Friday, July 31, 2009

Tajiks in Canada

Точикони Конодо

Мелоди торнамои "Точикони Конодо"-ро ба так-таки дастандаркорони торонаи точикй шодбош мегуям. Ба вижа ба созанда ва масъули ин торнамо - Равшани Темуриён, ки солхост дар Конодо ба сар мебарад. Равшани гиромй, бароятон комгорихои фаровон орзумандам. Даст марезод!

'Ayatollah Pasandide's Letter to His Brother Imam Khomeini'

Дар яке аз торнигорхои исломии ислохталаби Эрон номае мансуб ба Оятуллох Писандида – бародари Имом Хумайнй мунташир шудааст, ки гуё 26 сол пеш хитоб ба рахбари инкилоби исломй навишта шуда. Дар ин ки Оятуллох Писандида аз рафтору маниши бародари баномаш дили хуше надошт ва сиёсатхои уро намеписандид, шакке нест. Аммо ин нома каблан чое мунташир нашуда буд ва бо ин ки мавориди озурдагии Писандида дар он баршумурда шуда, таъйиди таъаллуки он ба бародари Оятуллох Хумайнй кори торихнигорони муъосири Эрон аст. Мурури ин нома барои афроде, ки руйдодхои ахири Эронро пайгирй мекунанд, холй аз манфиъат нест.

به دبيره پارسی

Номаи Оятуллох Писандида – бародари Имом Хумайнй ба вай дар торихи 15 амурдоди 1362 (06.08.1983)

Нолахо аз хар су ба гуш мерасад ва нафринаш бар арбоби амоим (муллохо) оламеро гирифтааст.

Бар асоси он чи хар руз мушохида мекунем ва он чизхое, ки ба гуши мо мерасад ва худамон ахёнан дар чараёни он карор мегирем, мардум хар соъат даст ба осмон доранд ва орзуи бозгашти авзоъи гузаштаро мекунанд. Оё ин нолахоро шумо мешунавед? Ё мошоллох, бо хисоре, ки даври шумо кашидаанд, шумо хам хикояти он чупонро доред, ки гург бар галлааш зада буд, вале у бехабар машгули душидани меши мавриди алокааш буд ва хеч аз чой начунбид, то лахзае, ки гург суроги худаш омад? Аввал меши уро ба панчае дарид, баъд хам худашро...

Рузе, ки дар Хумайн ва ба дастури Хизби Чумхурй ва бо тамхиду тавтеае, ки гумон надорам ба дур аз иттилоъ шумо буда, аммома (салла) аз сари ман кашиданд ва аз хеч ихонате ибо накарданд. Ман заррае гилоя накардам, ки рузгори чаддамон пеши чашм буд.

Рузе, ки он сайиди бечораро, ки факат касди хидмат дошт ва худи шумо сад бор гуфта будед, ки аз фарзанд ба ман наздиктар аст (Банй Садр – Як Дарвеш), бо он ифтизох аз раёсати чумхурй халъ карданд ва як бадбахти бадъокибатро, ки идораи як корвонсаро хам аз ухдааш барнамеояд (Мухаммадъалии Рачойи - Як Дарвеш), ба раёсати чумхурии ин мамлакати бузургу муътабар таъйин карданд, ба шумо гуфтам, ин шаётин касди дигаре доранд ва мехоханд аз ин арусак (лухтак) барои ичрои макосиди худ истифода кунанд. Аммо шумо ба чои гуш додан ба ин харфхои муслехона ру дар хам кардед ва хатто хурмати бародари бузургро хам риъоят нанамудед. Ман ки мисли Акил ибни Абутолиб молу чову маком нахоста будам, ки шумо хукм ба дог кардани дилам додед ва сари пирй ихонат ба ман раво доштед, ки дар замони шох хам касе чуръати эъмоли онро надошт...

Рузе, ки дастур додед хамаи сандукхоро ба номи Алй-око Хоманайи боз кунанд, ман ва ду-се одами дилсуз, ки хадди акал якешон, яъне Шайх Алй-око Техронй бист сол шогирди хос ва мавриди мухаббати шумо буд, ба шумо навиштем, ки ин интихоб Эронро бар боди фано медихад, гуш накардед ва холо мебинед он чи набояд медидед. Ин хама хунхо рехта шуд. Ин хама чиноят вукуъ пайдо кард, ки аз зикри он ба худ меларзам, ки мабодо катрае аз ин хунхо ба сабаби ухувват (бародарй)-и ману шумо домани маро бигирад. Факат барои ин ки шумо ба чои гуш супурдан ба онхо ки хам ба ислом ва хам ба Эрон алокаманд буданд, гуш ба шаётин додед.

Шумо чи гуна бар маснади вилоят менишинед? Он содот (саидон)-и оликадреро мисли Хоч-Око Хасани Кумй, сибт (набера)-и он ифтихори азалии ташайюъ Хоч-Око Хусейн Кумии Тобсурох ва окои Хоч Сайид Козими Шариъатмадорй, марчаъи бархакки шиъаи Мавло Алиро ба он хиффат (хорй) хонанишин мекунед ва марчаъиятро аз онхо салб мекунед, аз онхо, ки худ бо ашку нолахои ман бист сол пеш хукми марчаъияти шуморо имзо карданд ва ба шох доданд, то аз озору тавхин ба шумо мумонеъат шавад. Шумо худ бехтар аз хар касе медонед, ки ман аз ибтидо бо мудохилаи рухониюн дар умури кишварй ва лашкарй мухолиф будам ва ба шумо гуфтам, вакте мо масдари кор шавем, агар корхо мутобики хости мардум набошад, хамаи нафрат мутаваччехи мо хохад шуд ва дар нихоят ислом зарар хохад дид. Оё имруз натичае ба чуз ин хосил шудааст?

Ин мардуме, ки дар рохи ислом аз чон мегузаштанд ва дар замони шох аз фукулй (гарбзада)-ву бозорию донишчуву зан шаъоири диниро мухтарам медоштанд, имруз на ба дин таваччухе доранд ва на барои шаъоири динй арзише коиланд. Онхо мегуянд, агар дин ин аст, ки авлиёи Чумхурии Исломй эъмол мекунанд, бехтар аст мо кофар бошем ва аслан исми мусалмон руи мо набошад.

Бо сиёсатхои галати чамъе минбарй ва мударрис, ки аз идораи хонаи худашон хам очизанд, имруз Эрон ба нихояти зиллату хорй дар дунё уфтодааст. Хатто як дуст барои мо бокй намондааст. Ман бо чанд рухонии шиъаи покистонй ахиран харф мезадам. Онхо аз вазъи Эрон гиря мекарданд ва мегуфтанд, дар кишвари мо собик шиъа макому арзише дошт, вале холо мо то исми ташайюъро меоварем, мегуянд, лобуд мисли Эрон.

Окои Хоч-Око Садр ба ман мегуфт, мардуми Лубнон, ки дар гайбати око Мусо Садр чашм ба Эрон доштанд, имруз хеле аз Эрон зада шудаанд. Ин чи маъно дорад, ки аслиха аз Исроил бихарем ва баъд аз чанг бо Исроил ва тахрир (озодй)-и чануби Лубнон сухан бигуем? Банда дар мавриди чанг ва масоили он харф намезанам, ки худ маснавии хафтод ман когаз аст. Факат мегуям, оё ба гуши шумо намерасад, ки баъзе аз нуричашмихо чи дастандозихо ба байтулмоли муслимин ба исми чанг ва кумак ба чангзадагон кардаанд.

Беш аз се мох аст банда барои дидани шумо вакт хостаам, вале дафтари шумо мураттаб мегуянд, вакт надоред. Он вакт хар руз муллои фалон дех ва додситони бехмон касабаро ба хузур мепазиред. Чун лобуд ба чуз мадху сано намегуянд ва бадбахтона, шояд чун Худованди таборак ба ман лисон (забон)-и маддохй надода, хатто бояд аз бародари худ махрум бимонам.

Банда гумон дорам, ки бо ирсоли ин нома лобуд тазйикот ва гирифторихо барои мо бештар хохад шуд, вале чун чанд рузест хис мекунам хар лахза мумкин аст, ки Хак таъоло орзуямро ичобат кунад ва ичозаи тарки ин чаханнами фониро иноят фармояд, лизо (аз ин ру) ба унвони васият ё тавсия ё худохофизии бародаре бо бародараш ин чумалотро навиштам.

Шумо васият менависед ва барои худ чонишин таъйин мекунед. Пас чаро якбора исмашро намегузоред «салтанати исломй» ба чои «чумхурй»? Магар расули акрам чонишин туи (дар) васиятнома таъйин кард? Ба чуз ин ки Мавло Алиро, ки маъсум ва мунтахаби илохй буд, ба мардум арза дошт. Шумо кадом маъсумро дар атрофатон мебинед? Шайх Алии Мишкиниро, ки карохати нафаси у комилан аз манзараш хувайдост? Бале, кадом маъсумро дидаед? 14 карн мардум ташхис медоданд, ки кадом марчаъ аъзам аст ва кадом як аз уламо кобили эхтирому эътимод. Хол рузномахо якруза як шайхро оятулъузмо мекунанд ва дигариро афках-ул-фукахо (сарвари факехон). Он шайхи гелонии чаллод оятуллох мешавад ва даста-даста сакат-ул-ислому хуччат-ул-ислом аз корхонаи хукуматй берун меояд. Исмашро хам гузоштаанд «хукумати чумхурии исломй» ва масруред, ки хукми Худоро дар замин ичро кардаед? Хушо ба саъодати онхо, ки хамон рузхои нахуст рафтанд ва ин рузхоро надиданд. Ман низ дер ё зуд меравам. Танхо вахшатам барои шумост. Худованд хамаро ба рохи рост хидоят кунад.

25 шавволи 1403 камарй, Кум
Муртазо Писандида

Wednesday, July 29, 2009

Poll: Did Salehov Kill Himself?

Оё Мухаммадназар Солехов худкушй кард?

Оре 9 (37%)

На 9 (37%)


Шояд 4 (16%)

Намедонам 2 (8%)


Votes so far: 24
Poll closed

Defending The Undefendable

Дифоъ аз дифоънопазир

Зафар Абдуллоев дар маколае, ки ба дифоъ аз Эмомъалии Рахмон дар «Факты и комментарии» чоп карда, дар мавориде аз хак нагузаштааст. Аз чумла дар огози матлаб у менависад, ки чи дар хорич ва чи дар дохили кишвар раисичумхур сарзаниш мешавад. Албатта, дар дохили кишвар ин сарзанишхо дар шакли пичпичаву гушонахост. Аммо дар хорич – бо садои хар чи баландтар ва дар Русия – бо ибороте хар чи ракиктар, ки намунаашро хамин чанд руз пеш дар Як Дарвеш баррасй кардем.

Абдуллоев инро хам изъон кардааст, ки баъзан ин интикодхо муваччах аст (по делу). Аммо таъйид мекунад, ки бештари ин накухишхо номунсифона аст, чун мунтакидон хисоби Рахмонро аз хамрохонаш чудо намекунанд. Навокиси матлаб хам аз хамин чо огоз мешавад.

Мутмаиннан, худи окои Абдуллоев хам медонанд, ки Точикистон дар амал як кишвари худкома ва дорои кудрати мутамаркиз аст. Дар як чунин кишваре масъули тамоми умур рахбар аст. Ва танхо нукоти мусбат нест, ки бояд дар корномаи у навишта шавад, балки тамоми нукоти заъфу мавориди манфии давлатдорй хам баромада аз тавоноихои махдуди хамон як нафар аст, ки давлатро кабза кардааст. Пас агар Рахмон намехохад ба хотири катъ шудани барки хонаи касе ё тахриби дороии каси дигаре душноми хафттабака нисораш шавад, бояд ин худкомагй ва тамаркузи госибонаро бишканад ва ба чомеъа фазои бозтаре барои худгардонй дихад. Он гох нишонии душномхо хам тагйир хохад кард.

Абдуллоев муътакид аст, ки «Рахмон раисичумхури хуб аст. У аз миёни мардум аст ва мушкилоти мардумро мефахмад.»

Кадом рахбареро сурог доред, ки аз миёни мардум набошад? Ин таъбир ба андозае обшуста аст, ки дигар маънояшро аз даст додааст. Агар манзур ин аст, ки Рахмон бархоста аз миёни кишри нодори чомеъа аст, галати махз аст. Эмомъалии Рахмон набуд, ки троктур меронд. Он бародараш буд, ки у хам дигар троктур намеронад ва ба васоили наклияи ба маротиб маргубтар даст ёфтааст. Эмомъалии Рахмон дар зумраи нухбагон (элита)-и махаллии кумунист буд ва пеш аз ин хам дастикам як кулхузро рахбарй мекард. Кохиши сатхи фарханги мардум ба рахбари як кулхуз ин мачолро медихад, ки кишварро низ ба унвони як кулхуз идора кунад. Магар он чи шохидаш хастем, ба чуз аз ин аст?

Абдуллоев бо шавк ишора мекунад, ки Рахмон ба хангоми сафар ба манотик бо бознишастагону кишоварзон сухбат мекунад, чун «у хам як баччаи кишлокист, ба мисли бахши аъзами точикхо ва ин мояи ифтихор аст» («он - кишлачный парень, как большая часть таджиков, и это- предмет гордости.»)

Пеш аз хама сухбати мустаким бо мардуми кишвар аз вазифахои як рахбар аст ва набояд ба хотири он бар сари мардум миннат гузошт. Аз рохи хамин гуфтугухо буд, ки шохони бостонии мо, мастур дар пушиши дарвеш, аз вокеъиятхои кишвару чомеъаи худ огох мешуданд. Аммо чунин чизеро дар бораи гуфтугухои Рахмон бо мардум наметавон гуфт. Боди габгабу садои омиронаи рахбар ва девори баланду махуфи амниятии перомуни у ба хеч бознишаству дехконе чуръати онро намедихад, ки бо рахбари кишвараш самимона дарди дил кунад. Ин дидорхо магар чизе ба чуз санову дуруду суруд бар рахбарро дар бар доранд?

Дигар ин ки намефахмам чаро «кишлокй будан» бояд мояи ифтихори миллате бошад, ки яке аз фарзандонаш (Мавлавй) гуфта буд:

Дех марав, дех мардро ахмак кунад,
Фикрро торику беравнак кунад.

Дуруст аст, ки бисёре дар рустохо ба дунё омадаанд, аммо бисёре хам талош кардаанд аз чордевории рустохои худ фаротар бираванд ва чахонро дарёбанд ва бар вусъати дидашон биафзоянд. Ва онхое, ки ин талошро кардаанд, хамвора дар зумраи одамони бомантику мудаббир будаанд. Ононе, ки хамеша «кишлокй» бокй мондаанд, хамвора чахонро аз равзанаи кулбаи кишлокии худ дидаанд ва мафхумхои чахонй ба зехнашон рох наёфтааст. Дар натича рахбарии афроди кишлокй метавонад як кишварро табдил ба як кишлок кунад. Оё ин бояд боъиси ифтихори касе бошад?

Ва ин пиндошт, ки як одами факиру кишлокй метавонад рахбари хубе барои як кишвар бошад, тасаввуре кумунистист ва демуде шудааст. Мусалламан, як фарди нодори рустойи метавонад ба хадде рушд кунад, ки рахбариро ба даст бигирад ва рахбари комгоре хам бошад. Аммо чаро бояд нодор ва рустойи будани уро милок (критерия) карор бидихем? Кишвар ба рахбаре ниёз дорад, ки бидонад пул чист, ташнаи пулу доройи набошад, то байт-ул-молро горат накунад ва пулро танхо барои мардуми он кишвар хазина кунад. Кишвар рахбари чашмудилсер мехохад, то дороихои миллатро ба ягмо набарад ва миёни хешовандонаш таксим накунад. Шоистасолорй боиста аст, на кишлокисолорй ё бечорасолорй.

Абдуллоев дар дунболаи дифоъияи худ аз Рахмон мегуяд, ки раисичумхур таи чандин соли мутамодй зери фишори шадид ва тахти шароити бухронии низомй-сиёсй ва иктисодй кор мекунад. Ман муътакидам, ки ин мавридро хам набояд бар рухи мардуми бечора кашид, ки зери юги ин давлат солхост бештар аз Рахмон ранч мекашанд. Агар фишор бар Рахмон гаронй мекард, набояд барои севумин бор дар макоми раёсати чумхурй мемонд. Ба ростй, рахбарии дарозмуддат барои хар касе касолатбор ва хастакунанда мешавад ва аз короии он фард мекохад. Аз ин чост, ки дар кишвархои пешрафта 8 соли паёпай хадди аксари рахбарии як фард аст. 17 сол рахбарй хар касеро ба кунда табдил мекунад. Магар мачбур аст ба худаш ва мухимтар аз он, ба мардум ва сарнавишти кишвар ин ситамро раво бибинад?

Абдуллоев меафзояд, ки хеч рахбаре дар чахон наметавонист ин шароитро тоб оварад ва хатман муртакиби иштибоххои чиддй мешуд. Дар холе ки ба назари бисёре, хеч миллате наметавонист як чунин давлатеро тахаммул кунад. Ин чумларо дигар авчи тамаллуки як дастандаркори матбуъот дар пешгохи рахбари давлат медонам, ки ба хеч руй барозандаи окои Абдуллоев нест. Оё метавон фишореро, ки рахбарони кудратхои азими чахон доранд, бо хачми кори Рахмон мукоиса кард? Хафт милюн кучову як милёрд кучо? Оё иштибоххои онхоро метавон канори хам карор дод? Оё ин Чин буд, ки табли расвоиашро Сандуки Байнулмилалии Пул навохт ё Точикистон? Чи касе ба дуздию дуруггуйи муттахам шуд? Оё яке аз гаронтарин мухокимахои казойи дар торихи Бритониё мутаъаллик ба Омрико буд ё Точикистон? Оё шахсиятхои сиёсию низомии Бритониё бештар худкушй ё сакта ё тасодуф мекунанд ё Точикистон? Бехтар аст то тахи казия кандуков накунем, ки буи бадтаре дар фазо хохад печид.

Абдуллоев мегуяд, ки Рахмон харгиз дар шароити гайрибухронй кор накардааст, то мудирияти дурусту хисобие ба намоиш гузорад. Шароит худ ба худ одй намешавад. Шароити бухрониро танхо бо талошу пушткору чораёбию захмати фаровон метавон гайрибухронй кард. Пас мудирияти дурусту хисобй бояд дошта бошед, ки шароит ба холати одй баргардад, на воруна. Ва аммо барои арусе, ки раксидан балад нест, кафи замин хамеша кач аст.

Матлаби Абдуллоев бо чанд чумлаи кишлокй ба поён мерасад. Вай мегуяд, борхо Рахмонро дидааст, ки шомгохон бо чехрае хаста ба хонааш баргаштааст. Гуё мехохад бо додани ин тасвир дар дили хонанда хисси тараххум ба раисичумхурро бедор кунад.

Чанд руз пеш барномаеро мешунидам дар бораи ин ки дар чи шароите метавон раисичумхури Омрикоро аз хоб бедор кард. Чанд шароитро баршумурданд. Аз чумла агар музокироти мухимме дар он суи обхо чараён дошта бошад ва хатто агар соъат ба вакти Вошингтун 3 ё 4 бомдод бошад ва хатари нофарчом мондани гуфтушунуд матрах бошад, масъули музокирот беибо ба Убомо занг мезанад ва уро аз хобаш бедор мекунад ва аз у машварат мехохад. Яке аз макомоти Омрико дар ин барнома изхори шигифтй мекард, ки хар мавкеъ дерхангом ба Убомо занг зада, уро бедор ёфтааст ва намедонад, ки оё раисичумхур аслан мехобад ё на.

Чолибтар мебуд агар Абдуллоев як чунин намунае аз пуркории рахбарро меовард. Аммо, албатта, вусъати физикй ва жеупулитикии кишвари мо ба хадде нест, ки дервакти шаб рахбари он аз он суи дунё занги телефуни мухимме дарёфт кунад. Пас боз хам собит мешавад, ки мизони фишор бар раиси мо камтар аст.

Ва саранчом, Абдуллоев мехохад хонандаашро мутакоъид кунад, ки Рахмон пулу сармояеро, ки аз хоричиён мехохад, барои худашу хонаводаву наздиконаш на, балки барои Точикистон металабад. Ин иддаъоро хам бояд собит кард. Баръакси он борхо тавассути ниходхо ва нозирони байнулмилалй собит шудааст. Ва аслан, хар миллате, агар заррае номус дошта бошад, пас аз 17 сол гадойи бояд ин пурсишро бо садои баланд матрах кунад: Гадойи то ба кай? Аз замони поёни расмии чанг 12 соли тамом гузашт ва чангро дигар наметавон бахона овард. Агар давлати коромаде руи кор буд, Точикистонро бо хамин имконоте, ки дорад, ба кишвари комгоре табдил мекард, ба гунае, ки дигарон ба он руи ниёз оваранд.

Натичаи 1: Пас бо вучуди таъкидхои фаровони Зафар Абдуллоев, боз хам бовари мо нашуд, ки раисичумхур масъули иштибоххо ва кутохихои давлат нест ва танхо масъули «бурдхову комгорихо»-и давлат аст.

Натичаи 2: Дар Точикистон мафхуми "журнолисм" хануз чо науфтодааст ва тасаввури шумори зиёде хамчунон бар он аст, ки аз рахбари давлат дар баробари мардум бояд дифоъ кард ва мардумро ба хотири "носипосй"-ашон дар киболи "хадамот"-и раис бояд сарзаниш кард, он "хадамот"-ро бояд бар рухи мардум кашид ва бар сарашон то хадди имкон миннат гузошт, то дигар ёрои баланд кардани сарашонро надошта бошанд. Дарег бар чунин рузноманигорию рузноманигоре.

Tuesday, July 28, 2009

Mr President Through Abdullaev's Eyes

Раисичумхур аз диди З. Абдуллоев

Маколаи зер ба забони русй рузи 22.07.09 дар хафтаномаи "Факты и комментарии", чопи Душанбе, мунташир шуд. Ба нависандаи он метавон унвони ифтихории вакили мудофеъ (адвокат)-ро дод. Шумо хам онро бихонед ва бигуед, ки чавоби ин око бояд чй бошад.

БЕЗ ТЕМЫ

«Факты & комментарий» №14
22.07.09
Зафар Абдуллаев

О президенте Рахмоне в частных беседах нередко отзываются нелицеприятно. Критикуют, как за рубежом, так и внутри страны.

Иногда, наверное, по делу, но чаще - несправедливо. Ругают потому, что вся власть вокруг автоматически ассоциируется с ним.

Если у кого-то разрушают недвижимость - клянут президента. Если отключили свет - тоже все обвинения в его адрес и.т.д.

Если честно, я сам порой готов разругаться в его адрес, хотя он лично ничего плохого мне не делал. Ну, кто-то же должен быть в ответе.

Мы злимся на него, за «его людей»: за председателя местного ЖКХ, игнорирующего наше право на вывоз мусора, за инспектора ГАИ, отбирающего права, за министра, игнорирующего запросы СМИ...

Но если смотреть объективно, Эмомали Рахмон -хороший президент. Он из народа и понимающий проблемы народа.

В поездках по стране, он никогда не обижает вниманием пенсионеров, дехкан, старается выйти к ним вне рамок протокола.

Потому что сам из дехкан, он - кишлачный парень, как большая часть таджиков, и это- предмет гордости.

Большая часть его указов, принятых за последние десять лет, носит позитивный характер. На многие из них нужно было решиться по-мужски. Это в душе признают все.

Главное мы забываем, что много лет Рахмон работает под стрессом, в кризисных условиях военно-политического и экономического характера.

Иные бы мировые лидеры в таких условиях может быть и не выдержали, наделали бы серьезных ошибок.

Который год я с коллегами работаем в схожих условиях, когда приходиться закрывать все время возникающие «дыры», и ни разу не приходилось работать строго по профилю, делать то, что хотим и умеем.

«Эксперты» нам говорят, что у нас «плохой менеджмент», а я знаю, что просто еще ни разу не работал во вне кризисных условиях и не мог заниматься нормальным менеджментом. Думаю, также и он.

В этом году мне пару раз довелось быть в поездках с ним, я впервые видел Рахмона так близко.

После каждого визита или встреч, вечерами, когда наши дороги с президентом пересекались, мы все видели по настоящему уставшего человека.

Не так просто говорить на равных, когда ты представляешь гордый, но бедный народ, экономически уступающий другим странам в десятки и сотни раз.

Он вынужден просить денег, инвестиций, и это называют «попрошайничеством».

Только ведь просит он не для себя, для Таджикистана. Стоит за это его ругать?

Президент, конечно, в ответе за чиновников, но их ошибки - не ошибки президента...

Friday, July 24, 2009

Kiosk: Ay yarom, bia!

Мустафо Хиравй - аз дустони Як Дарвеш дар Хуланд видеуи зебои зерро сохтааст, бо ичрои гурухи эронии Киуск (Kiosk) ва Мухсини Номчу. Киуск, ки ин охангро дар Ландан ичро мекард, гуфт: "Мо ин охангро аз бародарои точикамон дуздидем". "Дуздидан"-аш, албатта, шухй буд. Дар вокеъ, аз маъруфтарин оханги шодравон Муборакшох (Ай ёрум, биё!)хушашон омада ва онро бозхонй кардаанд. Мисли овозхонони мо, ки охангхои хамзабононро бозхонй мекунанд. Ин пайванди дусуя шодиофарин аст. Ва видеуе, ки Мустафо тахия карда - андешаофарин:

Russian Media Attack on Rahman Unjustified

Хамлаи номуваччахи расонахои Русия бар Рахмон

«Точикистон забони русиро мамнуъ мекунад», «Думои Русия Точикистонро ба хотири тазйики забони русй бо шуриш тахдид мекунад», «Дар Точикистон доманаи корбурди забони русй махдуд мешавад» ва «Точикистон даханкачй мекунад» танхо намунахое аз унвони беш аз 50 хабару маколаи расонахои русии рузи панчшанбе (23.07.09) буд, ки вазъияти равобити миёни Русияву Точикистонро шадидан кирмиз тарсим мекард.

Коршиносону сиёсатмадорони ташнаи хаячону хангома муначчимвор ба пешгуихои шитобзада пардохтаанд. Нигарон шудам. Фикр кардам таи чанд рузу хафтае, ки саргарми руйдодхои бахши азимтаре аз сарзамини пахноварам будам, дар зодбумам иттифокоти родиколе уфтода ва фардо-пасфардо карор аст чакмахои сарбозони рус дубора хоки поки марзу буми моро бисобад.
Нагу, ки хамааш як хубоби холй буд. Ва чи вакехонаву бешармона унвонхои дуруге барои харзачоти худ гузоштаанд! Ва чи гуна ба худ чуръат додаанд, ки ба монанди «Эхо Москвы» раисичумхури як кишвари «мустакил»-ро то хадди тавон бо тозиёнаи фухшу душному носазо бикубанд. Як матлаби ин шумнафас бо тавхинхои пурруёнае чун «противный Рахмон», «коварный Рахмон», «подлость и вероломство Рахмона» мунаккаш буд. Ба худ андешидам, ки агар як нашрияи точикй ин корро карда буд, рузгораш сиёх мешуд. Аммо русхо доранд килуйи бар рахбари мо тавхин мекунанд. Пас ба так-таки макомоти масъули точик бояд гуфт:

Агар зурй, бо онхо зурозмойи кун, то аз шарафу номуси кишвар, ки Рахмон (бо хамин зарфияте, ки дорад) аз он намояндагй мекунад, дифоъ ба амал ояд.

Далели ин хама ошуби девонавори матбуъоти Русия танхо як мавриди сода аст: дар тархи нави Конуни Забони Точикистон забони русй ба унвони «забони муъоширати байни миллатхо» зикр нашудааст. Гурури захмии русхо мисли фаввораи канори Кохи Борбад аз аъмоки калбашон мечушид. Андешамандони миллигарои рус ба тахлука уфтоданд, ки ба зудй бисоти забони бузургашон дар Точикистон барчида хохад шуд. Чанд мушти обдори мачозиро хам бар сару сурати Медведев заданд, ки натавонистааст аз макоми забони русй ба таври боиста дифоъ кунад.

Агар ин «кудакони боги дониш» дар муфодди тархи нави конун гавр мекарданд, бояд кулохашонро ба хаво медоданду дар саросари Русия ширинй пахш мекарданд, ки то дахсолахои дигар забони Пушкин дар сарзамини Рудакй чира хохад монд.

Тархи нав, ки нусхаи мукаддамотии онро дар даст дорам ва фикр намекунам тагйири зиёде дар он сурат бигирад, як мусибатномаи дигари миллати точик ва навиди дигаре барои русу узбаку хар гайриточики дигар дар кишвари мост. Дуруст аст, ки он аз забони русй макоми «забони муъоширати байни миллатхо»-ро дарег доштааст. Аммо танхо дар калом. Дар амал забони русй чавлонгохи худро аз даст намедихад.

Тархи чадид, ки таъкид мекунам, нусхаи мукаддамотии он пеши ман аст, на шакли нихоии он, хам ба наъл задаву хам ба мех ва дар нихоят хеч амреро ба дурустй адо накардааст. Барои намуна, мегуяд, ки дар Точикистон тахсил ба забони давлатй хохад буд. Аммо бедиранг меафзояд, ки «ба миллатхову халкиятхои дигари сокини чумхурй барои интихоби озоди забони тахсил шароит фарохам оварда мешавад.» Пас чи фарке мекунад?

Дар бахше дигар омадааст, ки дар муассисахои тахсили умумй, «ибтидоии касбй, миёнаи касбй, олии касбй» ва гайра «омузиши забони давлатй таъмин мешавад.» Дар айни хол меафзояд, ки дар хамин муассисоти омузишй забонхои «русй, англисй ё забонхои дигар» низ мавриди корбурд хоханд буд. Пас чи фарке мекунад?

Хамин тарх мегуяд, ки забони илм дар Точикистон забони расмии кишвар аст, аммо бедиранг меафзояд, ки «дар тадкикоти илмй забонхои дигар низ истифода мешаванд». Пас чи фарке мекунад?

Мегуяд, барномахои фархангй ба забони давлатй баргузор мешаванд, аммо дар чумлаи баъдй тасрех мекунад, ки хамин барномахо ба забонхои дигар хам сурат мегиранд. Пас чи фарке мекунад?

Кутохсухан, хеч мавридеро пайдо намекунед, ки дар он «забони точикй» дорои макоми вижаи танхо забони расмии кишвар бошад. Афзун бар ин, каламфарсоёни беадаби рус фаромуш кардаанд, ки бино ба Конуни Асосии Точикистон забони русй хамчунон «забони муъоширати байни миллатхо»-ст ва хеч конуне наметавонад он аслро хазф кунад, магар ин ки Конуни Асосй ислох шавад.

Дар тули 20 соли расмияти забони порсии точикй, ки аз армугонхои умри бобаракати фарзандони начиби миллат чун шодравон устод Тохир буд, мо гоме ба чилав нагзоштаем, ки хеч, балки воруна рафтаем. Забони порсй акнун дар хостгохи он бадтарин вазъиятро дорад. Аз ин ба баъд хам карор нест вазъияти он бехтар шавад. Барои намуна, дар арсаи илм вакте «забони точикй» харгиз наметавонад аз зери сояи фарохи забони кудратманди русй дар биёяд, чи гуна он метавонад илмй шавад? Магар ин ки ба дабира (хат) ва харими фархангии худамон баргардем. Танхо рохи зинда мондани мо ба унвони порсиёни Осиёи Миёна ё точикон хамин аст: бозгашт ба хувияти порсй аз рохи бозгашт ба дабираи порсй. Рахмон ошкоро гуфтааст, ки хостори ин бозгашт нест. Пас чаро русхо хамчунон ин дустдорашонро душном медиханд? Ачаб носипосанд ин нависандахо!

Гузашта аз ин русхо дар пойтахти Точикистон сипари кавие доранд, ки шахси шахрдор аст. М. Убайдуллоев рузи 22 жуан (июн) бо садои зарифаш чег кашид: «Бигзор фарзандони мо ба забони русиву англисй озодона гап зананд.» Гуйи касе мехохад лабони фарзандони онхоро бо часпи Скоч ба хам бидузад, то лаб ба такаллуми русию англисй нагшоянд. Вале чаро касе такозо намекунад, ки «бигзор фарзандони мо ба забони модариашон озодона гап зананд»?

Шояд ба ин далел, ки Убайдуллоев муътакид аст, мо ниёзе ба нигаронй дар ин замина надорем ва мегуяд:

«Касе, ки шири модари точик хурдааст, хеч гох забони модариро фаромуш нахохад кард.»

О карданд-ку! Шумо хам кардед-ку! Хазорон нафар, ё шояд милюнхо, натавонистаанд то имруз дайни шири модарашонро ба чо оваранд. Магар намебинед?

Эшон хитоб ба «зиёиён», ки зохиран бештар аз хама ба насихат ниёз доранд, фармуданд:

«Аз колабхои шахшуда берун бароем ва имконият фарохам кунем, ки хамрох бо ифтихор ва эхтиром ба забони модарй чавононро ба омухтани забонхои дигар ташвик кунем... «Забон донй – чахон донй» хикмати олист».

Агар эхтиром ба забони модарй хифз мешуд, харгиз вожахои кулумба-сулумбае чун «имконият» ба чои «имкон» ва «истиклолият» ба чои «истиклол» ин кадр симичона хуни забони шевои моро намемакид ва пайкари онро бечон намекард. Аз хикмати хубе ёдовар шуда. Вокеъан, бо донистани хар забоне чахоне тоза кашф мешавад. Аммо шахрдор ёдаш рафтааст, ки:

Хар кас ба забони худ сухандон гардад,
Донистани сад забон-ш осон гардад.

Аз ин чост, ки русии шахрдору раисичумхуру даму дастгохи хукумат хам ба андозаи «точикй»-ашон хароб аст. Хишти аввал зохиран кач рафта.

Ба гузориши Би-Би-Си, устод Мухаммадчон Шакурй бо тархи нави Конуни Забон башиддат мухолиф аст ва умедвор аст, ки мачлис пас аз ислохи лозим онро тасвиб кунад. Мутмаиннам, ки худи устод хам ба умеди худаш бовар надорад. Порлумони харфшунави мо барои мухри таъйиду тасвиб задан офарида шуда. Хатман холо дар рузхои таътилоти тобистона намояндагон дар холи тахияи чавхари мухр хастанд. Хамин.

Пас набояд русхо бар Рахмон ин хама хурда мегирифтанд ва ёри безинхори худро бо ин хама хушунати девонавор шаллоки лафзй мезаданд.

Рахман любит Россию!

Thursday, July 23, 2009

Chatam House on Iranian Election

Ахмадинажод интихоби аксарият набуд

Дустоне дар торнигористони точик гилоя кардаанд, ки Як Дарвеш дар бораи Эрон дидгохе яктарафа дорад ва бар Ахмадинажоду бозгузиниши у меситезад ва аз як номзади бахусус ва Чунбиши Сабз химоят мекунад. Дар айни тархи ин иттихомот мушохида мешавад, ки дустоне чун Сайидюнуси Истаравшанй, аз сохибназарони сутуданй дар масоили исломй, худнохоста дар самти дигари ин сангар чабха гирифтаанд ва аз давлати кудетои Ахмадинажод химоят кардаанд.

Ман дар ин чихатгирихои интернетй ишколе намебинам. Мо дар ин фазои мачозй хар кадом хонаи худро дорем ва дуст дорем дар хонаи худ садову симои асилу ростини худро дошта бошем. Ба дур аз хар навъ махдудияте, ки дар фазои хакикй бар мо тахмил мешавад.

Аз ин ру он чи дар Як Дарвеш мунташир мешавад, дидгохи Як Дарвеш аст, магар он ки макола ба калами каси дигаре таъаллук дошта бошад ва дар ин сурат ишора хохад шуд.

Лутфан аз Як Дарвеш интизор надошта бошед, ки дидгоххои хамаро маъкул бидонад, чун маъкул нест. Як Дарвеш расонаи хамагонй нест. Як торнигор аст ва ба "як дарвеш" ин хакку имконро медихад, ки дар он ба тархи дидгоххои худ бипардозад. Дар мавриди интихоботи Эрон хам дидгохи Як Дарвеш мушаххасу равшану дакик аст, на чистонию «кач дору марез»-у «на инварию на онварй».

Як Дарвеш аз огоз муътакид буд ва хаст, ки дар интихоботи ахири Эрон такаллуботи бесобикае рух додааст. Дар бораи ангезахои он дар навишторе дигар батафсил тааммул хохем кард. Аммо дар матлаби зер нигохе хохем андохт ба гузориши як муассисаи мутолеъотии мустакил, ки бо далоили мубархан вучуди такаллуботи густарда дар интихоботи 22 хурдод (12.06.09)-и Эронро собит мекунад.

***

Чатам Хоус, муассисаи мустакилли умури байнулмилалии Бритониё, дар гузорише ба тахлили натоичи дахумин давраи интихоботи раёсати чумхурии Эрон бар мабнои омори эъломшуда аз суи вазорати кишвар пардохтааст.

Ин гузориш ба сарпарастии Алии Ансорй, мудири Маркази мутолеъоти эронии Донишгохи Сант-Андрюз (St. Andrews) ва бо хамкории Дониел Берман ва Тумос Ринтул аз хамин марказ тахия шудааст.

Ин гузориш бар мабнои омори устон ба устони эъломшудаи Вазорати кишвар (дохила)-и Эрон дар ду интихоботи ахири раёсати чумхурй ва омори расмии Маркази Омори Эрон дар соли 2006 тахия шудааст.

Гузориши ин муассисаи тахкикотии Бритониё мегуяд, ки дар ду устони Мозандарон ва Язд, ки аз онхо ба унвони ду устони мухофизакор ёд карда, дарсади мушорикати мардум беш аз 100 дарсад гузориш шудааст.

Дар сатхи устонй низ хеч иртиботе миёни афзоиши мушорикат бо чархиши оро ба суи Махмуди Ахмадинажод дида намешавад, ки ин масъала тасаввури мавчуд мабнй бар пирузии Ахмадинажод бо хузури густардаи аксарияти хомуши мухофизакорро бо чолиш мувочех мекунад.

Тибки ин гузориш, дар як севум (1/3)-и устонхо натичахои расмии эъломшуда ниёзманди он аст, ки Ахмадинажод на танхо раъйи тамоми мухофизакорони даври гузашта, балки орои миёнаравхо ва тамоми раъйдихандагони чадид, илова бар 44 дарсади орои раъйдихандагони ислохталабро ба даст оварда бошад.

Ин гузориш мегуяд, дар соли 2005 ба монанди соли 2001 ва соли 1997 номзадхои мухофизакор ва бахусус Махмуди Ахмадинажод ошкоро дар манотики рустойи фокиди махбубият буд. Ин ки навохии рустойи хамвора ба мухофизакорон раъй медиханд, як таваххум аст. Ин иддаъо, ки имсол хам окои Ахмадинажод бештари орои манотики рустоиро аз они худ кард, бар хилофи ин додахост.

Беназмихо дар мизони мушорикати оро

Дар ду устон мизони мушорикат фаротар аз 100 дарсад аст ва дар чахор устон низ ин мизон болои 90 дарсад гузориш шудааст. Хеч иртиботе миёни афзоиши теъдоди ширкаткунандагон ва чархиши оро ба самти окои Ахмадинажод дида намешавад.

Дар соли 2005 ва дар интихоботи он давра шикофе миёни мизони мушорикат дида мешуд. Дар хафт устони Эрон мизони мушорикат зери 60 дарсад ва дар 10 устон болои 70 дарсад буд. Дар соли 2009 танхо ду устон зери 70 дарсад аст ва 24 устони дигар болои 80 дарсад гузориш шуд. Бо ин омор тафовутхои минтакайи дар мизони мушорикат дигар дида намешавад.

Тибки гузориши Чатам Хоус, иртиботи чашмгире миёни афзоиши мушорикати мардум дар интихобот дар як устон ва чархиши оро ба самти Ахмадинажод дида намешавад. Набуди ин иртибот боъис мешавад, то ин истидлол, ки орои аксарияти мухофизакорони хомуш боъиси пирузии Махмуди Ахмадинажод шуда, бо мушкил рубару шавад.

Ин гузориш мегуяд, дар мавриди омори эъломшуда низ нигаронихое вучуд дорад. Дар 2 устони Язду Мозандарон натичахои эъломшуда нишон медихад, ки орои ба сандук рехта шуда дар рузи интихобот бештар аз мизони вочидони шароити раъйидихй аст ва дар чахор устон мизони мушорикат беш аз 90 дарсад аст.

Ин гузориш меафзояд, дар кишваре, ки истифода аз раъйи мурдагон марсум аст, истифода аз шиносномаи мутаваффиён (мурдагон) барои рехтани раъйи бештар ба сандукхо ба сурати густарда дар чараён аст. Ин амр мушкилсоз аст, аммо гайри мунтазира нест. Чунин мушкиле бо Ахмадинажод шуруъ нашудааст.

Раъйи Ахмадинажод аз кучо омад?

Гузориши Чатам Хоус мегуяд, тибки омори расмии эъломшуда, Ахмадинажод дар ин интихобот 13 милюн раъй бештар аз давраи пеш ба даст овардааст.

Бо фарзи ин ки у тавониста тамомии 11.5 милюн раъйи соли 2005-и худро нигах дорад, ин 13 милюн раъйи изофй аз се манбаъ метавонад ба даст ояд:

Худуди 10.6 милюн шахрванде, ки дар соли 2005 раъй надоданд, аммо дар ин интихобот ширкат карданд;

6.2 милюн тане, ки дар интихоботи даври пеш ба Рафсанчонй раъй доданд;

10.4 милюн тане, ки дар даври пешини интихобот ба номзадхои ислохталаб раъй доданд.

Барои ин ки ин омори эъломшуда дуруст бошад, Ахмадинажод бояд тамоми раъйдихандагони чадидро ба худ чазб мекард, орои Хошимии Рафсанчониро ба худ ихтисос медод ва 44 дарсади орои раъйдихандагон ба ислохталабон дар давраи пешро аз они худ мекард.

Тибки гузориши Чатам Хоус, ин нукта хоизи ахамият аст, ки дар бархе аз устонхо Мехдии Каррубй – рухонии ислохталаб дар соли 2005 раъйи болое ба даст овард ва омори эъломшудаи давлатй хокй аз он аст, ки хомиёни даври пешини у ин бор ба у, он гуна ки интизор мерафт, ба Мирхусейни Мусавй раъй надодаанд, балки ба Ахмадинажод мутамоил шудаанд.

Барои бисёре аз ислохталабон ин вазъият гайри мухтамал аст. Мехдии Каррубй як ислохталаби шинохташуда ва маъруф аст ва дидгоххое бар хилофи окои Ахмадинажод дар масоили сиёсй, фархангй, озодихо, мудирони иктисодй ва сиёсати хоричй дорад.

Оё манотики рустоинишин аз Ахмадинажод химоят мекунанд?

Агарчи бисёре аз тахлилгарон бар ин боваранд, ки кабл ва пас аз интихоботи ахир Ахмадинажод дар манотики рустойи махбубу пуртарафдор буда, аммо омори интихоботи соли 2005 ин амрро нишон намедихад. Балки омори интихоботи даври пеш нишон медихад, ки Ахмадинажод раъйи худро дар он сол умдатан аз манотики шахрй ва перомуни шахрй ба даст овард.

Тибки гузориши Чатам Хоус, омор нишон медихад, ки бар хилофи он чи расонахои гарбй мегуянд, рустонишинон хаводори Махмуди Ахмадинажод нестанд. Бисёре аз чамъияти рустоии Эрон таркибе аз акаллиятхои кавмист. Лурхо, балучхо, курдхо ва арабхо аз чумлаи ин кавмхо хастанд.

Ин кавмиятхои эронй ё маъмулан ба нафъи номзадхои ислохталаб раъй дода ва ё ба фарде аз кавми худ раъй додаанд. Раъйи онхо дар интихоби Хотамй дар соли 1997 ва 2001 мухим буд ва дар соли 2005 низ умдатан ба Мехдии Каррубй ва Мустафо Муъин раъй доданд.

Ин гузориш меафзояд, дар ин хол омори соли 2009 нишондихандаи тагйири ногахонй дар ин масъала аст. Ин омор нишон медихад, ки орои Мехдии Каррубй, ки дар нохияхои кавмй пуртарафдор аст, аз миён рафта ва хатто дар Луристон, зодгохи у, орои у аз 440 247 дар соли 2005 ба 44036 дар соли 2009 расидааст ва 50.9 дарсади раъйхо ба самти Ахмадинажод чархиш ёфтааст ва у 47.5 дарсади раъйхои ислохталабон дар даври пешро ба худ ихтисос додааст.

Full text in English

ПС: Ин нукта хам ёдамон бошад, ки Шурои Нигахбони Эрон вучуди се милюн раъйи изофй дар интихоботро эътироф кардааст, аммо ин мавридро хам барои ибтол (ботил кардан)-и натичахои интихобот басанда намедонад.

Tuesday, July 21, 2009

Great Clumsy Satan

Большой Косолапый Сатана

В прошлую пятницу «Марг бар Русие!» (Смерть России!) неслось по Тегерану, изрядно изумив северного соседа по Каспию. В России до сих пор задаются вопросом «причем тут мы?». Невольно вспоминается озадаченное выражение лица Буша Младшего после катасрофы 11 сентября: «Ребята, почему же они нас ненавидят?» Момент шока вызывает чувство отупения и снижение памяти.

А чувство ненависти к России иранцы выражали не раз.Говорят, соседи ближе родственников, да сетования и споры между ними – в порядке вещей. Но российско-иранские авантюры в прошлом неоднакратно переходили пределы сетований и споров и часто окрашивались кровью. В Иране до сих пор с горестью вспоминают унизительный Туркменчайский договор 1828 года, чудовищные погромы русских казаков вплоть до начала 20-го века и безуспешную попытку Красной России в 40-е годы добиться присоединения иранского Азербайджана к Советскому Союзу.

И в России горестных воспоминаний – хоть убавляй. Вот как отзывается про Иран один из читателей соответствующей статьи на Газете.ру:

«11 февраля 1829 года группа иранских фанатиков ворвалась на территорию Российского посольства в Тегеране и устроила погром в результате которого погиб Александр Сергеевич Грибоедов, выдающийся дипломат и литератор. Как потом выяснилось, за организацией нападения на русскую миссию стояла Великобритания, которая препятствовала расширению влияния России в таком важном стратегическом регионе. Британская Империя канула в Лету, на смену ей пришла Объединенная "демократическая" империя. Методы те же.»

Это еще не все. Ровно сто лет тому назад, в июле 1909 года, про-российский падишах Персии Мохаммад Али Каджар скрылся от яростных протестов своего же народа. А укрылся он именно в русском посольстве в Тегеране и через некоторое время был переправлен в Одессу. После чего его сын Ахмад Шах сменил отца на Павлинном троне. Спустя три года Русь ввела свои войска в Хорасан, Гилан и Азербайджан, дабы наказать иранских ополченцев. Немало крови было пролито. Вплоть до победы Октябрьской революции русские генералы наравне с анлийскими коллегами фактически управляли страной. Большая Игра сверхдержав той поры в Иране не забыта. На ней и упирается сильное недоверие властей к Британии и антагонизм оппозиции к России.

Но дело не только в истории. «Марг бар Русие!» скорее всего не прозвучало бы без поспешного признания переизбрания Ахмадинежада российскими властьями и без демонстративного рукопожатия Медведьева с непопулярным президентом Ирана, в то время как протесты против него еще бушевали.

Во вторых, лидеры оппозиции в Иране действительно убеждены, что Россия поддерживает Хаменеи и Ахмадинежада не только словесно, но и на деле. К примеру, Мехди Карруби – бывший спикер иранского меджлиса и соперник Ахмадинежада на скандальных выборах заявил, что именно Россия обучает иранскую полицию эффективному подавлению демонстраций протеста.

К тому же глава российского МИДа косвенным образом поддержал подавление протестов и предположил, что происходящее в Иране - это попытка властей разрешить проблему на основе иранских законов и процедур.

Другой основной причиной этого негодования оппозиции является их реакция на обвинения официального Тегерана. Власти обвиняют Запад, особенно Британию и США, в поддержке Зеленого Движения. Протестанты же в свою очередь обвиняют Россию и Китай в пособничестве с правительством Ахмадинежада.

Антироссийкий сентимент особенно четко выражается среди про-западной молодежи, которая рассматривает Россию и Китай как противовесы Западу.

Еще одна печальная ирония судьбы: за два дня до пятничной молитвы 17 июля, где демонстранты действительно сожгли российкий флаг и скандировали антироссийские лозунги, самолет ТУ-154 российкого призводства рухнул в Иране, в результате чего погибли все пассажиры и экипаж – 168 человек. И в этом оппозиционеры обвиняют иранских властей, за то что они не способны заменить старые, поношенные российкие лайнеры. Один из веблогеров (Лейла Джадиди) называет их «самолетами массового поражения». Она же считает, что покупкой негодных российских самолетов иранские власти гарантируют и оплачивают поддержку Москвы. С другой стороны, глава комиссии национальной безопасности в иранском парламенте Боруджерди считает, что ТУ-154 является одним из самых надежных авиалайнеров в мире. Эта реплика подчеркивает про-российкую позицию властей и анти-российское настроение оппозиции.

Вот почему все диктованные лозунги пятничной молитвы были скорректированы демонстрантами и традиционные «Смерть Израилю!», «Смерть Америке!» и «Смерть Британии!» впервые были заменены неординарным лозунгом «Смерть России!» Прозвучало также «Смерть Китаю!» А за что? Очевидно, за признание сомнительной победы Ахмадинежада на выборах.

Несмотря на все диверсионные попытки властей, Facebook, Twitter и SMS-ки остаются основными каналами общения между протестантами. Именно по этим каналам активисты Зеленого Движения обмениваются лозунгами и идеями по организации протестов. В результате корректируются почти все официальные кричалки. На пятничной молитве мулла диктовал: «Кровь в моих жилах течет ради верховного лидера!», (Хуне, ки дар раги мост, Хадя ба рахбари мост!) а толпа меняла кричалку на «Кровь в моих жилах течет ради моей нации!» (Хуне, ки дар раги мост, Хадя ба миллати мост!). И это происходило без колебания, машинально, неотрывно.

Сильные виртуальные и реальные сентименты оппозиционеров (а их явно немало) выходят из-под контроля властей. Завершения драмы кажется придется подождать подольше. Суть того завершения не могло быть более энигматичным. Но то что не вызывает сомнения, это неуклюжесть медвежей дипломатии России, которая уже начала заменять Америку в роли Большого Сатаны.

***
Информация к размышлению: По сообщению информагентсв, 29 июля Иран и Россия проведут первые совместные морские учения в Каспийском море и в иранском порту Энзели под девизом "Чистый и безопасный Каспий - региональное взаимодействие".

Monday, July 20, 2009

Iranians Chant Death to Russia

Яке аз корбарони Як Дарвеш ёдоварй кардааст, ки дар намози рузи одинаи гузашта дар Техрон шиъори "Марг бар Русия!" садо дод. Комилан дуруст аст. Чолиб ин чост, ки шиъорхои расмии "Марг бар Омрико!", "Марг бар Инглис!" ва "Марг бар Исроил!", ки аз баландгу пахш мешуд, дар миёни тудахои муътариз бедиранг ба "Марг бар Русия!" табдил мешуд. Чанд мавриди "Марг бар Чин!" хам садо дод. Парчами Русия хам оташ зада шуд, ки филми онро метавонед дар зер бибинед.

Як Дарвеш имруз дар ин бора бо барномаи БиБиСеваи бахши русии Би-Би-Си гуфтугу кард ва агар имкон дод, порахое аз он сухбатро мунташир хохад кард.

Keep an Eye on Iran

Аз Эрон чашм наканем

Матлаби тозаи «Андеша», ки имруз хондамаш, бар хасби тасодуф ба мавзуъе ихтисос дорад, ки муддатхост фикри манро ба худ машгул дошта: тахаввулоти мухимми Эрон ва бетаваччухии расонахои точикй ба он. Танхо ду-се торнигор дар бораи он рухдодхо назар доданд, ки хуб буд ва яке-ду рузноманигор дар Душанбе чизхое навиштанд, ки умдатан мубтанй бар донистахои дасти севуму чахорум буд ва бо вокеъиятхо намехонд. Албатта, боз хам бастагй дорад, ки вокеъиятро аз кучояш бибинй.

Аммо дусти муштараки Андешаю Як Дарвеш Мунаввар, ба назари ман, аз Рустами Субхонй пурсиши мантикие кардааст: чаро торнигори Андеша дар бораи руйдодхои Эрон наменависад. Бо пузиш аз Рустами гиромй бояд бигуям, ки посухи у аз диди ман бо мантик созгории чандоне надошт. Посухи кутохи у, ки сипас батафсил ба шархи он пардохта, чунин аст:

«Замоне хохам навишт, ки хамаи мушкилоти Точикистон хал шуда бошад ва кори дигаре надошта бошам.»

То кунун мушкилоти чи кишваре бакуллй ба сар расида, ки Точикистон дувумаш бошад? Кош чунин чизе шуданй буд. Аммо аз бахти бад, хатто пешравтарин кишвархои чахон хам ки мояи рашку гибтаи моанд, пайваста бояд бо мушкилоти тоза ба тоза дасту панча нарм кунанд. Чи бирасад ба кишвари вомондае чун Точикистон, ки ба назар меояд чархи фалак дорад бо шитоб ба гузашта мебарадаш, на ба оянда. Шояд яке аз роххои табдили ин пасрафт ба пешрафт чалби таваччухи мардум ба руйдодхои Эрон бошад, ки бо контексту шароити кишвари мо хеле бегона нест. Танхо тафовут ин аст, ки чомеъаи маданй дар Эрон комилан шакл гирифта ва дар холи тагйир додани низом аст, аммо дар Точикистон чомеъаи маданй дар холати чанинй бо хатароти зиёде рубаруст ва низом мехохад онро «шакл бидихад», яъне аз шакл биандозад.

Ба гуфтаи муаллифи гиромии Андеша, «чизе ки дар Эрон мегузарад, ба хама рушан аст: мафияи Рафсанчонй мехохад, мафияи Хоманаиро аз сари косаи чулупалав дур кунад. That’s it!»

Шояд бишавад руйдодхои Точикистонро ин гуна ташрех кард: чамъе аз арбоби тавоиф, ки мофиёхоеро созмон додаанду умурро ба суди худу зиёни гуруххои бегона анчом медиханд. Аммо дар Эрон казия мутафовит аст ва умки бештаре дорад.

Хоманайиву Рафсанчониро худуди панчох сол дустй ба хам пайванд медихад ва агар Рафсанчонй набуд, гумон буд, ки Хоманайи бо дониши казоии исломиаш рахбар мешуд. Чун Алии Хоманайи ба дарачаи «марчаъи таклид» даст наёфта буд, ки аз болотарин макомхо дар ичтиходи ахли ташайюъ аст ва рахбари Чумхурии Исломй бояд аз зумраи марочеъи таклид баргузида мешуд. Дар паи гуфтушунуди Хошимии Рафсанчонй бо уламои ислом дар Куму Техрон ва ин изхороти у, ки Имом Хумайнй Алии Хоманаиро вориси худ медонист, Хоманайи бар маснади рахбарй такя зад ва Рафсанчонй ба чои Хоманайи раисичумхурй шуд.

Дар даврае, ки Хоманайи раисичумхурй буд, нахуствазире дошт Мирзусейни Мусавй ном, ки хамаи умурро кабза карда буд ва ба раисичумхурии беъурза мачоли кор кардан намедод. Хоманайи пайваста аз Мусавй ба Хумайнй гилоя мекард, аммо Хумайнй харгиз Мусавиро мавриди бемехриаш карор надод, чун хамон Мусавй буд, ки дар солхои тангдастии чанг бо Ирок метавонист умури кишварро ба сару сомон оварад. То Хоманайи имкони чавлон задан дар майдони фарохтари сиёсатро ёфт, макоми нахуствазириро лагв кард ва Мусавй охирин нахуствазири Чумхурии Исломй шуд.

Мусавй таи бист соли ахир саргарми меъморй буд ва сохтмонхои зебову дидании бисёре сохт. Сипас тасмим гирифт ба арсаи сиёсй баргардад ва кишварро аз дасти дуругхову сиёсатхои вайронгари Ахмадинажод, ки кишварро беш аз пеш мунзавй кардааст, начот дихад. Бештари чавонони тахсилкардаи Эрон аз Мусавй химоят карданд ва ин нукта руз то руз дорад равшантар мешавад. Худуди 50% вочидони шароити раъй дар Эрон зери 30 сол доранд. Дигар андак касе мондааст, ки дар вукуъи такаллуботи бесобика ва густарда дар интихоботи ахири Эрон кучактарин шакке дошта бошад. Шароити эъломи пирузии Ахмадинажод, бештар будани теъдоди баргахои раъйи имзошуда нисбат ба шумори раъйдихандагон, тозаву дастнахурда будани баргахо, хамсонии навиштахо дар баргахои мухталиф ва гайра аз чумлаи нишонахоест, ки машруъияти давлати Ахмадинажодро зери суол мебарад. Пас иддаъои Чунбиши Сабз бепоя нест. Агар бепоя буд ва агар Ахмадинажоду низом наметарсиданд, чаро ба кимати ин хама дардисар бо анчоми тахкики дакику муфассал мухолифат карданд? Чун медонанд, ки тахкикот ганди низомро дар хохад овард.

Рафсанчонй, ки аз пирони бозмонда аз садри инкилоби 30 сол пеш аст ва аз варзидатарин сиёсатмардони кишвар ба шумор меояд, аз муддатхо пеш эхсос мекард, ки низом ру ба инхитот ва натичатан, измихлол аст. Вай пешбинй мекунад, ки чомеъаи чавони Эрон бекарортар аз пеш аст ва дигар тахаммули ражими вопасмондаи исломй ва махдудиятхои куруни вустоии онро надорад. Аз ин ру у аз чахор сол пеш тагйири равиш дод ва ба чавонон наздиктар шуд, то бо чалби химояти онхо битавонад дубора сари кудрат ояд ва низомро хифз кунад. Чавонон, ки аз хашт сол хукумати Хотамии ислохталаб сархурда шуда буданд, голибан пои сандукхои раъй нарафтанд ва чахор сол пеш Ахмадинажод бар Хошимии Рафсанчонй пируз шуд.

Режим, ки ин бор «зиён»-и хукумати ислохталабонро чашида буд, хозир буд ба хар кимате аз бозгашти онхо ба кудрат чилавгирй кунад ва даст ба такаллуби оро зад, ки дар торихи чумхурии исломй собика надошт. Хамин чост, ки кишри хокими Эрон ба ду даста таксим мешаванд. Гурухе ба рахбарии Хоманайи муътакиданд, ки хукумати Хотамй ба низоми исломй осеб расонд ва чашму гуши чавононро ба чизхое гушуд, ки набояд мегушуд. Ба эътикоди онхо, дигар ба хеч руй набояд ичоза дод, ки ислохталабоне чун Мусавию Хотамй руи кор оянд, вагарна кори низоми исломй сохта аст ва заволи он дур нахохад буд.

Гурухи дувум ба рахбарии Хошимии Рафсанчонй бар ин боваранд, ки танхо афроди чавонписанде чун Мусавию Хотамй метавонанд режимро начот диханд. Ин гурух ислохталабонро ба масобехи супопи итминон мебинад, ки аз инфичори ичтимоъию сиёсй пешгирй мекунанд ва ба низом фурсате барои танаффусу тачдиди куво медиханд. Ба эътикоди ин гурух, агар неруе гайр аз ислохталабон барои муддати зиёде сари кудрат бокй бимонад, кишвар ба кахкарои бесуботию харчу марч хохад рафт ва саранчом, низоми чумхурии исломй муталошй хохад шуд. Зеро чамъияти чавонеро, ки худуди 65 дарсади донишчуёнаш зану духтар хастанд, наметавон бо сиёсатхои сй сол пеш идора кард. Ин чомеъа дунболи тахаввулоту дигаргунихост ва чи масъулони режим бихоханду чи нахоханд, ин тагйиротро анчом хоханд дод.

Бад-ин гуна хар ду чинохи даргири давлати Эрон як хадаф доранд: хифзи режими исломй. Аммо ихтилофи онхо бар сари чигунагии хифзи режим аст. Усулгароён мегуянд, ки вуруди ислохталабон ба сохтор иштибохе буд, ки набояд дигар такрор шавад. Ислохталабон мегуянд, ки бидуни хузури онхо низом зудтар фуру хохад пошид, чун чавонон ташнаи дигаргунианд. Сухбат сари ояндаи низом аст, на палави Рафсанчонй ё Хоманайи. Хар ду лукмахои чарбу гарме доранд, ки басе гундатар аз дахонашон аст. Гумон намеравад дигар ниёзе ба лукмае гундатар дошта бошанд.

Вале афроде хам дар берун аз ин ду чинох хастанд, ки муътакиданд талоши хар ду бенатича хохад буд. Ба назари онхо, низоми исломии Эрон дар хеч сурате давом нахохад овард ва хатман сарнагун хохад шуд. Як чомеъаи пешрафта наметавонад бештар аз ин низом ва конуни вопасмондаро тахаммул кунад. Эрон Осиёи Миёна нест, ки конунхои пешрафта ва чомеъаи акибмонда дошта бошад ва давлат хар галате бихохад бикунад. Эрон кишваре нест, ки 30 сол пеш инкилоби зиддисалтанатиашро ба ягмо бурданду касе нафахмид. Эрон дорои яке аз пешрафтатарин чомеъахои маданй дар чахон аст ва рузе аз хамин рузхо тазодди миёни давлати вопасмонда ва чомеъаи пешрафтаро пушти сар хохад гузошт. Аммо хуб аст, ки ин иттифок на ба шакли инкилоби тунду тез, балки батадричу шумурдашуда сурат бигирад, то ниходина шавад.

Руйдодхои имрузи Эрон дарсест барои кишвархои перомуни он, ба вижа барои чомеъахои маданй, ки бо хифзи истиклол ва ба танхойи сари пои худ биистанд ва таслими саркуби мустабиддони вопасмонда нашаванд. Пас пайгирии ин рухдодхо аз наздик ногузир аст.

Monday, July 13, 2009

Good Things Not Vanished Yet

Хубихо намурдаанд

Матни нагзи зерро дусте фиристодааст:

Агарчи садои гушхароши магасхое, ки бар гирди касофати дунё чамъ шудаанд, гушхоямонро пур мекунанд,

Агарчи касе барои ишк дигар дил намесузонад

Ва ишкро бозичаи аблахони девона медонанд,

Агарчи рангхо тихй шудаанд ва хубихо рохии гуристони фаромушианд,

Агарчи шояд дигар касе барои бастани банди кафши духтараки ятим ба худ захмати хам шудан надихад

Ва бидуни дасткаш наметавон ба писараки рузномафуруш даст зад

Ва агарчи инсон дигар чуз бо хисобрасй ба худ фурсати хуб будан надихад,

Агарчи чахлу таъассуб, имону фиреб

Зехнхоро аз кор андохтаанд

Ва агарчи Худо хам ин рузхо ба бандагонаш зур мегуяд,

Агарчи дуруг калбхоро тасхир кардааст

Ва барои садокат бояд бахонае дошт

Ва агарчи мегуянд, ки аз ин хам бадтар хохад шуд,

Аммо мо хар ду медонем,

Хуб медонем,

Хануз мешавад

Ханчари захролуди кинаро ба чои пушти рафик бар калби сиёхи нафрат куфт.

Мешавад нимашабе нони худро ба кимати лабханди махве дар чорчубаи сурати касифи гадое ба у фурухт

Ва то субх гуруснагй хурду хуш буду хандид.

Хануз хам мешавад ба чашмони гусса хира шуд, гамро ба назора истод ва кахкаха сар дод.

Хануз мешавад барои хандондани лаби гарибае ашк рехт.

Хануз мешавад ба гунчишкхо дона доду талабкор набуд.

Мешавад.

Хуб медонй, нозанинам.

Хубихо намурдаанд...


:متن نغز زير را دوستی فرستاده است

اگر چه صدای گوش خراش مگس هایی که بر گرد کثافت دنیا جمع شده اند گوشمان را پر می کند
اگر چه کسی برای عشق دیگر دل نمی سوزاند

و عشق را بازیچه ابلهان دیوانه می دانند

اگر چه رنگ ها تهی شده اند و خوبی ها راهی گورستان فراموشی اند
اگر چه شاید دیگر کسی برای بستن بند کفش دخترک یتیم به خود زحمت خم شدن ندهد
و بدون دستکش نمی توان به پسرک روزنامه فروش دست زد
و اگر چه انسان دیگر جز با حساب رسی به خود فرصت خوب بودن ندهد
اگر چه جهل و تعصب، ایمان و فریب
ذهن ها را از کار انداخته اند
و اگر چه خدا هم این روزها به بندگانش زور می گوید
اگر چه دروغ قلب ها را تسخیر کرده است
و برای صداقت باید بهانه ای داشت
و اگر چه می گویند که از این هم بد تر خواهد شد
اما ما هر دو می دانیم
خوب می دانیم
هنوز می شود
خنجر زهر آلود کینه را به جای پشت رفیق بر قلب سیاه نفرت کوفت
می شود نیمه شبی نان خود را به به قیمت لبخند محوی در چارچوبه ی صورت کثیف گدایی به او فروخت
و تا صبح گرسنگی خورد و خوش بود و خندید
هنوز هم می شود به چشمان غصه خیره شد، غم را به نظاره ایستاد و قهقه سر داد
هنوز می شود برای خنداندن لب غریبه ای اشک ریخت
هنوز می شود به گنجشک ها دانه داد و طلب کار نبود
می شود
خوب می دانی نازنینم
. . . خوبی ها نمرده اند

Saturday, July 11, 2009

Where is Jaga?

Мирзо Чага кучост?

Як манбаъи наздик ба Мирзо Зиёев – фармондехи пешини нерухои мухолифи давлати Точикистон ва вазири пешини умури изтирорй дар гуфтугу бо Як Дарвеш хабар дод, ки Зиёев кушта шудааст. Ба гуфтаи ин манбаъ, Зиёевро дар холате куштанд, ки у ба як нишасти расмй даъват шуда буд. Аммо ин хабар аз суи манобеъи мустакил хануз таъйид нашудааст.


Хабаре, ки то кунун дар хабаргузорихо, аз чумла Asia-Plus мунташир шуда, аз таслим ё боздошт шудани Мирзо Зиёев дар Тавилдара ва интиколи у ба шахри Душанбе гувохй медихад.

Вазъияти шарки Точикистон, ки аз мохи май то кунун ноором буда, хамчунон ошуфта гузориш мешавад. Тозатарин гузоришхо хокй аз кушта шудани дастикам 19 тан аз чумлаи нерухои давлату мухолифон дар ду рузи ахир аст. Аммо тахаввуле, ки таваччухи расонахои чахониро ба худ чалб карда, хамин хабари боздошт ё хатто кушта шудани Мирзо Зиёев аст.

Мирзо Зиёев, ки дар паи имзои паймони нихоии сулхи точикон, соли 1999, вориди кобине шуд, мохи нувомбри 2006 дар паи интихоби дубораи Рахмон ба макоми раёсати чумхурй аз макомаш барканор шуд. Дар паи ишоъаи шоеъот дар бораи хузури Мулло Абдуллох дар Тавилдара гузориш шуда буд, ки Зиёев бо ин фармондехи пешини мухолифон вориди музокира шудааст, то миёни у ва давлат подармиёнй кунад.

Бо ин ки хабархо дар бораи сарнавишти Мирзо Зиёев (мулаккаб ба Мирзо Чага) зидду накиз аст, мусаллам аст, ки чи катл ва чи боздошти у дар Точикистон паёмадхое хохад дошт.

Ёддошт: Як руз пас аз интишори ин хабари Як Дарвеш макомоти Точикистон таъйид карданд, ки Мирзо Зиёев тавассути "як гурухи номаълум" кушта шудааст.

Friday, July 10, 2009

Iason Athanasiadis on AJE

Ёсун дар Алчазира

Ёсун Отеносиадис, аз дустони Як Дарвеш, ки чанд руз пеш дар борааш матлабе навишта будем - хамон рузноманигори юнонитабор, ки рузи якшанбе аз зиндони Эрон рахо шуд - дар мусохибае бо телевизюни инглисизабони Алчазира дар бораи тачрубиёташ дар зиндон сухбат кард. Ба гуфтаи Ёсун, макомоти ЧИ уро ба чосусй муттахам карда буданд. Як акс аз Ёсун дар Кум дар соли 2005 ва чандто паёмаки телефунии ошикона танхо далелхои шайъии онхо будааст.

Саранчом хам, албатта, иттихомоти кудаконаи макомот ба чое нарасиду Ёсун озод шуд. Масалан, тасаввури макомот аз паёмакхои ошикона ин будааст, ки Ёсун ба чосусхои дигар паёмхои кудбандишуда фиристодааст. Сипас маълум шуд, ки он телефун каблан ба касе дигар таъаллук дошта ва паёмакхо хам аз они Ёсун набуда, балки аз як фарди вокеъан ошик, ки коре бо кудбандихои чосусона надошт ва рукку пустканда ба махбубаш изхори мухаббат мекард.

Оё мешавад номи ин найрангхои очизонаи ЧИ-ро сиёсат гузошт?

Гуфтугуи Ёсун бо Алчазира:



Муртабит: Дар чанги истибдод

Tehran. 9 July

تهران، 18 تير

گزارش زير لحظاتی پيش از دوستی در تهران به دست يک درويش رسيد


با گذشت نزدیک به یک ماه از انتخابات دهمین دوره ی ریاست جمهوری که با تقلب همراه بود اعتراض ها همچنان با همان شور و حال روز های نخست ادامه دارد.

امروز به مناسبت ۱۸ تیر گروه زیادی از مردم از ساعت ۱۶ در خیابان های اطراف دانشگاه گرد آمدند و علیرغم تهاجم وحشیانه ی نیرو های حکومت شعار های اعتراضی خود را سر دادند .پس از هجوم اولیه ی آنها که با استفاده از گاز اشک آور و چماق داران لباس شخصی موفق به این کار شدند تظاهر کنندگان با تجمع در کوچه ها و خیابان های اطراف اعتراض های خود را پی گرفتند..تظاهر کنندگان در مواردی که امکان سر دادن شعار را نمی یافتند با کف زدن های پیوسته مخالفت خود را ابراز می کردند

شمار تظاهر کنند گان با توجه به پراکندگی آنها در مجموع بیش از ده هزار نفر بود که هر گاه امکان می یافتند با سر دادن شعار های الله اکبر،مرگ بر دیکتاتورو یا حسین میر حسین حضور خود را اعلام می کردند

نکته ی حایز اهمیت در مورد تظاهر کنندگان حضور پر شمار و بسیار موثر و شجاعانه ی زنان و دخترانی بود که در موارد متعدد با هجوم به سوی نیروهای ضد شورش مانع دستگیری بیشتر مردان می شدند

در یک مورد تظاهر کنندگانی که با حمله ی نیروهای بسیجی به خیابان وصال عقب نشینی کرده بودند موفق شدند تا بلوار کشاورز دست به راهپیمایی بزنند .همراهی اتوموبیل ها که با بوق زدن های ممتد خود حمایت خود را اعلام می کردند قابل توجه بود تظاهر کنند گان دقایقی بعد با هجوم نیرو های ضد شورش از سمت بلوار کشاورز به داخل کو چه ها پراکنده شدند.نیرو های لباس شخصی در جریان این هجوم پلاک شماری از اتوموبیل ها را کندند و پسر جوانی را که تی شرت سفید رنگی به تن داشت و ماسکی سبز رنگ به صورت زده بود پس از ضرب و شتم با خود بردند یکی از لباس شخصی ها در جریان بازداشت این جوان با پلاک های اتوموبیل وحشیانه بر سرش میکوبید.تعدادی از زنان و دختران شجاع در تلاش نافرجام خود برای رها کردن این جوان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند

در جریان بازداشت مرد میان سالی در خیابان ابوریحان که تی شرت زرد رنگ مایل به نارنجی به تن داشت و مردی تقریبا سی ساله با تی شرت راه راه سفید و آبی که به شدت از ناحیه ی شانه زخمی شده بود و خون ریزی داشت، دختری چادری به سوی لباس شخصی ها هجوم آورد که همراهانش مانع او شدند او فریاد می کشید لعنت پر شما و لعنت بر اسلام شما
به گفته ی شاهدان این وضعیت در دیگر خیابان های اطراف دانشگاه ادامه داشته و دامنه ی آن تا میدان توحید و اتوبان چمران نیز کشیده شده بود تا ساعت هشت نیروهای ضد شورش با تظاهر کنند گان معترض در مسیر یاد شده سرگرم درگیری بودند و تظاهر کنند گان برای مقابله با اثر گاز های اشک آور تمام سطل های ذباله این مسیر را به آتش کشیده بودند


Техрон. 09.07.2009

Гузориши зер лахазоте пеш аз дусте дар Техрон ба дасти Як Дарвеш расид:

Бо гузашти наздик ба як мох аз интихоботи дахумин давраи раёсати чумхурии Эрон, ки бо такаллуб хамрох буд, эътирозхо хамчунон бо хамон шуру холи рузхои нахуст идома дорад.

Имруз (09.07.2009) ба муносибати 18-тир (ошуби дах сол пеши донишчуён) гурухи зиёде аз мардум аз соъати 16:00 дар хиёбонхои атрофи Донишгохи Техрон гирд омаданд ва алорагми тахочуми вахшиёнаи нерухои хукумат шиъорхои эътирозии худро сар доданд. Пас аз хучуми аввалияи онхо, ки бо истифода аз гози ашковар ва чумок (калтак)-и либосишахсихо сурат гирифт, тазохуркунандагон бо тачаммуъ дар кучахо ва хиёбонхои атроф эътирозхои худро пай гирифтанд. Тазохуркунандагон дар мавориде, ки имкони сар додани шиъорро намеёфтанд, бо каф заданхои пайваста мухолифати худро иброз мекарданд.

Шумори тазохуркунандагон бо таваччух ба парокандагии онхо дар мачмуъ беш аз дах хазор нафар буд, ки хар гох имкон меёфтанд, бо сар додани шиъорхои «Аллоху акбар!», «Марг бар диктотур!» ва «Ё Хусейн! Мирхусейн!» хузури худро эълом мекарданд. Нуктаи хоизи ахамият дар мавриди тазохуркунандагон хузури пуршумор ва бисёр муассиру шучоъонаи занону духтароне буд, ки дар мавориди мутаъаддид бо хучум ба суи нерухои зиддишуриш монеъи дастгирии бештари мардон мешуданд.

Дар як маврид тазохуркунандагоне, ки бо хамлаи нерухои басечй ба хиёбони Висол акибнишинй карда буданд, муваффак шуданд то булвори Кишоварз даст ба рохпаймойи бизананд. Хамрохии худравхо, ки бо бук (сигнал) заданхои мумтадди худ химояти худро эълом мекарданд, кобили таваччух буд.

Тазохуркунандагон дакоике баъд бо хучуми нерухои зиддишуриш аз самти булвори Кишоварз ба дохили кучахо пароканда шуданд. Нерухои либосишахсй дар чараёни ин хучум плок (номер)-и шуморе аз худравхоро канданд ва писари чавонеро, ки ти-шерт (футболка)-и сабзранг ба сурат зада буд, пас аз зарбу шатм (лату куб) бо худ бурданд. Яке аз либосишахсихо дар чараёни боздошти ин чавон бо плоки утумубил (худрав) вахшиёна бар сараш мекубид. Теъдоде аз занону духтарони шучоъ дар талоши нофарчоми худ барои рахо кардани ин чавон мавриди зарбу шатм карор гирифтанд.

Дар чараёни боздошти марди миёнсоле дар хиёбони Абурайхон, ки ти-шерт (фтуболка)-и зардранги моил ба норинчй ба тан дошт ва марде такрибан сисола бо ти-шерти рох-рохи сафеду обй, ки башиддат аз нохияи шона захмй шуда буд ва хунрезй дошт, духтаре чодарй ба суи либосишахсихо хучум овард, ки хамрохонаш монеъи у шуданд. У фарёд кашид: «Лаънат бар шумо ва лаънат бар исломи шумо!»

Ба гуфтаи шохидон, ин вазъият дар дигар хиёбонхои атрофи Донишгохи Техрон идома дошта ва доманаи он то майдони Тавхид ва утубон (бузургрох)-и Чамрон низ кашида шуда буд. То соъати хашт нерухои зиддишуриш бо тазохуркунандагони муътариз дар масири ёдшуда саргарми даргирй буданд ва тазохуркунандагон барои мукобила бо асари гозхои ашковар тамоми сатлхои зубола (ахлот)-и ин масирро ба оташ кашида буданд.



Чанд намунаи дигар:

http://www.youtube.com/watch?v=8I015R00dHQ

http://www.youtube.com/watch?v=Z8KU20BxaPU

http://www.youtube.com/watch?v=6DZ3Wa88Zxw

http://www.youtube.com/watch?v=VIrlX95YJks

http://www.youtube.com/watch?v=YHKVZPd0YJ0

The Green Chain of Democracy

Имруз (09/07/2009) хам фазои Техрон ошуфта буд. Имруз хам ботум (калтак)-хои басечихову пулиси Чумхурии Исломй (ЧИ) руи сару синаву шонаи мардуме, ки мехостанд бо сукут ба эътирозашон идома диханд, фуруд омад. Имруз хам хазорон садои эътироз дар гулухо фуру кубида шуд, аммо бар зарабони калбхои олугдаву ранчида афзуда шуд.

Бо вучуди ин ки макомоти ЧИ ошкоро тахдид карда буданд, ки хар навъ тачаммуъу рохпаймойи дар рузи 18-тир (09.07.2009) берахмона саркуб хохад шуд, хазорон тан ба хиёбонхои перомуни майдони Инкилоби Техрон рехтанд, то дар мукобили издихоме аз нерухои амниятию интизомй ва либосишахсихо рубару оянд, гози ашковар бичашанду кутаки ботум бихуранду ба чанги маъмурони низом биуфтанд. Аммо шиъори «Марг бар диктотур!» бо гурриши баландтар бомхои Техронро меларзонд. Онхо барои посдошти дахумин солрузи нахустин шуриши донишчуйи дар Чумхурии Исломй хатархоро ба чон хариданду дастурхову тахдидхои куруни вустоии арбобро ношунида гирифтанд ва тачаммуъу рохпаймойи карданд.

Пас аз сукути Мавчи Сабз хануз хабаре нест. Мухсини Махмалбоф, коргардони саршинос ва сухангуи Мусавй дар Урупо, дар тавзехи хостахои чунбиши сабз матни зерро навиштааст:

Занчираи сабзи демукросй
Мухсини Махмалбоф


Эрониён бо хар марому маслак ва бо хар гароишу бовар, аз кучахо ва хиёбонхои Техрон ва соири шахрхо ва рустохои Эрон то Урупо ва Омрикову Устролиё ва хар кучои чахон, акнун дастхои худро ба хам додаанд ва хамчун занчираи сабзи бузурге алайхи кудетои зидди демукросй дар Эрон мубориза мекунанд. Ин харакати бузург як хадафи мархилайи дорад ва он ин аст, ки давлати кудеторо барканор кунад ва раъйи мардумро ба онон баргардонад.

Хар фарди эронй, хар ташаккулу созмоне дар хар кучои дунё бо хифзи акоиду мавозеъаш, вакте дар рохи ин хадаф мубориза мекунад, як халка аз ин Занчираи Сабзи Демукросй аст. Хамчун тачрубаи Кунгреи Миллии Офрико ва муборизоташ алайхи режими опортойд.

Дар зери ин чатри бузург хар фаъъоле як рахбар аст ва хар рахбаре як муборизи сода ва танхо халкае аз ин занчираи сабзи инсонй. Ончунон ки Мирхусейни Мусавй – раисичумхури мунтахаби мардум хам худро ин гуна таъриф мекунад:

«Аз ин пас давлате хохем дошт, ки аз назари иртибот бо миллат дар ногувортарин шароит ба сар мебарад ва аксарияте аз чомеъа, ки инчониб низ яке аз онон хастам, машруъияти сиёсии онро намепазирад.»

Дар ин хангомаи саффороию мубориза алайхи дуруггуён ва дуздони раъйи миллат хар фарду гурухе, ки эълом кунад давлати кудеточиро машруъ намедонад ва хозир аст ба даме ё дираме ё кадаме ё каламе хамрохи мардуми Эрон бошад, халкае аз ин Занчираи Сабзи Демукросист.

Навори Эрони Сабз аз Як Дарвеш:

Thursday, July 09, 2009

Tit for Tat

Мукобила ба мисл

Бо таваччух ба балое, ки макомоти Чумхурии Исломии Эрон бар сари расонахои гурухии кишвар, ба вижа Интернет овардаанд, бисёре аз дустони мо дар дарун кодир нестанд матолиби худро пахшу ишоъа кунанд. Як Дарвеш бархе аз ин навиштахоеро, ки дарёфт кардааст, ба ду дабираи порсй ва сириллик чоп мекунад.

Кобили таваччухи эрониёни хорич аз кишвар

Дар соли 1382 (2004) рузномаи “Кайхон”, чопи Техрон, пешниход карда буд идомаи хамкорй бо ширкати “Тутол”-и Фаронса дар пружехои нафтии Эрон ба кохиши фишор бар бонувони мухаччаба (хичобй)-и фаронсавй машрут шавад. Ин рузнома барои тавчехи пешниходи худ навишт:

“Чи тавр аст Порис хамвора аз тирагии равобити Эрону Омрико ва соири кишвархои урупойи ба нахве фурсатталабона истифода карда ва ширкатхои нафтии худро чойгузини соири кишвархои хоричй дар бахши нафти Эрон кардааст, аммо хатто як бор Чумхурии Исломии Эрон барои додани “имтиёзи нафтй” ба Фаронса аз ин мавкеъият ба нафъи кохиши махдудияти мусалмонони фаронсавй бахра нагирифтааст?”

Матлаби болоро дар яке аз сойт (торнамо)-хо дидам. Ёди нуктае уфтодам, ки хамеша барои ман суол буда ва ба унвони як пешниход кобили пайгирист. Ва он мукобила ба мисли кишвархои урупойи бо Эрон дар масъалаи хичоб аст. Агар эронихои сокини Урупо битавонанд мусаввабае аз порлумони Урупо ё бархе кишвархои урупойи бигиранд, бовар дорам андак муддате шерозаи фаъъолияти давлат дар Урупо аз хам хохад пошид.

Масъала сода аст. То хангоме ки хар зани хоричй ба хангоми вуруд ба Эрон мачбур аст хичоб дошта бошад, хар зани эронй, ки ба Урупо меравад, бояд хичоби худро бардорад. Ин амал дар вахлаи аввал метавонад занони диплумотхо ва макомоти давлатиро дар бар бигирад ва чунончи онхо аз пушиши поспуртхои одй истифода карданд, дигаронро низ шомил шавад.

با توجه به بلايی که مقامات جمهوری اسلامی بر سر رسانه های گروهی، به ويژه اينترنت آورده اند، بسياری از دوستان ما در درون، قادر نيستند مطالب خود را پخش و اشاعه کنند. يک درويش برخی از نوشته هايی را که دريافت کرده است، به دو دبيره پارسی و سيريليک چاپ می کند

مقابله به مثل

قابل توجه ایرانیان خارج از کشور
روز هفتم آبان‌ماه 82، روزنامه كيهان پيشنهاد كرد ادامه همكاري با شركت توتال فرانسه در پروژه‌هاي نفتي ايران، به كاهش فشار بر بانوان محجبه فرانسوي مشروط شود. اين روزنامه براي توجيه پيشنهاد خود نوشت: »چطور است پاريس هـمـواره از تـيرگي روابط ايران و آمريكا و ساير كشورهاي اروپايي به نحوي فرصت‌طلبانه استفاده كـرده و شركت‌هاي نفتي خود را جايگزين ساير كشورهاي خارجي در بخش نفت ايران كرده است اما حتي يك بار جمهوري اسلامي ايران براي دادن "امـتياز نفتي" به فرانسه، از اين موقعيت به نفع كـــاهـــش مـــحــدوديـت مـسلـمـانان فرانسوي بهره نگرفته است؟«.‌

مطلب بالا را در یکی از سایت ها دیدم یاد نکته ای افتادم که همیشه برای من سوال بوده و به عنوان یک پیشنهاد قابل پیگیری است.و آن مقابله به مثل کشور های اروپایی با ایران در مسا له حجاب است. اگر ایرانی های ساکن اروپا بتوانند مصوبه ای از پارلمان اروپا یا برخی کشور های اروپایی بگیرند باور دارم در اندک مدتی شیرازه ی فعالیت دولت در اروپا از هم خواهد پاشید

مساله ساده است تا هنگامی که هر زن خارجی به هنگام ورود به ایران مجبور است حجاب داشته باشد هر زن ایرانی که به اروپا میرود باید حجاب خود را بر دارد.این عمل در وحله ی اول می تواند زنان دیپلمات ها و مقامات دولتی را در بر بگیرد و چنان چه آنهااز پوشش پاسپورت های عادی استفاده کردند دیگران را نیز شامل شود

Yazdan Reads Eliot

Watch it

به زبان پارسی

Yazdan Isfahani has come a long way since his days at a refugee camp in Holland. He was two years old when he arrived there with his parents. After living in a tent for two years, the family moved to Britain. On his arrival, the four year old boy did not know a word of English, yet a few years later, he has become the winner of a nationwide schools’ poetry recital competition.

Ten year old Yazdan was among 12 children short-listed after beating 1500 pupils from state and private primary schools across Britain in 57 rounds of competition, in which children were asked to pick one poem to perform in front of a panel of judges. Eventually he emerged the winner in the final round which was televised. The competition aims to reinvigorate the lost art of poetry recital in British schools.

Yazdan had chosen a poem by T.S. Eliot, about a cat called Macavity, which he performed with great enthusiasm, flair and confidence. But his talents do not end there. He plays the piano, sings, acts in school plays and is also interested in philosophy. He has become a star overnight: his pictures and interviews have been published in many newspapers, he has taken part in various radio programmes, been invited to several university events to display his talent, and his name is easily found in Google.

In this multimedia report, we are invited to Yazdan’s home in the northern city of Middlesbrough to visit him and his family, including his grandparents who have come from Iran especially for the competition, and we hear his winning poetry recital.

Wednesday, July 08, 2009

The King of Pop Lives On

Султони поп зинда аст

به دبيره پارسی

Дируз тобути заррини сй хазор дулории Мойкл Чаксун (Michael Jackson) зери хок рафт. На зиндагии ин абармарди сахнаи хунар мутаъориф буд, на маргу хоксупории у.

Аммо карор нест Мойкл ба ин зудихо барои хаводоронаш бимирад. Дар ин рузхо метавон ба вузух дид, ки Султони поп султони калбхои бешуморе хам хаст. Дуруст мисли Элвис Преслй, ки сй сол пас аз даргузашташ афсонайи шуда ва хануз миёни хаводоронаш зинда аст.

Шабахи Чаксунро доранд дар гушаву канор мебинанд ва бовар намекунанд Султони поп рузи 25 жуан (июн)-и 2009 даргузашт ва дируз пайкари у дар Лус Ончелес дафн шуд. Намунахое аз ин пиндоштхоро метавон дар торнамои Youtube дид.

Ин хунари беназири уст, ки уро зинда нигох хохад дошт. Ба шеваи худаш мераксид, мехонд, менавохт ва мусикй месохт. Пуёйи дошт ва рухи хаводоронашро бо хунараш кабза мекард. У рузи 29 ут (август)-и соли 1958 дар хонаводае пурфарзанд ба дунё омад. Фарзанди хафтуми хонаводае тихидаст, аммо хунардусту мусикинавоз буд. Дар 11-солагй ба гурухи Jackson-5 пайваст ва дар 24-солагй ба унвони як такхон (солист) бо олбуми «Триллер»-аш ба авчи шухрат расид ва рекурди пурфуруштарин олбуми чахонро шикаст.

Мойкл Чаксун анбухе аз намодхо буд. Дар хамон авоили дахаи 1980-и мелодй буд, ки у ба унвони бартарин намоди мусикии поп ва нахустин хунарнамои сиёхи омрикойи шинохта шуд, ки кудрате азим дар шикастани клише (колиб)-хо дошт. То зухури Мойкл Чаксун дар арсаи хунар шабакахои телевизюнии мусикии маъруфе чун MTV аз пахши осори хонандагони сиёхпусти мусикии поп сар боз мезаданд. Аммо махбубияти фарогири Мойкл Чаксун ва фишори ширкати забти савти «Эпик» ин шабакаро водошт, ки сиёсати табъизи нажодиашро канор бигзорад. Пас аз муддате кутох махбубияти Мойкл бар шухрати ин шабакаи телевизюнй хам афзуд. Сипас MTV ба дигар овозхонони сиёхпусти мусикии поп хам руи хуш нишон дод ва акнун аз он табъизи носутуда хабаре нест.

Бад-ин гуна, Мойкл Чаксун барои афроди осебпазиру махрум ба намоди даст ёфтан ба номумкин табдил шуд.

Дар блуки Шарк Мойкл Чаксун намоди тамаддуни Гарб буд. Чавонони Шуравии он рузгор хозир буданд ба хар кимате наворхои кочокии уро бихаранд ва дуст доштанд ба шеваи Мойкл либос бипушанд. Дар вокеъ, ба гуфтаи Насруллохи Туйчизода, аз корбарони ЧадидОнлойн дар Точикистон, шалвори чин(с) ва нимтанахои кутоху танг бо вуруди садову симои Мойкл Чаксун ба Шуравй боб шуд. Вай мегуяд: Дар солхои шуравй, ки гуш додан ба охангхои гарбй мамнуъ буд, такрибан хамаи чавонони шахрй ба таври пинхонй охангхои Мойклро мешуниданд. Дар шабнишинихову базмхои мадраса бо охангхои у мераксиданд ва шояд дар миёни онхо хеч чавоне набуд, ки дастикам як бор “moonwalk” ё «мохгашт»-и Мойклро тачруба накарда бошад.

Дар миёни доноёни фанни мусикй Мойкл Чаксун намоди риску инътитоф ва комгорй буд. Барои намуна, дар як олбуми «Триллер», ки муваффактарин олбуми у буд, дастикам нух жонри мусикии гарбй, аз чумла диску, R&B, хорд рок, соул, фонк, чоз ва блузро метавон мушохида кард. Ва ин хамон олбумест, ки барои 37 хафта дар садри чадвали махбубтарин олбумхои Омрико карор дошт ва 45 милюн нусха фуруш дошт. Вай дар хамон соли 1983 дар гуфтугу бо мачаллаи «Крим» (Creem)-и Омрико дар бораи навъи мусикиаш гуфта буд:

«Ман дуст надорам танхо бо як гунаи бахусуси мусикй сарукор дошта бошам ва аслан намехохам руи худам барчаспе бизанам. Дуст дорам барои хар касе коре анчом дихам... Аз барчасп задан руи мусикй хушам намеояд... Табакабандию барчасп задан ба нажодпарастй мемонад.»

Мойкл Чаксун мафхуми «намоханг» ё клипи видеуиро иваз кард ва нишон дод, ки дар зарфи чанд дакика метавон ба шеваи як филми хунарии кутох достонеро барои бинанда таъриф кард.

Барои матбуъоти, ба истилох, «зард» Мойкл Чаксун намоди ачибу мармуз будан буд. Таи даврае тулонй шоеъоту гайбатхои матбуъотй бештар руи хулку ху ва зиндагии хусусии Мойкл мутамаркиз буд ва хунари уро ба хошия ронда буд. Шоеъоте аз кабили ин ки Мойкл амали чаррохии хурмун анчом дода, то садои кудаконаашро хифз кунад ё ин ки Мойкл укдаи хакорат дорад ва талош мекунад бо чаррохии плостикй ба як марди сапедпуст табдил шавад ва гайра, ки хар ду аз суи Мойкл такзиб шуда буданд. Вай мегуфт, як навъ оризаи пустист, ки ба тагйири ранги пусташ мунчар шуда.

Алокаи Мойкл ба кудакон хам ба шоъеоте чиддитар доман зад ва борхо уро ба додгох кашонд. Аммо дар нихоят Мойкл аз ин иттихомот табреа (сафед) шуд. Равоншиносон чунин истинточ карданд, ки Мойкл дар чустучуи кудакии гумшудааш аст; кудакие, ки тавассути падаре хашин ва сахнаву шухрат рабуда шуда буд. Дуруст ба монанди Питер Пан – кахрамони достони Чеймз Борй, нависандаи искотландй, ки мехост кудакии мудом дошта бошад. Мойкл Чаксун тандис (хайкал)-и Питер Панро дар мухаввата (хавлй)-и хонааш карор дода буд ва дар мусохибааш бо мачаллаи «Крим» дар синни 24-солагй гуфта буд, ки дуруст мисли Питер Пан як кудаки хамешагист.

Ва саранчом, Мойкл Чаксун бо шеваи мунхасир ба фардаш дар мусикй ва сабки овозаш барои насли чавони ситорахои поп хамвора улгуе бадеъ ва намунае барои навоварихо будааст. Раксу овози ситорахое чун Чостин Тимберлейк (Justin Timberlake) ва Крис Броун (Chris Brown) бедиранг садову харакоти Мойклро дар зехнхо тадоъй мекунад ва бисёре аз унсурхои гунахои мусикии хип-хоп, R&B ва роки мелудик дар осори Мойкл Чаксун реша дорад.

Тозатарин намунаи илхомпазирии чавонон аз Мойкл Чаксун Шохини Чаъфаркулй – овозхони 12-солаи эронитабори мукими Бритониёст, ки дар маросими ёдбуди дишаб дар Лус Ончелес хунарнамойи кард. Шохин, ки дар як мусобикаи овозхонии Бритониё яке аз макомхои нахустро ба даст оварда буд, Мойкл Чаксунро улгуи худ медонад. Мойкл Чаксун ичрои Шохинро руи Youtube дида ва писандида буд.

Чаксун некукор буд ва тавонист бо корхои хайрия ба дигарон бисёр кумак кунад. Номи у ба унвони саховатмандтарин сохиби ширкати забти савт, ки бештарин маболигро ба созмонхои хайрия эхдо карда, вориди китоби рекурдхои Гиннес шуда буд. Вай бо барномаи кунсертии «Мо чахон хастем» тавониста буд барои бенавоёни Офрико 60 милюн дулор чамъ оварад.

Аз Мойкл Чаксун осори хунарии бисёр ва се фарзанд аз ду хамсар ба чо мондааст. Панч олбуми у аз пурфуруштарин олбумхои чахонанд.

У дар рузхои поёнии умраш тамрин мекард, то дар Ландан панчох кунсерти баёдмонданй бидихад, зери унвони «Хамин буд» (That is it). Пизишкаш уро бехуш руи тахташ ёфт. Уро ба бемористон бурданд, аммо талоши пизишкон суде накард ва Мойкл даргузашт.

Чаксун дар шумори машхуртарин номхои чахони имруз ва дар канори бузургтарин хунармандони фардо хохад монд.

Мойкл Чаксун 26 сол пеш дар посух ба ин пурсиш, ки оё дуст дорад дар бораи зиндагиаш филме бисозад, гуфта буд:

«На, мутанаффирам аз ин ки зиндагии худамро бозофаринй кунам. Хануз зиндагиам ба сар нарасидааст! Бигзор касе дигар ин корро бикунад.»

Акнун ки Мойкл Чаксун зери хок рафта, бегумон касе дигар ин корро хохад кард. Пас Султони поп барои солиёни дарозе зинда хохад монд.

Ongoing Rooftop Protests in Tehran

Идомаи эътирозхои пуштибомй дар Техрон

Дар паи баркарории чавви хафаконй дар Эрон хабархои андаке аз ин кишвар ба берун дарз мекунад. Аммо номахои расида аз Техрон хокй аз идомаи эътирозоти шабона аст. Номаи зерро Як Дарвеш дишаб аз Техрон дарёфт кард:

Имшаб, сешанбе, 16 тири 1388 (07.07.2009), дар бештари нукоти нимаи шимолии шахри Техрон фарёдхои эътирозомези «Аллоху акбар!» аз соъати 21:40 дакика, дуруст хамзамон бо огози суханони Ахмадинажод – раисичумхури гайриконунии кишвар бо танини бештаре нисбат ба шабхои гузашта ба гуш расид ва то соъати 22:30 идом дошт. (Фарёдхои «Аллоху акбар!» дар шабхои дигар аз соъати 22:00 огоз мешавад).

Нуктаи чолиб он буд, ки дар махаллаи Саъодатобод, дуруст хангоме ки Ахмадинажод аз мухолифати худ бо бархурди пулис бо мардум сухан мегуфт, нерухои басеч (шибхинизомиёни хаводори Ахмадинажод) дар дар наздикии майдони Сарв дар холи кутак задани чавоне буданд, ки ба гумони онхо аз даруни худрави худ фарёди «Аллоху акбар!» сар дода буд.

Нерухои басеч ва зиддишуриш такрибан хар шаб бархе аз манотики шахр, аз чумла Саъодатободро бо хадафи эчоди фазои руъбу вахшат ба ишголи худ дармеоваранд ва хамаи худравхоеро, ки сарнишини чавон дошта бошад, мутаваккиф мекунанд ва ба тафтиши он ва пурсучу аз хувияти сарнишинони он мепардозанд. Ин рафтор бидуни истисно дар мавриди чавононе, ки пиёда дар ин минтака тараддуд мекунанд низ эъмол мешавад.

Мавзуъи кобили таваччух дар мавриди хузури нерухои пуршумори басечй ва нерухои вижаи зиддушуриши вобаста ба Сипох дар ин минтака афзоиши ангезаи сокинони ин манотик барои тадовуми шиъорхои «Аллоху акбар!» аст, ки аз 22 хурдод (12.06.2009) ба ин су бевакфа идома доштааст. Ба чуз шиъори «Аллоху акбар!» мардум маъмулан шиъорхои «Марг бар диктотур!» ва «Ё Хусейн! Мирхусейн!»-ро низ аз ёд намебаранд.

Friday, July 03, 2009

A Letter from Tehran

Номаи дусте аз Техрон ва авзоъи он чо

Оре, мо хубем. Он кадр хуб, ки гуё хамин нафас кашидан хам барои мо зиёдй аст ин чо.

Метавонистем яке аз хамон кушташудахо бошем. Намедонам, ки бигуям хушбахтем, ки хануз нафас мекашем ё на.

Авзоъи хубе нест. Вакте ёдам меояд, ки чи гуна фиребамон доданд, хунам ба чуш меояд. Гарчи авзоъ ором шуда, вале дилхои мардум ором нашуда ва хун аст. Мунтахо саркуб он кадр хашин аст, ки касе чуръат намекунад эътирозашро пайгирй кунад. Дасту дахану чашми мо хабарнигоронро хам бастанд. Расман барои ман факс фиристоданд, ки хеч чо аккосй накунам ва хеч аксе хам нафиристам. На танхо барои ман, балки барои хамаи хабарнигороне, ки бо расонахои хоричй кор мекунанд. Эронии муким ва хоричиаш хам фарке намекунад.

Абъоди чиноят хеле бештар аз он аст, ки то холо дида шуда. Хамсарам дар яке аз даргирихо ботум (калтак) хурда; хам сараш ва хам баданаш. Ва тоза хуб шуда. Дустхоям кутак хурданд, сарашон бо зарбаи ботум шикофта ва чуръат намекарданд бираванд барои бахя задан (кук задан). Чун басечихо (шибхи низомиёни хаводори режим) бемористонхоро курук карда буданд (камин гирифта буданд).

Холо намедонам бояд хуб бошам ё на ё аслан мешавад хуб буд ё на. Диламон факат ба умед хуш аст. Умеди ин ки як руз як иттифоке биуфтад ва онхое, ки бояд, ба сазои аъмолашон бирасанд.

Thursday, July 02, 2009

Keeping hope alive in Iran

Умедафрузй дар Эрон

Mousavi's criticism of the Iran regime is no longer about the election – it's about the future of the opposition movement.

Интикоди Мусавй аз режими Эрон дигар танхо дар мавриди интихобот нест, балки дар бораи ояндаи чунбиши мухолифи давлат аст.

Бокири Муъин*

Аз замони истикрори Чумхурии Исломй то кунун хеч интихоботе ба андозаи интихоботи 12 жуан (июн) оходи миллати Эронро таксим накарда буд. Ин интихобот рухониюни мукими Кум, бозигарони сиёсии мухофизакор ё усулгаро дар Техрон ва дар ниходхои давлатиро бахш кардааст. Интихобот рахбари чумхуриро водошт, ки аз Махмуди Ахмадинажод химоят кунад ва дар киболи он химоят кимати газофе бипардозад; хам барои макоми худаш ва хам барои чойгохи рухониюни хоким. Вай бо ин химояти вифок ва ичмоъи назари умумй дар радифи болои кудратро тахт-уш-шуъоъ карор дод.

Баёнияхои Мехдии Каррубй ва Мирхусейни Мусавй – номзадхои шикастхурда дар интихобот бозтоби гамангези вокеъиятхои Эрон аст, ки бо забони умед барои милюнхо тан баён шудааст. Ин афрод бар ин боваранд, ки шояд хануз битавон коре кард. «Хануз хама чизро набохтаем» хастаи хар ду паём аст.

Хар ду номзад хам вазъияти хатарнокашонро пинхон намедоранд ва дар айни хол талош мекунанд чунбиши навпои мухолифи давлатро муттахид нигах доранд ва дар чорчуби конун амал кунанд. Онхо аз хаводоронашон мехоханд, ки бо истифода аз хар фурсате нохушнудии худ аз давлатеро, ки номашруъ медонанд, буруз диханд.

Бо таъкиди ин мавзуъ, ки хануз хама чиз аз даст нарафтааст, зохиран онхо умедворанд, ки бар мабнои Конуни Асосй як чунбиши демукротик созмон диханд ва заминаро барои интихоботи оянда фарохам кунанд ё барои замоне, ки хукумати феълй бо сиёсатхои родиколаш аз нафас биуфтад.

Афроди вокеъиятгаро дар миёни мухофизакорон хам аз нахваи бархурди Шурои Нигахбон ва дафтари рахбарй бо казияи интихобот нигаронанд. Ба накл аз як рухонии мухофизакор гуфта шудааст, ки «Ахмадинажод чашмхои рахбарро бастааст.» Мусавй ба эхтимоли зиёд руи ин хакикат хисоб мекунад, ки мухофизакорон ба зудй ба хамдигар дар хоханд уфтод, хамон гуна ки дар гузашта иттифок уфтода буд. Бархе шояд ин интизорро як умеди зохидона талаккй кунанд.

Интихоботи ахир хамчунин умки булуги чомеъаи мадании Эронро ошкор кард: орому аклонй, вокеъиятгаро ва моил ба тагйирот. Оё оташи умеди чомеъаи маданй фурузон хохад монд ё ин чомеъа ба як тудаи бадбину бадгумон, камрух ва сиёсатгурез табдил хохад шуд? Эхтимоли охирй барои Мусавй, Каррубй ва Мухаммади Хотамй (раисичумхурии пешин) хатарнок аст. Аз ин ру онхо талош мекунанд дар айни вафодорй ба Конуни Асосй монеъ аз гароиши чунбиш ба тундравй ва родиколизм шаванд; чунбише, ки дигар хозир нест бартарии рухониюнро бидуни чуну чаро бипазирад.

Мусавй дар баёнияи худ тазаккури чолибе дошт, ки пуёйи ё диномизми вазъияти Эронро нишон медихад. Вай мегуяд:

«Дар ибтидо хадафи хамаи мо аз ширкат дар интихобот он буд, ки аклонияти динй ба фазои мудирияти кишвар бозгардад. Лекин дар миёнаи масир ба ахдофе бисёр баландтар хидоят шудем.»

Ва меафзояд:

«Мо дар ин байн мехостем аркони зирабти низом ба ёд оваранд, ки дар варои тамомии онон ва мофавкашон мизоне ба номи раъй ва азми мардум вучуд дорад, ки онхо на хак доранд ва на метавонанд онро нодида бигиранд.»

*Баргардон аз торнамои Guardian, чопи Ландан, 01.07.2009

Wednesday, July 01, 2009

Mousavi's Latest Statement

Тозатарин баёнияи Мусавй

متن کامل به دبيره پارسی

Мирхусейни Мусавй – ракиби умдаи Махмуди Ахмадинажод дар интихоботи ахири Эрон имруз зимни интишори баёнияе тулонй бори дигар таъкид кард, ки натичахои интихобот ва давлати баромада аз онро машруъ намедонад. Мехдии Каррубй – ракиби дигари Ахмадинажод дар интихобот хам дишаб натичахои интихобот ва давлатро номашруъ донист.

Фарозхое аз номаи баланди Мусавиро дар зер меоварам:


Хушдор

Хамватанони азиз,

Хамон гуна ки интизор мерафт, Шурои Нигахбон пас аз намоишхое, ки таваччухи хеч касро чалб накард ва бо чашм бастан бар руи анбухи такаллубхо ва тахаллуфхои суратгирифта, саранчом дахумин давраи интихоботи раёсати чумхуриро таъйид кард. Чашнворахое, ки тачдиди хаёти миллати моро мужда медод, бо такаллубу тахаллуф аз ахдхои ислому инкилоб бо ногувортарин сахнахо ба поён расид; бо хамла ба хобгохи донишчуён, бо хунхои рехташуда, чавонони кутак (лат)-хурда ва мавриди ихонат карор гирифта, Садову Симои аз анзори чомеъа уфтода, каламхои шикаста, рузномахои баста, бо фазои амниятии кудетогуна ва беэътимодии талху густардаи мардум нисбат ба натоичи эъломшуда барои интихобот ва давлати ношй аз он. Ба зудй гармои ходиса фуру менишинад ва дастандаркорони ин мочаро бо суратхисоби баландболои иштибохоти худ рубару мешаванд. Оё онон аз тахмили он чи руй дод, суд бурданд?

Вохима

Аз ин пас мо давлате хохем дошт, ки аз назари иртибот бо миллат дар ногувортарин шароит ба сар мебарад ва аксарияте аз чомеъа, ки инчониб низ яке аз онон хастам, машруъияти сиёсии онро намепазирад. Давлате бо пуштвонахои заъифи мардумию ахлокй, ки аз у интизоре чуз бетадбирй, конунгурезй, адами шаффофият, тахриби сохторхои тасмимгирй ва тадовуми сиёсатхои вайронгари иктисодй надорем. Ва бими он меравад, ки бар асари заъфхои бешумори зотию оризиаш дар вартаи имтиёз додан ба бегонагон биуфтад. Ин чизе нест, ки мо аз он хурсанд бошем, балки аз он ба шиддат вохима дорем.

Хатар

Хатар дар пеш аст. Низоме, ки ба муддати сй сол ба эътимоди мардум муттакй буд, наметавонад якшаба кувои амниятиро чойгузини ин нуктаи иттико кунад. Ин эътимод латамоти чиддй дидааст; агар он чи инкораш мекунем, вокеъан сиххат надорад, чаро ба дигарон ичозаи ичтимоъ намедихед, то маълум шавад, ки чи кадр андаканд?

Эътимоди мардум ва матбуъот

Бояд боз гардем. Хануз дер нашудааст. Хануз метавон итминони осебдидаи мардумро бозсозй кард. Амнияти низоми мо дар гарави чунин корест. Фарзандони инкилобро аз зиндонхо озод кунед. Хабси онон чуз тагзияи гаризаи фарофиканй дар вучуди худи шумо фоидае надорад. Мардум чи гуна метавонанд ба хукумате эътимод кунанд, ки дустону хамкорон ва фарзандонашонро ба сирфи таваххум дар банд мекунад? Чира кардани фазои амниятй бар чомеъа чуз садама задан ба авотифи миллат нисбат ба низом асаре намегузорад. Матбуъоти озод мачории танаффусии як чомеъаи солиманд. Барои тармими эътимоди мардум ин мачориро масдуд накунед...

Мардум ба хукумате эътимод мекунанд, ки ононро махрам бидонад. Чаро бояд мухимтарин масоили мамлакат аз мардум пинхон бошад? Махрам донистани миллат ва шаффофияти иттилоъот аввалин кадам дар рохи мубориза бо фасод аст, хол он ки мардуми мо хатто ба андозаи хондани хабархои чанд рузнома махрам дониста намешаванд.

Худихою бегонахо

Ба мардум баргардем? Чаро хар гирехи сахлро бо дандонхои амниятй боз мекунем? Чаро ба кучактарин бахона хар касеро аз доираи худихоямон дур мекунем? Ин яке беш аз хад чавон аст, он яке беш аз андоза хунарманд аст, он яке равшанфикр аст, ин яке бо мо ихтилофи салика дорад, он яке донишчуст, ин яке аз кори мо эрод мегирад, он яке ба гурухи мо таъаллук надорад, ин яке каддаш баланд аст, он яке хеле шикпуш аст. Он кадр аз даври худ меронем, то ин ки танхо мемонем. Ин шеваи инкилоби исломй нест ва шеваи исломй нест, ки огушашро ба руи хама боз мекунад ва ба сирфи шаходати забонй инсонхоро дар доираи худ меоварад.

Дастовард

Алорагми он чи руй дод, мо дар ин чанд мох орзухои баланд ва кушишхои холисонаи худро набохтем. Мо дар ин миёна масиурхое аз тахаккуки ормонхоямонро ёфтем ва дидем, ки он чи ба дунболи онем, чи кадр хостанист ва чи нисбати наздике бо хакикати ислом ва инкилоб ва хувияти миллии мо дорад. Ин дастовардест, ки хеч кас наметавонад онро аз мо биситонад. Мо бо хам сармояе андухтаем, ки пуштвона ва бистари харакатхои отй (оянда)-и мо ва фарзандонамон хохад буд ва ин хатти сабзи чушида аз фитратхои мардум ва вокеъиятхои торихии кишвар ва инкилоб хамчунон дар тули солхо идома хохад ёфт, то ба максади нихоии худ бирасад. Мо барои хифзи ин дастоварди бузург хамчунон истодагй хохем кард.

Мухолифони шумо

Тамомии талошхое, ки ин рузхо дар мухолифат бо шумо сурат мегирад, барои он аст, ки аз самарбахш будани эътирозоти конунии худ ноумед шавед, зеро то мо ноумед нашавем, ин давлат аз эътибори вокеъй бархудор нахохад шуд. Умед ба оянда расотарин эътирози мост. Ба собикаи деринаи ин сарзамин нигох кунед. Дар зиндагонии мо мардум, ки аз кухантарин тамаддунхо зода шудаем, фарози кунунй чузъе аз як торихи тулонист. Мо дар чоддае ба дарозои торихи хамаи башарият кадам мезанем. Дар ин чодда чи бисёр миллатхо, ки мункариз шуданд ва чуз достоне аз онон бокй намонд. Он чизе, ки миллати моро ба хилофи онон ва алорагми сахттарин руйдодхо зинда нигах дошт, умед буд. Зеро офати ин рохпаймоии хазоронсола ноумедй аст.

Масъулият

Масъулияти торихии мост, ки ба эътирози худ идома дихем ва аз талош барои истифои хукуки мардум даст бар надорем. Мусъулияти динии мост, ки нагзорем инкилоб ва низом ба он чи ислом намеписандад, истихола биёбад. Масъулияти инкилобии мост, ки ичоза надихем хосили хуни садхо хазор шахид ба як давлати амниятй таназзул пайдо кунад ва мустахлик шавад.

Вахдат

Хамаи шуморо ба бародарй даъват мекунам. Пирузии мо дар гарави муъозидат ва пайванд бо якдигар аст ва тамоюзе миёни мо ва мардуме, ки ба дигарон раъй додаанд, нест. Хатто ононе, ки инак ру дар руи мо ба хушунат мутавассил мешаванд, дар ухувват (бародарй)-и мо шариканд.

Тагйири хадаф

Дар ибтидо хадафи хамаи мо аз ширкат дар интихобот он буд, ки аклонияти динй ба фазои мудирияти кишвар бозгардад. Лекин дар миёнаи масир ба ахдофе бисёр баландтар хидоят шудем. Мо дар ин байн мехостем аркони зирабти низом ба ёд оваранд, ки дар варои тамомии онон ва мофавкашон мизоне ба номи раъй ва азми мардум вучуд дорад, ки онхо на хак доранд ва на метавонанд онро нодида бигиранд.

Гузашт

Дар айёме, ки гузашт, шахсиятхо ва гуруххое ба суроги инчониб омаданд ва хостори гузашти ман аз он чи гузашт, шуданд. Шояд таваччух намешуд, ки инчониб аз хамон ибтидо аз хакки шахсии худ гузашта будам. Аммо масъалаи интихобот масъалаи шахсии ман набуду нест. Ман наметавонам бар сари хукуку орои поймолшудаи мардум муъомила ва мусолеха кунам. Масъалаи чумхурият ва хатто исломияти низоми мост. Агар дар ин нукта истодагй накунем, дигар тазмине надорем, ки дар оянда бо хаводиси талхе назири он чи дар интихоботи кунунй гузашт, рубару набошем.

Ташкили гурух

Гурухе аз нухбагон бар сари онанд, ки гирди хам оянд ва бо ташкили чамъияте конунй сиёнат аз хукуку орои поймолшудаи мардум дар интихоботи гузаштаро аз тарики интишори мадорику асноди такаллубхо ва тахаллуфхои анчомгирифта, ва низ ручуъ ба махокими казойи (додгоххо) пайгирй кунанд ва натоичи онро мустамарран ба иттилоъи умуми мардум бирасонанд. Инчониб низ ба ин чамъ мепайвандам.

Мутолибот

Таваккуфи бархурдхои амниятй, фавки амниятй ва низомй бо масоили интихоботй ва бозгашти кишвар ба фазои табиъии сиёсй.

Ислохи конуни интихобот ба нахве, ки имкони такрори такаллуботи густардаро аз байн бибарад ва бетарафии ниходхои мучрй ва нозирро тазмин кунад.

Риъояти асли 27-и Конуни Асосй дар мавриди озодии тачаммуъот.

Озодии матбуъот ва рафъи тавкиф аз онхо.

Фаъъолияти мучаддади сойтхои хабарии мустакил.

Мамнуъияти мудохилоти гайриконунии давлат дар фазои иртиботй, назири Интернет, паёмакхои кутох ва чилавгирй аз катъи иртиботи телефунй ва шунуди муколамоти мардум ва хар гуна тачассус (чосусй)-и дигар.

Таваккуфи бархурдхои якчониба, ифтиро, дуругпардозй ва ихонат дар расонаи расмии кишвар.

Бархурдорй аз конолхои мустакилли телевизюнй дар хорич ва дохили кишвар.

Судури мучаввиз барои ташкили чамъиятхои сиёсй, фархангй, иктисодй ва ичтимоъй.

Озодии хамаи дастгиршудагони сиёсй, ибтол (ботил кардан)-и парвандасозихои чаълии амниятй ва дахолат надодани парвандахои чорй дар бархурдории онхо аз хукуки ичтимоъй.

Дар интихо...

...ба хамаи мардуми шарифи кишварамон, чи онхо ки ба инчониб раъй доданд ва чй онхое, ки ба инчониб раъй надоданд, ба вижа касоне, ки дар хаводиси ногувори хафтахои ахир садама диданд, дуруд мефиристам. Хамчунин макоми шахидонеро, ки ба чурми хакхохй ва озодиталабй дар хуни худ галтиданд, арч менихам ва аз Худованди бузург барои хонаводахои азизи онон талаби сабру ачр дорам.

Мирхусейни Мусавй
10 тирмохи 1388

(01.07.2009)