Дар сарзамини ман чӯбро бигзоред, бут мешавад...

Гуфтугӯи ҷононае доштам бо дӯсти фарҳехтае, ки аз вазъияти кунунии Тоҷикистон дили хунине дорад ва барои тағйири ин вазъият иродае оҳанин. Аммо мехоҳад роҳи миёнбуре бизанад мавзун ва авзоъро бо истифода аз абзорҳои сиёсӣ дигаргун кунад. 

Гуфтам, ман сиёсатро роҳи миёнбуре намедонам. Бавежа дар кишварҳои мо сиёсатро ба дур аз киёсат (доноӣ) медонам, чун шакл нагирифтааст. Сиёсат дар сарзамини мардуме, ки биниши сиёсӣ надоранд, наметавонад чизе ҷуз истибдоду худкомагӣ бошад. Бисёр кори сода аст. Мешавад омад, мардумро фирефт, тахту тоҷро ба зӯр гирифт... ва бут шуд. Чӯбро бигзоред, дар чунин ҷомеъае худбахуд бут мешавад. 

Аммо дар чунин як ҳолати бутгунае ҳеч ислоҳотеро наметавон ниҳодина кард; ҳеч тағйире реша нахоҳад давонд. Ба бовари ман, танҳо тағйироте ниҳодина (“институциализированный”) мешавад, ки ҷараёнаш аз поин ба боло бошад. Чун гиёҳе, ки аз баргу шоха нерӯ намегирад, балки аз зери хок ғизо мегираду онро то ба нуки соқаву баргу шохааш ҳам мерасонад. Ва сабз мемонад. Пас ҳар навъ таҳаввуле ҳам, агар мехоҳем мондагор бошад, бояд аз хосту иродаи мардум барояд. Хости мардум муҳимтар аз хости якояки мост. Аммо агар бар ин назарем, ки дидгоҳи мо ба суди мардум аст, бояд онро пеш аз ҳама дар миёни тӯдаҳо ривоҷ диҳем.

Порае аз дидгоҳҳоямро, ки дар он гуфтугӯ бо дӯсти фарҳехтаам тарҳ кардам, инҷо пиёда мекунам, то назари шумо чи бошад. Пурсишҳову изҳороти дӯстамро наовардаам, чун шояд моил набошад:

“Шахсан аз сиёсат дили хуше надорам ва тарҷеҳ медиҳам дар ҳитаи рӯзноманигорию корҳои фарҳангӣ бимонам.

Ъоқилтар ки нестам, албатта. Вале эътиқоде дорам: то замоне ки фарҳанги мардум суфта нашавад, ҳеч сиёсатмадоре наметавонад он тӯдаро ба роҳи рост ҳидоят кунад.

Торих гувоҳ аст, ки таҳаввулоти ниҳодина аз зер ба боло будааст, на воруна.

Ба ҳамин далел авлавият бо кор бар фарҳанги мардум аст, ба монанди шухму шудгори замин, то аз он ниҳоли тозае бирӯяд.

Ман корамро дар заминаи фарҳангию рӯзноманигорӣ идома медиҳам ва муътақидам, ки аз ин роҳ мешавад ба натиҷаи решадортару пойдортаре даст ёфт.

Таҳаввулот танҳо замоне ниҳодина мешавад, ки ҳаракат аз зер ба боло бошад. Ман тарҷеҳ медиҳам бо реша ё фарҳанг сарукор дошта бошам. Мевааш деррас аст, аммо дерпой.

Дар ғайри ин сурат, ош ҳамин ош асту коса ҳамин коса. То замоне ки рӯҳияи худшиносӣ дар мардум ғоиб аст, тоҷик ҳамвора як туюлдор ("вассал") болои сари худ хоҳад дошт, на раҳбару сарвар.

Раванди миллатсозӣ якшаба анҷом намегирад, шӯрбахтона. Аз ин рӯ гуфтам, меваи талошҳои фарҳангӣ деррас аст, аммо дерпой. Чун тайи садаҳо фарҳангсозиро нодида гирифтаем, натиҷааш сарукор доштан бо Амир Ъолимхонҳост. Ва ба ҳамин минвол идома хоҳад дошт, то замоне ки фарҳанги тӯдаҳо иртиқо биёбад.

Books & an Enchanted Stranger

Китоб ва ғариби шефта

(вижаи ҳафтаномаи "Нигоҳ")

12.04.2011

Ин бор ҳам тибқи одати солона ба Намоишгоҳи байнулмилалии китоби Ландан сар задам, ки аз муътабартарин рӯйдодҳои фарҳангии Ғарб аст ва баҳонаест барои ошноии бештари милал бо ҳамдигар. Дар фазои намоишгоҳҳое аз ин даст метавон бо фазои андешагии кишварҳои мухталиф ошно шуд ва дид, ки чи миллате дар чи заминае пешрав аст ва нуқоти заъфаш кадом аст.

Аз Тоҷикистон, албатта, ҳаргиз ному нишоне дар ин намоишгоҳ надидаам ва эй кош медидам. Инҷост, ки мешавад номе ёфт дархури ситоиш. Аммо бар хилофи солҳои гузашта, ки забони порсӣ тақрибан бакуллӣ ғоиб буд, ин бор Ҷумҳури Исломии Эрон ду ғурфа задааст, барои муъаррифии осори интишороти байнулмилалие чун “Алҳудо”, “Бунёди андеша”, “Конуни парвариши фикрии кӯдакон” ва “Амири кабир”. Бисоти ин ғурфа ғолибан мазҳабию идеулужик аст ва шуморе чанд китоби ҳунарию фарҳангӣ ҳам дорад. Ғурфаи дувум, ки мутаъаллиқ ба Музеи ҳунарҳои муъосири Теҳрон аст, китобҳои нафистареро аз рубоъиёти мусаввари Хайём ва минётурҳои эронӣ ба намоиш гузоштааст, ки ҳама дузабонаанд; ба забонҳои порсию инглисӣ. Алимуҳаммади Ҳилмӣ, ройзани фарҳангии Эрон дар Ландан, ба ман мегӯяд, ки агар мушкили раводид набуд, шумори бештари ноширони эронӣ моил буданд, ки дар ин намоишгоҳ ширкат кунанд. Аммо набуди ноширони хусусӣ ба ғурфаҳои Эрон маҷол намедиҳад, ки намояндаи тамомъайёри санъати чопу интишор ва андешаҳои Эрон бошанд.

Дар конуни намоишгоҳи имсол Русия ба унвони меҳмони ифтихорӣ медурахшад. Борис Акунин, пурфурӯштарин нависандаи рус, ҷузъи як ҳайъати 50-нафараи адибони рус аст, ки ҳамроҳ бо 60 ношири кишварашон ба ин намоишгоҳ омадаанд. Ҳайъатро Сергей Наришкин, раиси дафтари раёсати ҷумҳурии Русия, раҳбарӣ мекунад; яъне Русия ба ин намоишгоҳ аҳамияти бисёр қоил аст ва мекӯшад дар он ҳузури баёдмонданӣ дошта бошад. Зимни суҳбатҳо бо мухотабони инглисӣ дармеёбам, ки нависандагони ҷадиди Русия барои бештарашон ношинохтаанд. Ҳама номҳои Пушкин, Достоевский, Толстой ва Чеховро шунидаанд, ки ҳамагӣ мутаъаллиқ ба садаи 19 ҳастанд ва аз зикри номи имрӯзиён оҷизанд. Ин воқеъият нависандагони муъосири Русияро дар ҳолате ногувор мегузорад. Аммо Борис Акунин бо хушбинӣ мегӯяд: “Андаке мунтазир бимонед. Толстойҳо ва достоевскийҳои нав дар роҳанд”.

Аз Наталия Солженитсина, ҳамсари Александр Солженитсин мепурсам, ки чаро нависандаҳои рус ба мавзӯъҳои пешипоуфтодаи ҷиноӣ ва пулисӣ рӯй овардаанд ва чаро ин қадр ақиб уфтодаанд. Мегӯяд, шояд ба хотири ҷадид будани ин мавзӯъҳо барои нависандагони рус бошад, аммо онро нишони уфт ё вопасмондагии адибони рус намедонад. Ба бовари Солженитсина, нависандагони рус бар пояи суннатҳои адабиёти садаи 19-уми Русия ҳамчунон дар ҳоли пешрафт ҳастанд. Мегӯяд, адабиёти муъосири Русия бисёр қавист ва набояд дастикам гирифта шавад. Аммо далеле намеоварад, ки маро қонеъ кунад. Ва ин воқеъият, ки ҳеч инглисие наметавонист номи як адиби муъосири Русияро ба зеҳн биоварад, маро ба дидгоҳам пойбандтар мекунад.

Кишвари дигаре, ки дар намоишгоҳи имсол хуш медурахшад, Чин аст. Даҳҳо бунгоҳи интишоротии Чин фазои азимеро ишғол кардаанд ва китобҳои илмию адабӣ ва адабиёти кӯдак арза мекунанд. Соли оянда Чин меҳмони ифтихории намоишгоҳи китоби Ландан хоҳад буд ва аз ҳоло мешавад тасаввур кард, ки соли оянда шоҳиди чи ҷилваи хиракунандае хоҳем буд.

Танҳо ҷое, ки номи Тоҷикистон ба чашмам хурд, ғурфаи интишороти “Имак”-и Туркия буд. Рӯи девори ин ғурфа огаҳии бузурге насб шуда, ки мегӯяд, интишороти “Имак” адабиётеро дар бораи кишварҳои Осиёи Миёна ва Қафқоз, аз ҷумла Тоҷикистон, ва ба забони он кишварҳо мунташир мекунад. Пас дастикам касе ҳам дар ин намоишгоҳ ҳаст, ки ба ёди мо буда. Аммо чаро Туркия? Пурсишест андешабарангез ва фурсате дигар мехоҳад.

Ҷалолиддини Балхӣ (Румӣ) ва сулуки ирфонаш дар намоишгоҳи имсол як қафасаи бузурги китобҳои нафису мунаққашро ба худаш ихтисос додааст; ба забонҳои мухталиф. Ва он ҳам мутаъаллиқ ба интишороти Туркия аст. Пас туркҳо танҳо иддаъо надоранд, балки иддаъоҳои худро бо амалашон тасбит мекунанд.

Бо ин ки нишонаҳое аз забони порсию Тоҷикистонро дар намоишгоҳ дидам, мисли ҳамеша бо ҳисси ғурбату шефтагӣ аз намоишгоҳ берун омадам; ғурбат аз набуди мо дар намоишгоҳҳое аз ин даст ва шефтагӣ ба талоше, ки миллатҳои дигар барои муъаррифии худ ва фарҳангашон ба ҷаҳониён ба харҷ медиҳанд.

Persepolis Garments

Рахтҳои Тахти Ҷамшед

(вижаи JadidOnline)

Ҳаргиз фикр кардаед, ки пӯшиши танатон чи саргузаште дорад ва чигуна шакли кунуниро ба худ гирифтааст? Ин пероҳан, ки ҳамеша чоки гиребонаш ба ин шакл набуда ва остинаш бад-ин тарз ба баданаи он васл намешуда ва аслан муд ё пӯшиши боби рӯз оё дар даврони пешомудерн ҳам буда ё набуда? Масалан, шалвор чи торихчае дорад? Шалворе, ки чунон ҳамагир шуда, ки тасаввур меравад вуҷудаш як амри фитрии башарӣ буда ва торихаш нуқтаи оғозе надорад.

Аммо дар кишварҳои ғарбӣ барои ба ёд супурдани торихи вуруди шалвор ба арсаи тамаддунашон навиштаҳои фаровоне фароҳам шудааст. Аз ҷумла дар навиштаҳои инглисӣ мехонем, ки нахустин ошноии мардҳояшон бо пӯшиши поҳояшон дар ҳаволии даҳаи 1760 мелодӣ иттифоқ уфтода, ки тунбонҳои часпандаи мавсум ба “бричиз” боби рӯз шуда буд. Пеш аз он пероҳанҳои баланд ва доманҳои кӯтоҳ дар миёни мардони Бритониё роиҷ буд, ки “килт”-и скотландӣ аз бозмондаҳои он аст. Дар ҳамон садаҳои 18 ва 19 мелодӣ буд, ки “понтолун” ва “пижомо” ба тақлид аз Шарқ вориди Бритониё шуд. Дар соли 1846 Сер Ҳаррӣ Лумзден, аз фармондеҳони артиши Бритониё дар Ҳиндустон, бо “поҷомаҳои хокӣ”-и ҳиндӣ хӯ гирифт ва намунаҳое аз онро бо худ ба сарзаминаш овард ва ҳар ду вожаи порсии “поҷома” ва “хокӣ” аз тариқи забони ҳиндӣ ба фарҳанги забони инглисӣ ворид шуд. “Поҷомаи хокӣ” ба пои сарбозони инглисӣ ба Офриқои Ҷанубӣ ва Судон роҳ ёфт ва соли 1884 ба дунболи корзори артиши Бритониё дар Афғонистон ба унвони “унифурм” ё пӯшиши яксони низомии Бритониё пазируфта шуд ва батадриҷ ба артишҳои дигар тасаррӣ ёфт.

Ин торихи мухтасари поҷома ё шалвор дар Бритониёст, ки сари он ба гузаштаҳои бисёр дуртар бармегардад ва ба Эрони бостон. Санаде дар даст надорем, ки ихтироъи шалворро ба эрониёни бостон ё мардумони пешоориёии фалоти Эрон нисбат диҳад. Аммо ба навиштаи огоҳоне чун Блонш Пейн (Blanche Payne) ва Никулос Секундо (Nicholas Sekunda) ва дигароне, ки дар бораи торихи шалвор ва соири пӯшишҳо пажӯҳишҳои сутурге анҷом додаанд, шалвор пои сарбозони эронии садаи шашуми пеш аз мелод вориди торихи мактуби башарият шуд. Ба гуфтаи онҳо, дар он давра ҳам порсҳову модҳо ва ҳам бохтариҳову суғдиҳову арманиҳо, ки аз аҷзои артиши Эрони бостон буданд, шалвор ба по доштанд. Мисли ҳар чизи тозавориде шалвор ба мазоқи бисёре аз юнониҳои бостон хушоянд набуд ва ба унвони пӯшиши занона мавриди истеҳзои нависандагoнашон воқеъ шуд. Аммо Ҷеймз Левер (James Lever), нависандаи китоби “Пӯшиш ва муд”, мегӯяд, ки шалвор пӯшиши ҳам мардон ва ҳам занони Эрони бостон будааст.

Вале пӯшиши занону мардони юнонӣ ҳам ақломи муштараке дошт; мисли “хитун” (chiton) ё пероҳани беостин, ки рӯи як шона овехта мешуд. Дар ҳоле ки ба навиштаи Мерӣ Ҳйустун ва Флуронс Ҳурнблувер дар китоби “Пӯшиш ва ороишҳои мисриён, осуриён ва эрониёни бостон” (Ancient Egyptian, Assyrian, and Persian costumes and decorations by Mary G. Houston and Florence S. Hornblower, 1920), яке аз нахустин тасвирҳои пероҳане, ки ду остин ба баданаи он дӯхта шуда, мутаъаллиқ ба Эрони садаҳои шашум ва панҷуми пеш аз мелод аст. Дар он даврон камарбанди эронӣ ҳам ягона маҳсуб мешуд ва ҷалби таваҷҷуҳ мекард (Садсолаҳо пас аз он вожаи “камарбанд”-и порсӣ ҳам аз тариқи забони ҳиндӣ ба шакли cummerbund ба забони инглисӣ роҳ ёфт). Ривояти дилбохтагии Искандари Мақдунӣ ба пӯшишҳои порсӣ ҳам дар бисёре аз ин навиштаҳо ба унвони намунае бориз аз маҳбубияти либоси эронӣ дар ҷаҳони бостон омадааст.

Пурчисто Ҷавкор, пажӯҳишгари эронӣ дар Ландан, ки солҳо саргарми кандукови пӯшишҳои бостонӣ будааст, мегӯяд, ки ангезаи аслиаш барои анҷоми ин кор яке, деворнигораҳои Тахти Ҷамшед буд, ки нахустин намунаҳо аз пӯшишҳои марсум дар даврони Ҳахоманишиёнро нишон медиҳад, ва дигар, ҳисси кунҷковиаш барои дарёфтани маъно ва мазмуни он пӯшишҳо, ки намодинанд ва паёмҳое дарбар доранд.

Ҷавкор бо сар задан ба китобхона ва музеи Бритониё ва музеи Луври Порис ва бо таҳбардорӣ аз осору ашёи онҳо ва ҷустуҷӯ дар матнҳои торихӣ ва бозсозии пӯшишҳое, ки тасвир ё намунаҳояшонро дида, дар хонаи худ бойгонии рахтҳо ва кулоҳҳои модӣ, хаҳоманишӣ, ашконӣ ва сосониро фароҳам овардааст. Маъмулан дар нахустин рӯзҳои баҳор Пурчисто Ҷавкор ва ҳамроҳонашро метавон дар маконҳои фарҳангии муҳимми Ландан дид, ки бо пӯшидани рахтҳои эронӣ барномаҳои фарҳангӣ иҷро мекунанд.

Дар гузориши мусаввари ин сафҳа порае аз ёфтаҳои Пурчисто Ҷавкор дар заминаи пӯшишҳои Эрони бостонро мебинед.

London-Dushanbe Travelogue

Роҳгуфтаҳои Ландан - Душанбе

(Ногуфтаниҳои 14.07.2010 дар ҳафтаномаи Нигоҳ)

Аз даруни лӯлаи бузурге мегузараму вориди солуни ҳавопаймои “airBaltic” мешавам. Мақсади парвоз шаҳри Риго аст ва мақсади ниҳоии ман - шаҳри Душанбе. Солҳост, ки вуруди ҳавопаймоҳои Тоҷикистон ба ҳарими ҳавоии Бритониё мамнӯъ эълом шуда ва интизор ҳам намеравад, ки дар ояндаи наздик шароити парвози ширкатҳои тоҷикӣ бо мавозини парвози байнулмилалӣ ҳамхонӣ пайдо кунад, то бишавад мустақиман аз Ландан ба Душанбе парвоз кард. Аз ин рӯ ҳоли ҳозир ночорем дастбадомони ширкатҳои хориҷӣ бошем, ки дар ин миён ширкати “airBaltic”-и Летунӣ (Латвия) гӯи рақобатро аз ширкатҳои дигар бурдааст ва муштариёни бештареро ҷазб мекунад.

Шароити парвоз бо ҳавопаймои ин ширкат аз мавозини байнулмилалӣ бархурдор аст. Бархурди мизбонони ҳавопаймо бо мусофирон ҳам тавъам бо эҳтирому адаб аст ва ибороте чун “сипосгузорам” ва “хоҳиш мекунам” ҳар он ба гӯш мерасад. Огаҳиҳо ба ду забони инглисию летуниёӣ пахш мешавад ва мизбонон ҳар ду забонро, ба изофаи забони русӣ, бахубӣ баладанд; ҳарчанд русиро бо лаҳҷаи ғализтар суҳбат мекунанд, ки ҳокӣ аз дурии нисбии мардуми Летунӣ аз фарҳанги русист.

Интизори мо дар Риго ҳудуди ду соъат ба дарозо мекашад. Дар солуни интизор гурӯҳе аз ҷавонони тоҷикро мебинам, ки даври духтаре эронӣ бо мӯҳои муҷаъад (ҷингила)-и боз гирд омадаанд ва бо иштиёқи тамом ба саргузашти ӯ гӯш медиҳанду ҷӯёи синну солаш ҳастанд. Духтар мегӯяд, номаш Маъсума асту 21 сол дорад ва аз Утриш (Австрия) меояд. Мутаваллиди онҷост, аммо падару модараш эронианд. Ҷавонони тоҷик таъаҷҷуб мекунанд, ки бо вуҷуди дурӣ аз Эрон ӯ бо чи салосату салобате ба форсӣ суҳбат мекунад. Маъсума ҳам ба навбати худ ибрози шигифтӣ мекунад, ки дар дарку фаҳми суҳбатҳои тоҷикон аслан мушкиле надорад: “Забонатон, ки тақрибан мисли забони мост!” Ман ҳам вориди баҳс мешавам ва тавзеҳ медиҳам, ки суҳбат аз ду гӯиши забони ягонаи порсӣ аст, на ду забони ҷудогона. Ҳам Маъсума ва ҳам ҷавонони тоҷик, ки аксаран аз Киев меоянд, бо ин иддаъои ман мувофиқат мекунанд.

Бо дӯстони тозаёфтаам ба самти ҳавопаймо меравам. Ин бор аз он лӯлаи бузург, ки солуни интизорро бо солуни ҳавопаймо васл мекунад, хабаре нест. Аз пилакон (зинапоя)-е, ки ба баданаи ҳавопаймо часпондаанд, боло меравем. Шояд ба далели ин ки ин бор мақсади парвоз Душанбе аст ва ба таҷаммулу тасҳилот ниёзе нест.

Нохудогоҳ дармеёбам, ки бархурди мизбонони ширкати “airBaltic” бо мусофирон ҳам ин бор мутафовит аст. Забони русӣ беш аз пеш ба гӯш мехурад ва фарёдҳои асабонии мизбонон бар сари мусофироне, ки зоҳири тоҷикӣ доранд, гӯшҳоро меозорад. Огаҳиҳо аз утоқи фармони ҳавопаймо ба се забони инглисию русию летуниёист, аммо аз забони форсӣ (тоҷикӣ), ки забони расмии кишвари мақсад (Тоҷикистон) аст, хабаре нест. Гӯё мо дар ҳоли сафар ба яке аз вилоёти Русия ҳастем, на як кишвари мустақил, ки забони худашро дорад.

Шояд ба далели набуди огаҳиҳо ба забони форсӣ бархе аз мусофирон ба тақозои утоқи фармон таваҷҷуҳе надоранд. Дуруст ҳангоме ки халабон аз мусофирон мехоҳад, ки сари ҷояшон бинишинанду камарбандҳои эминиро бибанданд, мусофире аз ҷо баланд мешавад, то чамадонашро аз тоқча бигирад. “А ну-ка сядьте на свое место!” Фарёди мизбон фазоро пур мекунад ва он мусофири бахтбаргашта саросема ба сандалиаш бармегардад. Пур равшан аст, ки мизбонони “airBaltic” мусофирони тоҷикашонро сазовори арҷу эҳтиром намедонанд; ҳамон мизбононе, ки ҳангоми парвоз аз Ландан ба Риго забонашон шакаррез буд, ин бор тундию талхӣ мепошиданд.

Дар фурудгоҳи Душанбе ҳам пилакон (зинапоя) ба баданаи ҳавопаймо мечаспаду пиёда мешавем. Ҳамон бисоти чандин сол пеш; тағйири чандоне намебинам. Марзбони тоҷике дами дар дарро боз мекунаду мегӯяд: “Проходите, пожалуйста!” Ба утоқи фармони “airBaltic” ҳақ медиҳам, ки забони расмии моро нодида бигиранд. Забоне, ки дар фурудгоҳи пойтахташ арҷе надорад, чи гуна метавонад дар ҳавопаймое бегона арҷ бибинад?

Мебинам, ки ин бор саффи шаҳрвандони Тоҷикистонро аз саффи меҳмонони Тоҷикистон бо ду навишта аз ҳам ҷудо кардаанд. Хушҳол мешавам, ки дастикам дар як маврид ҳисси соҳиби ин марзубум будан ба мо даст медиҳад. Пас аз ҳудуди даҳ дақиқа интизор дар саффи “Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон” як марзбони тоҷик эълом мекунад, ки шаҳрвандони кишвар бояд ба саффи дигар бипайванданд, ки дар баробари он навиштаи “Шаҳрвандони кишварҳои хориҷӣ”-ро овехтаанд. Фалсафаи ин тасмимро дарнамеёбам ва аз ҷоям ҳам такон намехурам. Мехоҳам аз маъмури муҳру имзои гузарномаҳо бипурсам, ки чаро бояд шаҳрвандони Тоҷикистон дар саффи бегонагон мунтазир бимонанд. Аммо маъмур ҳавсалаи суҳбат надорад. Чанд пурсише аз киву чи будани ман, муҳру имзо ва падруд.

Дар баробари ду навори богож мунтазири бор мемонам ва ба худ меандешам, ки чанд сол тӯл кашид, то як навор табдил ба дуто шавад ва чанд соли дигар тӯл хоҳад кашид, то навори севуму чаҳорум ҳам сохта шавад. Мутмаин мешавам, ки фурудгоҳи Душанбе воқеъан нодир аст. Ҳеч шаҳреро надидаам, ки як чунин фурудгоҳи муҳаққаре дошта бошад, чи бирасад ба фурудгоҳи аслии як кишвар.

Савори токсӣ мешавам. Ҷастухези мошин рӯи роҳҳои пурчоҳи пойтахт саргиҷаам медиҳад. Аз ронанда мепурсам, ки ин роҳҳо кай обод мешуда бошад. Мегӯяд, ин роҳ базудӣ осфолт хоҳад шуд, чун “ин роҳ прямо то Белий Дома мера ва ҷаноби олӣ аз ҳамин ҷа мегузара.” Мепурсам: “Вале роҳҳое, ки мардум аз рӯяшон мегузаранд, кай обод мешавад?” Ронанда бо таъаҷҷуб ба ман нигоҳ мекунаду чизе намегӯяд.

Ман ҳам ногуфтаниҳои фаровонеро дар сина маҳбус мекунаму чизе намегӯям.