(вижаи ҳафтаномаи "Нигоҳ")
Ин бор ҳам тибқи одати солона ба Намоишгоҳи байнулмилалии китоби Ландан сар задам, ки аз муътабартарин рӯйдодҳои фарҳангии Ғарб аст ва баҳонаест барои ошноии бештари милал бо ҳамдигар. Дар фазои намоишгоҳҳое аз ин даст метавон бо фазои андешагии кишварҳои мухталиф ошно шуд ва дид, ки чи миллате дар чи заминае пешрав аст ва нуқоти заъфаш кадом аст.
Аз Тоҷикистон, албатта, ҳаргиз ному нишоне дар ин намоишгоҳ надидаам ва эй кош медидам. Инҷост, ки мешавад номе ёфт дархури ситоиш. Аммо бар хилофи солҳои гузашта, ки забони порсӣ тақрибан бакуллӣ ғоиб буд, ин бор Ҷумҳури Исломии Эрон ду ғурфа задааст, барои муъаррифии осори интишороти байнулмилалие чун “Алҳудо”, “Бунёди андеша”, “Конуни парвариши фикрии кӯдакон” ва “Амири кабир”. Бисоти ин ғурфа ғолибан мазҳабию идеулужик аст ва шуморе чанд китоби ҳунарию фарҳангӣ ҳам дорад. Ғурфаи дувум, ки мутаъаллиқ ба Музеи ҳунарҳои муъосири Теҳрон аст, китобҳои нафистареро аз рубоъиёти мусаввари Хайём ва минётурҳои эронӣ ба намоиш гузоштааст, ки ҳама дузабонаанд; ба забонҳои порсию инглисӣ. Алимуҳаммади Ҳилмӣ, ройзани фарҳангии Эрон дар Ландан, ба ман мегӯяд, ки агар мушкили раводид набуд, шумори бештари ноширони эронӣ моил буданд, ки дар ин намоишгоҳ ширкат кунанд. Аммо набуди ноширони хусусӣ ба ғурфаҳои Эрон маҷол намедиҳад, ки намояндаи тамомъайёри санъати чопу интишор ва андешаҳои Эрон бошанд.
Дар конуни намоишгоҳи имсол Русия ба унвони меҳмони ифтихорӣ медурахшад. Борис Акунин, пурфурӯштарин нависандаи рус, ҷузъи як ҳайъати 50-нафараи адибони рус аст, ки ҳамроҳ бо 60 ношири кишварашон ба ин намоишгоҳ омадаанд. Ҳайъатро Сергей Наришкин, раиси дафтари раёсати ҷумҳурии Русия, раҳбарӣ мекунад; яъне Русия ба ин намоишгоҳ аҳамияти бисёр қоил аст ва мекӯшад дар он ҳузури баёдмонданӣ дошта бошад. Зимни суҳбатҳо бо мухотабони инглисӣ дармеёбам, ки нависандагони ҷадиди Русия барои бештарашон ношинохтаанд. Ҳама номҳои Пушкин, Достоевский, Толстой ва Чеховро шунидаанд, ки ҳамагӣ мутаъаллиқ ба садаи 19 ҳастанд ва аз зикри номи имрӯзиён оҷизанд. Ин воқеъият нависандагони муъосири Русияро дар ҳолате ногувор мегузорад. Аммо Борис Акунин бо хушбинӣ мегӯяд: “Андаке мунтазир бимонед. Толстойҳо ва достоевскийҳои нав дар роҳанд”.
Кишвари дигаре, ки дар намоишгоҳи имсол хуш медурахшад, Чин аст. Даҳҳо бунгоҳи интишоротии Чин фазои азимеро ишғол кардаанд ва китобҳои илмию адабӣ ва адабиёти кӯдак арза мекунанд. Соли оянда Чин меҳмони ифтихории намоишгоҳи китоби Ландан хоҳад буд ва аз ҳоло мешавад тасаввур кард, ки соли оянда шоҳиди чи ҷилваи хиракунандае хоҳем буд.
Ҷалолиддини Балхӣ (Румӣ) ва сулуки ирфонаш дар намоишгоҳи имсол як қафасаи бузурги китобҳои нафису мунаққашро ба худаш ихтисос додааст; ба забонҳои мухталиф. Ва он ҳам мутаъаллиқ ба интишороти Туркия аст. Пас туркҳо танҳо иддаъо надоранд, балки иддаъоҳои худро бо амалашон тасбит мекунанд.
Бо ин ки нишонаҳое аз забони порсию Тоҷикистонро дар намоишгоҳ дидам, мисли ҳамеша бо ҳисси ғурбату шефтагӣ аз намоишгоҳ берун омадам; ғурбат аз набуди мо дар намоишгоҳҳое аз ин даст ва шефтагӣ ба талоше, ки миллатҳои дигар барои муъаррифии худ ва фарҳангашон ба ҷаҳониён ба харҷ медиҳанд.
No comments:
Post a Comment