Посух ба ду пурсиши як рўзноманигор дар бораи миллатсозию маҳалгаройи
- Ба фикри шумо нахустин икдом барои миллатсози чи бояд бошад?
- Ба фикри шумо нахустин икдом барои миллатсози чи бояд бошад?
- Ба қавли Мавлавй, “ҳамдилй аз ҳамзабонй беҳтар аст”. Дар
мақулаи миллатсозй ҳам ҳамдилй пояи кор аст; ҳамдилй дар ҳамзабонй аммо.
Ҳамдилй дар фарҳангу забону дирўзу имрўзу фардои муштарак. Барои сохтани миллате
қавй бояд забоне қавй дошт. Ҳеч миллати қавие бо забони заъиф дар чаҳон ва дар
торих вучуд надорад. Забон пояи ҳама навъ пешрафт аст, аз чумла ва бавижа
миллатсозй. Забони порсй мавҳибат ё ҳадяи бузурги сарнавишт барои точикон аст,
ки нахустин гўишварони ин забонанд. Аммо аз бади рўзгор мо наҳваи нигаҳдорй аз
ин забонро фаромўш кардаем ва содатарину бунёдитарин шарти нигаҳдориро, ки
мувозибат аз хатти модарй (хатти порсй) ва бозгашт ба он аст, бачо наовардаем.
Точикон метавонанд танҳо аз роҳи бозгашт ба алифбои порсй забоне қавй ва дар
натича миллате қавй шакл диҳанд.
- Оё махалгаро метавонад хаммиллат
бошад? Бархе мегуянд, ки махалгаро хамеша манфиати
махалро боло мегузорад ва манфиатхои милли барои у дуввумдарачаанд. Ба ин фикр
то кучо рози буда метавонед?
- Агар маҳалгароёнро ҳаммилатони худ надонем, бекас хоҳем монд, чун тақрибан ҳамаи точикҳо маҳалгароянд. Магар ин ки ғурбат чашида бошанд ва бар вусъати дидашон афзуда бошанд ё дар ҳамон Точикистон ба ин муҳим даст ёфта бошанд, ки ҳатто худи Точикистон танҳо пораи кўчаке аз миллати моро дарбар мегирад; пас набояд онро кўчактар аз ин кард. Шумори ин даст афрод бисёр андак аст. Аз бади рўзгор, тайи чандсад соли ахир доманаи чаҳонбинии бештари точикон беандоза тангу маҳдуд шуда. Ба ҳамон шева, ки ба рўд “дарё” (баҳр) мегўем (чун дарёи воқеъй дар таркиби хокамон намондааст), ба вилоят ё ноҳия ё ҳатто рустои худ гоҳ “ватан” мегўем, ки бароянди тангии дид ва маҳсуру мунзавй будани инсон аст. Теъдоди бисёре аз касоне, ки санги Самарқанду Бухороро ба сина мекўбанд, мутаваччеҳ нестанд, ки яке аз ъавомили чудоии он ду шоҳшаҳр ҳисси шуми маҳалгаройи буд, ки монеъ аз дарки мусибати миллй дар он давра шуд. Вақте бархурдашон бо ҳаммеҳанони худ дар гўшае дигар аз кишвар инчунин аст, ба чи ҳаққи маънавие иддаъои Самарқанду Бухороро мекунанд? Ва чи тазмине вучуд дорад, ки фардо агар муъчизае шуду Самарқанду Бухоро ба оғўши моми меҳан баргаштанд, ҳамин бархурди носолимро бо ҳамқавмони самарқандию бухороимон нахоҳанд дошт? Пас ин ашки тимсоҳ рехтанҳо ба чи дарде мехурад? Ҳоло, ки ҳамин точикони боқимондаи сарзаминро худй ва ъазиз намедонй, синни зеҳниат қадд намедиҳад, ки ба хиёли Самарқанду Бухоро бошй. Аммо ин воқеъиятҳои имрўзи мост ва бояд ба гунае бо онҳо канор омад ва воқеъиятҳои беҳтаре сохт. Танҳо роҳи мумкин дар ростои миллатсозй ҳам ин аст: ҳаммиллат донистани ҳамдигар бо вучуди касру камбуди эҳсоси таъаллуқ ба як миллати воҳид, бо ин умед, ки рўзе-рўзгоре ин ҳисси таъаллуқ по бигирад.
No comments:
Post a Comment