияти масехй дорои мизони босаводии сад дарсад будаанд. Як кишвар бо аксарияти чамъияти мусалмон дар болотарин холати тамоюз миёнгини нархи босаводии худуди 40 дарсад дошта ва хеч кишвар бо аксарияти мусалмон бо нархи босаводии 100 дарсад вучуд надорад.

Худуди 98 дарсад аз босаводон дар чахони масехият мактаъи ибтидойи ё дабистонро ба поён расондаанд, дар холе ки камтар аз 50 дарсад аз босаводон дар дунёи масехият донишгох рафтаанд. Дар сурате, ки камтар аз ду дарсад аз босаводон дар чахони ислом донишгох дидаанд.

Кишвархои дорои аксарияти чамъияти мусалмон 230 донишманд ба изои хар як милюн мусалмон доранд. Иёлоти Муттахида 4000 донишманд ба изои хар милюн нафар ва Жопун 5000 донишманд ба изои хар як милюн нафар доранд.

Дар саросари чахони араб теъдоди кулли пажухишгарони тамомвакт 35000 нафар аст ва танхо 50 текнисян (техник) ба изои хар як милюн араб вучуд дорад. Дар чахони масехият то 1000 текнисян ба изои хар як милюн нафар вучуд дорад.

Гузашта аз ин, чахони ислом 2 дарсад аз даромади нохолиси миллиашро барои тахкик ва тавсеъа сарф мекунад. Дар холе ки чахони масехият худуди 5 дарсад аз даромади нохолиси миллиашро сарф мекунад.

Натича: Дунёи ислом дар зарфияти тавлиди илм камбуд дорад.

Теъдоди рузномахо дар изои хар 1000 нафар ва теъдоди унвонхои китоб ба изои хар милюн нафар ду шохиси густариш ва нашри илму огохй дар як чомеъа хастанд.

Дар Покистон 23 рузнома ба изои хар 1000 нафар покистонй вучуд дорад, дар холе ки нархи мушобех дар Сангопур 360 аст.

Дар Бритониё теъдоди унвонхои китоб ба изои хар милюн нафар 2000 аст, дар холе ки нархи мушобехи он дар Миср 20 аст.

Натича: Дунёи ислом дар нашри илм шикаст хурдааст.

Содироти махсулоти дорои фанноварй (текнулужй)-и олй ба сурати дарсаде аз кулли содирот як шохиси мухим барои корбурди илм аст.

Содироти Покистон дар заминаи махсулот бо фанноварии олй ба сурати дарсаде аз кулли содирот як дарсад аст.

Нархи мушобех барои Арабистони Саъудй 3 дарсад аст; Кувейт, Марокаш ва Алчазоир хамагй се дарсад хастанд, дар холе ки Сангопур 58 дарсад аст.

Натича: Дунёи ислом дар бакоргирии илм шикаст хурдааст.

Чаро мусалмонон ин кадр камтавонанд?

Зеро илмро намепарокананд (мунташир намекунанд).