Tuesday, September 16, 2008

Sport & Identity

Варзиш ва хуввият

به دبيره پارسی

Варзиш, ки ба зохир чузъи гайри сиёситарини фаъъолиятхои башар ва баромада аз ниёзи одам ба саргармй ва тахаррук аст, дар мавориде метавонад ба сиёситарини онхо табдил шавад. Голхои Истилй ва Махдавикиё аз тими футболи Эрон дар Чоми Чахонии 1998 дар Фаронса, ки Омрикоро аз даври ракобатхо хазф кард, дар афкори умумии Эрон ва Омрико як руйдоди сирфан варзишй набуд, балки барои бархе луъоби сиёсии он пуррангтар чилва мекард. Ва хамин гуна хузури камранги варзишкорони Эрон дар бозихои Улампики имсол дар Пекин гурури миллии бисёре аз эрониёнро чарехадор кард ва ба чанчол дар матбуъот анчомид. Чи пайванде миёни саргармихои варзишй ва хисси миллй нухуфта аст? Чаро мо сирфан бо тамошои ин мусобикот дил хуш намекунем ва шикасту пирузии тимхо бароямон ин хама ахамият ёфтааст?

Далели аслии он метавонад пайванд хурдани номи кишвархоямон бо дастахои варзишй бошад ва маъмулан ба ихтисор мегуем: «фалон кишвар бехмониро шикаст дод», бидуни ин ки номи риштаи варзишро биоварем. Табъан, оходи як миллат дуст доранд дар хар заминае баранда бошанд ва варзиш чизест, ки неруозмоии кишвархоро ба таври дидорй ба намоиш мегузорад.

Баъзехо муътакиданд, ки варзиш забоне байнулмилалист ва пайванди миёни миллатхоро сахлу содатар кардааст. Хамон гуна ки варзишкорони Эрону Омрико бо сухулати бештаре нисбат ба сиёсатмадорони ин ду кишвар ба дидори якдигар мераванд ва хатто хадяхо радду бадал мекунанд. Аммо боз хамин варзиш аст, ки аз зарфияти эчоди ифтироку чудойи ва хусумат миёни миллатхо бархурдор аст. Бастагй дорад ба ин ки натичаи ракобатхои варзиширо то чи андоза чиддй бигирем ва дар пазириши вокеъият аз чи мантике кор бигирем.

Аз суи дигар, варзишро метавон намудоре аз хадди короии давлатхо арзёбй кард, чунки давлатхо аз сонсур ва кунтрули он очизанд ва бароянд (натича)-и мусобикот маъмулан тасвире вокеъй аз авзоъи мудирият ва мизони масъулиятшиносй ва тавлиди идехо ва рохкорхои тозаро ба даст медихад. Аз ин ру бисёре варзишро бо шаъну эътибори кишвар ачин медонанд. Хатто Столин, ки зохиран кодир буд руи хар хакикате сарпуш бигзорад, дар баробари шикасти тими футболи Иттиходи Шуравй тавассути Югусловй дар соли 1952 бечора монда буд ва ба «асабоникунанда» хондани натичаи бозй иктифо кард.

Гох варзиш аз кудрате бархурдор аст, ки хеч навъ мошини таблиготй аз паси таъмини он бар намеояд. Касби нахустин медоли улампик тавассути як варзишкори афгонистонй дар мусобикоти Пекин намоёнгари ин кудрат буд; миллате, ки дар паи солхо чангу чидол шоха-шоха шудааст, дар он руз бо садое баландтар дам аз якпорчагй ва боландагй мезад. Пас варзиш хамчунин метавонад гусастагихоро ба хам оварад ва дар тармими хисси миллй корсоз бошад.

Дар калоншахрхое чун Ландан, ки мизбони фархангхо ва кавмиятхои гуногунанд, пайванди миёни варзиш ва хуввияти миллии афрод бештар аз хар чои дигар махсус аст. Масалан, пирузии тими футболи Юнон дар мусобикоти Чоми Урупо дар соли 2004 бахшхои юнонинишини Ланданро табдил ба гушахое аз Отен (Афина) карда буд ва парчами обию сапеди Юнон аз панчараи хонахо ва шишаи худравхо ва дар хиёбонхо ба эхтизоз даромад. Ва хамин гуна, пирузии душвори тими футболи Туркия бар Курвосй (Хорватия) дар мусобикоти Чоми Урупои имсол сахнахое аз шахрхои Туркияро ба Ландан мунтакил кард ва хилолу ситораи туркй дар нохияхои мухталифи Ландан дурахшидан гирифт ва хою хуи туркй аз гушаву канори шахр баланд шуд.

Кавмхои мухталифи мукими Ландан ба тамошои бозихо иктифо намекунанд, балки худ низ тимхои варзишй доранд. Чанде пеш дар Ландан мусобикоти Чоми Чахонии Кучаки футбол анчом гирифт. Дар ин ракобатхо 32 тим аз 32 кишвари чахон намояндагй карданд, аммо хамаи бозикунон мукими Ландананд. Тими Ориян бехтарин тими эронии Ландан аст, ки дар ин мусобикот то чое чилав рафт ва саранчом ба Лахистон – кахрамони нихоии ракобатхо бохт.

Акси 1: Тими "Ориян"-и Эрон дар Ландан
Акси 2: Тими "Афгон"-и Афгонистон дар Ландан


No comments: