Wednesday, January 09, 2008

"Intelligentsia" Accelerates National Meltdown (Cyrillic Persian)

Чи гуна рез мешавем

Андешаҳо дар ҳошияи баҳсҳои ахир дар матбуъоти Тоҷикистон, ки таъаффуни маҳалгароӣ медиҳад

Садои хастаи устод Бозор пои телефун баёнгари беҳавсалагиаш ба шунидани ҳарзапароканиҳои ҷорӣ дар матбуъоти Тоҷикистон буд: “Лутфан ин ҳарфҳоро ба ман нагӯ. Мо ки равшанфикре надорем, то аз ӯ гилоя кунем.”

Мавзӯъи суҳбати ду тоҷики ғариб – яке дар Омрикову дигарӣ дар Урупо – мабҳаси беҳудаи ҷорӣ дар расонаҳои Тоҷикистон буд, ки ба шиддат бӯи тунди маҳалгароӣ медиҳад. Ҳар ду тарафи баҳси расонаӣ пок аз ёд бурдаанд, ки муштаракоте доранд ва, масалан, аз оҳоди як миллати воҳиданд, ки доманаи ҳузури он аз марзҳои маҳдуду муҳаҷҷари Тоҷикистон ҳазорон фарсанг фаротар аст.

Маҳалгароӣ ба ҳитаи муназзаҳи адабиёт ҳам кашонда шуда ва тифлакони сарзамини мо суҳбат аз тақсими тоҷикҳо ба “шаҳришуъур”-у “саҳроишуъур” мекунанд, дар ҳоле ки бар сари ҳамин баҳсҳои абас Тоҷикистонро дигар на шаҳре дурусту ҳисобӣ мондаву на саҳрое паҳновар. Ҳар чи ҳаст, санг асту куҳ асту мобақӣ дараҳое миёни куҳсор, ки ба ночор шаҳрашон номидаем.

Ҳамин парокандагӣ, ки назирашро дар баҳси “шоъирони миллӣ ва маҳаллӣ” мебинем, боъис шудааст, ки пойтахтҳои торихӣ аз даст биравад, ҳамқавмони мо бо номҳои “эронӣ” ва “афғон” барои мо хориҷӣ шаванд, ҳатто Нодирпурро вижаи Теҳрону Ахавони Солисро мухтасси Хуросон бидонем (ки агар арвоҳи онҳо аз ин сухани мо хабар ёбанд, бадбахттар хоҳем шуд) ва ҳамқавмони он бари куҳамонро, ки дар оташи ҷанги дохилӣ насӯзондем, ба коми оташи шайёдонаи Шуғод дар расонаҳо бикашем.

Натиҷае, ки дар талабаш ҳастед, чист? Такя бар эрикаи қудрат? Ва агар сари қудрат омадед, бар кӣ ҳукумат хоҳед кард? Ба ин тартибе, ки ҷилав меравед, гумон аст, ки фардо хоке бештар аз рустои худатон фармонпазиратон бимонад.

Устод Бозор бо хандае талх аз ман хост, ки суҳбат аз маҳал наёрам, чун ба қавли ӯ, “ин гапҳо сазовори ман нест.” Ва дар воқеъ, афроде, ки бузургонро маҳсур ба чордевории як русто ё як маҳал дидаанд, пеш аз ҳама худи он азизонро хор кардаанд. Чун фард ҳар чи бештар ба арш суъуд мекунад, ҷаҳонро комилтар мебинад ва ҷаҳониёнро ҳамтои ҳам. Намунаи боризи он абёти Мавлавист, ки шоъирест на маҳалливу на миллӣ, балки ҷаҳонӣ ва улгуи нумувви ҳуввияти башарӣ:

Чи тадбир, эй мусалмонон, ки ман худро намедонам,
На тарсо, на яҳудиам, на габру на мусалмонам.
На шарқиам, на ғарбиам, на илвиам, на суфлоам,
На з-аркони табиъиам, на аз афлоки гардонам.
На аз Ҳиндам, на аз Чинам, на аз Булғору Сағсинам,
На аз мулки Ироқайнам, на аз хоки Хуросонам.

Шуданӣ нест, ки якояки мо ба ин дарки ҷаҳониву кайҳонӣ бирасем, вале нокомии мо дар дарки ҳуввияти миллӣ саранҷом кореро ба дасти так-таки мо хоҳад дод, ки то абадулобод аз пасаш бар нахоҳем омад ва хокистари мо ҳамон беҳ, ки зери пои наводагонамон лагадмол шавад.

Чун бад-ин минвол мо ба ояндагони худ чи чизе мехоҳем ба ирс бигзорем? Фазлфурӯшиҳои пуч дар бораи бартарии ин қишлоқ аз он қишлоқ? Достонҳои панҷҳазорсола дар бораи шукӯҳи қавми ориёии мо, ки ҳоло аз гумномтарин ақвоми башарист? Пирӯзии фалонӣ ва шикасти беҳмонӣ дар баҳси бесарусомоне дар бораи Суруди Миллӣ? Суҳбат аз миллатест, ки бахши азими он ҳанӯз дар зиллати беҳуввиятӣ гирифтор монда ва намедонад модари ӯ кӣ буда ва бар сараш чиҳо оварданду оварда. Афроде, ки дар баёни фикру эҳсос ба забони модарии худ ба минг-минг меуфтанду оҷиз мемонанд. Афроде, ки ҳанӯз намедонанд аз бозмондагони эрониёни нажодаанду номи забонашон порсист ва хатти ҳазорсолаашонро ҳанӯз бар маснади пешинаш нанишондаанд. Афроде, ки аз гардунаи замон ҳар рӯз ба андозаи як сол вопас мемонанд... Ман ҳам дар ин миён ҳастам ва аз ин меросе, ки қарор аст барои ояндагон бигзорем, шарманда.

Гузаштаро раҳо кун ва ба имрӯз биандеш. Ифтихороти пешин моли пешиниён аст. Муҳим он аст, ки имрӯз чи фикри бикре, чи сухани тозае мехоҳем дар миён оварем, ки созанда бошад ва барои худи мо ифтихор офаринад, то дигар “гирди номи падар” нагардем ва бо ибрози шаҳомат “падари хеш” бошем.

Достони Суруди Миллӣ бо навоҳои хоркунандаву озорандаи маҳаллӣ моҳҳост, ки нақли маҳофил аст, гӯӣ бо иваз кардан ё накардани матну оҳанги он мо ба кайҳон фазонаварде хоҳем фиристод ё Омрикое дигарро кашф хоҳем кард.

Шеъри форсии тоҷикӣ ба далели султаи забону хатти русӣ аз ҳамтоёни бурунмарзии худ фарсангҳо вопас мондааст ва дар ин шакке нест, ки Суруди Миллии мо, замоне ки мо ба дарки беҳтаре аз шеъру суруд бирасем, иваз хоҳад шуд. Марҳилаи таъвизи суруди миллӣ дар миёни мардумони мутамаддин ба дур аз таъассуботи ҷавомеъи ибтидоӣ ва танишҳои маҳалгароёна, танҳо бар мабнои арзиши адабии он сурат мегирад ва мо ҳанӯз ба он марҳила нарасидаем. Кӯчактарин баҳси ба зоҳир адабӣ ва миллӣ дар маҳофили мо дар торҳои заҳрогини маҳалгароӣ мепечад ва тикка-тикка мешаваду аз ҳам мепошад. Пас беҳтар аст нахуст солори забону миллати худ бошем ва талош кунем ба қазоё аз равзанаи кулбаи рустоии худ нигоҳ накунем.

Пурсишҳои хабарнигорони мо ҳанӯз дар ҳамон ҳад боқӣ мондааст: “Шумо оё фикр намекунед барои ворисони Борбаду Накисову Рӯдакӣ истифода аз мусиқии як оҳангсози яҳудӣ дар Суруди Миллӣ бояд нанговар бошад?” Дар ҳоле ки дар Урупову Омрико шояд ҳатто як тан аз афроди одӣ аз пешинаи маҳалливу қавмии оҳангсози суруди миллишон огоҳ нест. На ба далели ин ки фарди бесаводест, балки ба хотири беҳудагии ин иттилоъоти зоид, ба хотири ин ки мағзаш андармони гирд овардани иттилоъоти судовару бадардбихур аст, то барои фардоиён меросе беҳтар аз мероси гузаштагон ба ҷо бигзорад. Ва агар бидонад, ки оҳангсози Суруди Миллии кишвараш як яҳудитаборе будааст, ки худашу аҷдодаш зодаи он сарзаминанд, ба бузургии миллати худаш бештар аз пеш хоҳад болид. Чун мояи ифтихор аст, ки намояндаи як қавми ғайрибумӣ ба сарзамини ӯ ин ҳама арҷ дошта бошад. Афзун бар он, суҳбатҳои расонаии Тоҷикистон дар бораи намояндаи қавмест, ки барои Тоҷикистони мо ва худашон осори гаронбаҳои ҳунарӣ офаридаанд ва ришта-филмҳои Шоҳнома бар тораки он чун ситора медурахшад.

Пас кори онҳо созанда буд. Онҳо аз худ мурдарег (мерос)-и пурарзише ба ёдгор гузоштанд. Акнун навбати мост, ки ба фикри сохтану созандагӣ бошем, то тӯшаи роҳи ояндагонро таъмин кунем. Аммо натиҷаи ин баҳсҳои муттакӣ ба маҳал чизе ҷуз сӯхтану сӯзандагӣ нест.

Ақвоми дигар бо худӣ кардани бегонаҳо бузург мешаванд, дар ҳоле ки мо тарҷеҳ медиҳем бо бегона кардани худиҳо рез шавем. Узбакҳо бо узбак хондани тоҷикҳо азим шуданд, аммо мо бо узбаку яҳудӣ хондани тоҷикҳо рез шудем.

Магар метавон поратар аз ин ҳам буд? Дигар мехоҳем туъмаи чи касе бишавем? Ҳофизаи торихии мо бояд дарозтар аз инҳо бошад ва ҳаргиз ёдамон наравад, ки чи гуна дар миёни кӯҳистон гирамон андохтанду даври хокамон хат кашиданду номашро “Тоҷикистон” ниҳоданд. Пас беҳтар аст ба фикри беҳбуди ҳамин насиби андакамон бошему ҳамдигарро азиз бидорем ва дар паҳнои порсигӯи ҷаҳон кӯчактарин маҳалли худамонро Тоҷикистон бидонем.

*Ин навишта барои интишор ба хафтаномаи "Миллат", чопи Душанбе, фиристода шудааст.

Агар бархе аз хуруфро намебинед, кулли матнро руи барномаи Microsoft Word пиёда кунед, ки маъмулан чавоб медихад.

14 comments:

Anonymous said...

Агар ончи матбуъоти мо менависад, "харзапароканист", аз чи ин хазен шуморо нигарон кардааст? Ва чаро аз касе дардмон хостаед, ки худ ангали ин мараз будааст?

Бозор Собир харфе назад? Оре, Собир акнун метавонад, дар як кунчи дуне ором бихобад, зеро думравону шогирдони уянд, ки сахнаи суханро гирифтаанд ва харзапароканй мекунанд. Собир метавонад осуда бихобад, зеро -ояхои у, намедонам чичур бояд навишт, "гояхои" у ва е "хояхои" у зиндаанду метапанд.

Магар у набуд, ки гуфта буд, онсуи гарданаи Анзоб точике нест. Е ки бигзор Бадахшон аз Точикистон чудо шавад. Е ки аз хучандихо ба мо танхо хучаинигарй монд. Аммо аз худи у хамин харзапароканй ва саратони махалзадагй монд. Холо мехоханд манти уро суруди миллй кунанд ва дар ин байн на матн мухим аст, балки зодгохи муаллифи матн. Шабушкхои зиндамондаи чанги шахрвандй, ки аз Бозор намуна гирифта, бозорчахое беш нестанд, марази норасидагй доранд. Чанде аз онхо хануз замони шуравй аз Шимоли Точикистон зан гирифта буданд, ки бисабзанд, онгуна ки имруз дар пои духтарони Дангараву Кулоб болост, аммо ин занхоро таъмин карда натавонистанд ва хам бо фарханги кишлокии туркуарабзадаи худ ин бонувонро ба сутух оварданд ва бонувон холо ба чапу рост мераванд, то чушиши чисми худро ором кунанд. Як ангезаи яке аз сарварони харзапрокан А.К. аз хамин чост. Хонуми самаркандии у ачаб дилдорест.

Аммо ба Бозор Собир набояд занг зад. Бигзор осуда бихобад. Човидона бихобад, ки у рафту хамаро саратон кард.

D said...

Маздаки гиромй. Кохи гандидаро хар чи биковй, буи ганди он фазоро бештар пур хохад кард. Пардохтани ман ба ин чарандиёт ба далели самту су додан ба бахси беморгунаи густардаест, ки чараён дорад. Паёмбари ислом хам кабл аз ин ки Каъбаро дар Макка таъйин кунад, аз пайравонаш хоста буд, ки ру ба Байтулмукаддас намоз бигзоранд, то замоне ки мутаваччех шуд аз ин амр суде барои уву кеши у хосил нахохад шуд ва дар паи ислохи он кушид. Акнун андак мусалмоне ба ёди он руйдод меуфтад, чун суде аз он барои ислом хосил нахохад шуд. Аз музахрафоте, ки замоне устод Бозор суруда буд, худи у хам ба шиддат пушаймон аст ва онро аслан шеър намедонад. Дар сухбати ахир аз он шиъорхои махалгароёна ёдовар шудам ва у гуфт, хохиш мекунам он хамаро фаромуш кун, чун харзае беш набуд. Дар бораи "Исмоъили Сомонй" гуфт: Он наметавонад Суруди Миллии Точикистон бошад, чун барои хамаи порсизабонон суруда шуда ва мухтасси Точикистон нест.

Пас Маздаки гиромй. Шумо хам ин тавонро дар ниходи худ пайдо кунед, хамкавмони худро бибахшед (агар фикр мекунед гунох танхо аз онхо буда) ва ба бахс чанбаи созанда бидихед, то дер нашудааст. То фардо бахонаи дигаре барои пушаймонй надошта бошем.

Мантики махалгароиро харниз дарк накардаам ва гумон аст, ки бикунам. Махалгарой худозориву худкушй асту дигар хич.

Поянда бошед,
Дориюш

Anonymous said...

Ба мисли Бозор Собир дилу гурда бояд дошт, то ки дар СССР зиндаги карда коммунистонро танкид бикуни, ва дар ИМА зиндаги карда дар мадхи Ленину Русия шеър бигуи. Бозор Собир ба андозае бузург аст, ки 1-2харфакаш набояд боиси ношиноси аз у бошад, тем более, ки худаш пушаймон аст аз он харфхояш. Месазад, ки барои Бозору Лоику Муъмин Каноат хайкал бигзорем, месазад, ки Исмоили Сомонии уро чун гимн бипазирем.

D said...

Мавзуъи таъвизи Суруди Миллй бояд танхо замоне матрах шавад, ки точикхо битавонанд ба дур аз хисси палиди махалгарой бахс кунанд. Бозор Собир хам моил нест бо истифода аз номи у хадафхои махалгароён пиёда шавад.

tashkent1975 said...

Дориюш азиз,
кош хаста нашави ва ин мавзуро то замоне дунбол куни ки натича дихад.
Инсонхои худ мутаасифона зуд хаста мещаванд ва мардумро танхо мегзоранду мераванд. Ба хусус равшанфикрон.

Мавзу сахту матрахи он сахттар аст ва болои ин хама сухта намакоб, мо точикон бидуни асабоният наметавонем харф занем ва фикр кунем.
фарханги мо фарханги дастнигаре шуда ва омодахох. Мо офариданро аз ёд бурдем, чун вокеан кори сахтест ва вайронкориро ки бисёр осое аст дуст дорем.

Мо мунтазирем ки замон ва ё бегонагон барои мо коре анчом диханд, чун бегонапарастем, аммо ба рух худ намеорем. Асли фарханги мехмондустии мо натичахои бараксе дода, ки то хол ба он пай набурдаем. Чун тамоми имконотро аз худи гирифтаем ва ба бегонагон додаем ва хар худие кораке анчом дода сарзаниш ва ё саркуб кардаем то дигар чурьат накунад.

Аммо ту чурьат дори Дориюш! Пуштикор дошта бош ва ин масадаро ба чое бирасон.

Мо точикон ба андозаи кофи сухтем, холо бояд бисозем.

Anonymous said...

Dariush,
please add the links to original articles so we can follow.

try to ask Gulrukhsor's opinion as well, really want to know what does she think about it.

all the best,
samarqandi

D said...

Dear Shahzade,

Thanks a lot for your earnest messages. Unfortunately, there are no Internet links to the articles mooted in my piece. I have read them in scanned version. I can send them to anyone who's willing to raise their voices in protest against regionalism in tajikistan. All of them are in Cyrillic Persian.

D said...

This article was published in Millat on Thursday, 17 January 2008.

Anonymous said...

Yes, the article was published in so-called "millat" newspaper, but along with the editorial that aimed to mobilize the people to change the hymn. It is also very offensive and fingerpointed to the people who was born in the North as enemies. Probably for northeners it is better to keep silence and not to go down at the level of qarategini tribe.

What is interestiing there is a huge and fierce discussion in Spain about their national anthem. However, as you know there are several separatist movements, and basks do not call themselves Spanish. Probably, one part of our nation is in the same situation< but I do not know which one.

There is a plan to start a new attack in Tajikistan, this time against Rudaki. Perhaps they want call him Uzbek, since he was born in the North and spent his life in Samarqand. The so-called "female" editor of so-called "millat-cha" newspaper wrote that it is not true the discussion about the hymn was tossed in by enemies of the national unity. I think she is herself is enemy, since prohibited to publish any remainder about Bukhara and Samarqand, and to engage the people with these cheap ideas like changing the hymn. Does she really think that if another poetry choosen for the hymn the life will be better. She is attacking every northener, but keeping silence on the president Rahmon. So, everything is clear.

Firget about this tribe and run away from them. They do not want you and me to be Tajiks.

Shamsi said...

If the goal is to do good, to open a discussion, to understand and to explain each other, to learn and teach how to get united and prosper - name calling is worst way to achieve it.
By calling Adalat a so- called “female” editor (misogynist?) by calling Millat newspaper so-called “millat-cha”, and more importantly by call your countryman from a reagion different than yours a “tribal”, you close the door of any possible dialogue, because there is no way you can listen, hear and talk to one other, after name calling. If that is what you preffer (to have no dialogue), dear annynimous, then I am afraid you are far from being on the right truck. If that is what you preffer, dear annonymous, I am afraid you are a good instrument for those who (as you warned) are going to start a compign against Rudaki in Tajikistan in favour of Uzbaks. If I was them, I would know for sure, you are going to make it work in less then 48 hours and would buy you for a million, because what you say is just the right thing to put the right amount of oil in fire and to played out on the “infiriority complex” sentiments of the “victimized”. They will readily hate the northern brother and say we don’t want nothing to do with you and hand Rudaki over to uzbaks. I am tempted to feel something fishy in your “politically correct” spelling of uzbaks, dear annonymous… did they already give you the million? (lol)

Anonymous said...

Dear Shamsi!

The dialogue is possible, when the people will tell what do they want. They wanna to say one thing -- Northeners, go home! Even worse - go to the hell! This is the message.

She is covering this message under the good bla-bla, like that let's to tell the truth. And her truth is that the Northeners were occupied the poetry, they are moving ahead by regionalist sentiments.Why she is not writing about Mr. Rahmon's tribalism and regionalism. Do we have "mahalgaroi" only in our poetry? Is that as dangerious as "mahalgaroi dar dawlat"? Which one is corrupting the people more?

I promise you that she will never write anything against Rahmon or kulobis or qarateginis or darvozis. This newspaper, wrongly calling itself "Millat" was founded by government's secret service and is ruling by a group of ill people, who hate Northeners. They are the source of hate not me, my dear.

It seems you are also from the South. That is why you are so angry. You telling that I am a treator. Someone paid me a million (million what?) Do you know that our nation is much cheaper? We out of consideration in the global deeds.

Do you think the language of your message is a language of dialogue? You are not telling facts, but playing with words and lies. You do not love this nation as I love it. That's why I am so nervous by thing that are going around me. All of you are making me to feel as "ajnabi" or "begona"in my beloved city of Dushanbe. Will be you happy, when I leave my country as other have done?

D said...

Dear Anonymous,

Nobody has to go anywhere from our beloved Dushanbe, if that’s the place you’ve chosen to live. Khurshed Atoullo said something similar in his paper and it sounded ridiculous indeed.

But come on. Think what you are talking about. You are doing exactly the same thing as the other side that seems you hate more than anything else in the world. Do you think you will bring us together by this hatred rhetoric one day?

The question is not about northerners or southerners, kulobis, xujandis, darvozis and so on and so forth. The question is about a disappearing Persian nation in Central Asia. We have lost a lot in the region so far and with this kind of dialogue you will facilitate the way down to hell for all of us.

Yesterday Adolat with her editorial piece proved that she is as infected with regionalism as Khurshed Atoullo and Dawlat Rahmoniyon. These people have lost their rights to speak about our national cause until they get back to the national platform of discussing issues. I am sure nobody can listen to them anymore without a bit of scepticism in the truthfulness of their sayings. However, none of them should be hated for their wrong-doing. Because as far as we know, almost everyone in the country is more or less infected with the disease. In such a case we have to hate everyone, including ourselves.

Your conclusion about Shamsi’s region was based on that destructive approach of mahalgarai too. By the way, she’s neither Southern nor Northern and she’s one of the rare Tajiks who belong to the nation.

I ask you to restrain from attacking on your own blood. Stop alienating each other even more than before. This is what I’d like to ask from Dawlat Rahmoniyon, Adolat Mirzo, Khurshed Atoullo and others alike.

Poyanda bod Tojikiston!

Anonymous said...

Kheili ajib!

Chand tajik dar bareye mahallgerayi dar Tajikistan sohbat mikonand, mas'ale mas'aleye Tajikistan ast, ba hich englis ya rusi ertebaat nadarad, vali inha hey darand be englisi bahs mikonand. Hamin khod neshan midehad ke ma zabane hamdigarra darvaqe' nemifahmim!

Dar movrede regionalism ya mahall/mantaqegerayi dar Tajikistan:

1. In yek padide-e ejtemayi ast, ke angizeha va avameli siyasi va eqtesadi va farhangi darad. In vaqeiati ast ke bayad az raahe elmi, ya jameeshenasi be on rasidegi shavad. Bahso barrasihaye alude be ehsasat dar kaar nist.

2. Mahallgerayi bayad e'teraaf shavad, va bayad kushid ke az aan be sude mellat estafade shavad. Yani agar raqabate zeshto ahrimanane be raqaabate saalim tabdil shavad, hameye mahallaat dar nehayat sud khahand bord.

3. Zemnan, dar kenaare mahallgerayi masaeleye digari ham hast ke bayad barasi shavand! Msalan ma tabaqe-gerayi darim: yek selsela ishanha, va khajeha va tureha va sayedhaye nopaa emrouz dar jameye hegemony darand. Ma emrouz yek classe “Hojjaj” darim ke hameja balagozar hastand, harchand malum nist az che raahi be haj rafteand, az rahe hendustan ya turkestan. Gorouhi be estalah “rushanfekran” e eslami mibaaland ke dar Hinuism caste system hast va Eslam dine barabari va baradari ast. Amma in seyidha va ishanha va khajeha ke dar Iran, va Asia Minae hegemoni darand, magar hamon brahminhaye eslami nistand ke bidalil mardom daste onhara mibusand?? Chera hich jamesenasi inhara nemiamuzad? Chera ruznamenegari inhara nemiguyad? Magar az hamon aghaze Islam mardome gheyre arab be naame MAWALI movrede tab’iz qarar nagerefteand?? Magar az amon aghaz mardom be mosalman, zemi a kafar taqsim va discrimiate nashodeand??

4. Az nazare shakhsiye man, dar vaqe' bahshayi ke dar bareye mahallgerayi dar nashriyehaye Tajikistan akhiran matrah mishavand, hadafeshan halle masale nist! Hadaf az in bahs’ho darvaqe’ bayane za'fhaye navisandegaan ast! Rahmaniyan, man ura nemishenasam, hich pishnehaadi beraye halle moshkele mahalgerayi nakarde, va tanha kaari ke karde gele va gelegozari karde ke pishahangane adabiat hamvare az shomal bodeand, va guya in amr bedune shayestegiye in afraad surat gerefteast! In goftaar dar haalist ke hich dalili nayavorde ke honare masalan shaeriye Laeq, ya Golnazar, ya Bazar Sber ya har kasi digar dar che asth ast. Be in dalil hemayate Adalat az Rahmanian be nazare bimanteq ast!

5. Dar movrede Sorude melli, ham gerayeshaye mahallgerayi vojud darad. Bebinid, tanha surude melliye ma nist ke dar sharayete bade salhaaye 1990 afaride shod! Parcham, gerb va digar neshanhaye ma, qanune asasi va hata davlati ke hala darim maale hamun zamaneye naamni va bisobati ast. Pas chera bayad tanha sorude mellira evaz kard? Chera bayad dar movrede digar chizha khamush mand? Aya beraye in nist ke sarayandeye un az mahalle ma nist? Zira man dar hich yek az in maqalat nakhandam ke sababe bad bodane surude melliye kon uni chist? Hioch kasi az in janaban barasiye honariye tahlile in sher’ra anjam nadade va za’fo qobhe anra nagoft, faqat hamin ke MA IN SURUDRA DUST NEMIDARIM! Tamam, vassalam! Magar dar donya chizhayi ke shoma dust nadaarid, kam ast??? Adalat-banu masalan dar defa’ az Rahmanian miguyad ma az in behtar mitavanim sorude melli besarayim! Lotfan avval besarayid va neshan bedehid ke mitavanid, havaaye dahaan lazim nist!

Be nazare man, agar forsat beraye taghyire Sorude melli fara raside, pasr forsat beraye taghyire parcham va neshane melli ham fara raside, forsat beyare taghyire name Tajikistan (be Khorasan) am fara raside. Forsat beraye tagyire regime konooni ham fara raside, ke ta emruz kari beraye pishrafte mardom nakardeast! Bayad raise jomhure jadid, shardare jadid, parlomane adid .... dashte bashim. Albatte az taghyire sorud chizi be dast nemiayad, vali..

Digar inke agar mardome yek mentaghe dar sher va adabiat psidfastand, be khatere in nist ke anhaa be ingune maqamha Tayin shodeand, dar she’r va honar maqamira nemishavad ta’yin kard va be in dalil mahalgerayi ham nemitavanad vojud dashte bashad, agar vojud dashte bashadm asibe be hich kas nemiraasad, con soroud pol, maal, darayi nist, bevije dar Tajikistan! Ama ta’yine maqamati siyasi bar asle mahall ke masaleye daghtari dar Tajikistan ast chera matrah nemishavad??? Taye 15 sale akhir sadha motakhasise khub raftand, chon az kar dur kade shodand, va har chupaani jaaye anhara gereft, va ma emrouz yek engineer-e dorost hesabiye barq nadarim! Chera in movzo barrasi nemishavad??

Dar nashriyehaye Tajikistan hata manipulation ham be nazar mirasad, masalan ruznamenegaar beraye inke miane shoara ekhtelaf ijad konad, miravad va az Qanaat miporsad ke nazare shoma be shere Golazar be onvane sorude melli chist? Ya miguyad ke Shere Bazar behtar ast, ke inha amdan be ekhteklaaf tahrik kardae shoara ast! Zira bekhahim nakhahim, do ta shaer mesle do ta memaar va du ta journalist, ba ham raqabate honari darand va tahrike anha dar nehayat az raqabate honari be doshmani mibarad.

Hamin ro mitavan dar movrede Adalat va Khorshide Atavolla ham goft, agar man beravam va az Adalat nazar porsam ke rouznameye Khorshid che tur, ya baraks, va anha in nazarhara bekhanand, bekhosus aar enteqadi bashand, do ruz tul nakashide doshman jane ham khahand shod, va agar injuri idame bedehim, be jaane ham khanad oftad.

6. Chandi pish dar TVCommittee bahsi bud bar sare inke zabane adabi yad begirim va az lahje va guyeshaye khud beparhizim. Man unja ebraze nazar kardam va az mas’ulan khastam guyeshe mardomra dar TV censor nakonand. Ma gaahi avqat mibinim ke hatta daneshmandane adabiat nemitavanand be ravaani dar TV sohbat konand. Sabab in ast ke anha dar miane lahjeye mahalle khud va zabane be estelaah adabi rahgum zadeand va be nakhchir tabdil shodeand va az hardo binasib mandeand, va hamin moshkel lonate zaban ijaad kardeast.

Aslan bayad anhara azad gozasht, agar har yeki az ma be mahallate gunagune Tajikistan beravim va mardome bumira bebinim, az lahje ya guyshe asile anha, har guyeshi nabashad, lezzat mibarim, vali in bahse mahall dar Dushanbe garmtar ast, shiehaye asile mahalli digar dar psohte parde oghdeha (complexha) gom shodeand va chon hameye mardom az lahjehaye khod sharm karde va batadrij dur shode va ba amukhtane zabane sakhteye adabi, shivehaye khod ro kharab kardeand. In vaz’ hamera gong kardeast. Pas bayad ejaze dad har kas be lahjeye khod sohbat konad, zabane sakhte va ja'lie Adabiye Hazireye Tajik digar be dard nemikhorad! Begzar mardom az shivehaye asile hamdigari agah shavand, amuzand, va hamdigarro betadrij khahand fahmid. Yek sababe jange dakheli nafahmi ast, chon ma hameh lahje va guyeshhaye khodro az hamdigar penhan midashtim va mikshidim adabi sokhan konim va in tabdil be chizi zeshti mishod va afrade digar mahallatra motanaffer mikard.

7. Har yeki az ma mahalle khudro dust darim, va in haqqe mast, hamangune ke mellate khudro dust darim, sarzamine pahnavare Eraan-ro dust darim, va hamin tur vaadi ya dare-yi ke az unja barkhasteyim, va hamin tur rusta va gozar va khiaban va khane va dar nehayat ahle khanevade va pedaro madare khodro bar digaran tarjih midehim. In bakhshi az khodparasti dar batne adami hast, va chon mellate khudro dust midarim, chera mahalle khudro dust nadarim??

Amma be yad bayad dasht ke har yeki az ma dar barabare khane va khanevadeye khod be hamsaye, va hamin tor be hamrustayi, va hamdiyar, hamshahri, hammellat.... yek nov' ta'ahhodi darim. Ma harchand dar khaneye khud hastim, amma nemitavanim an ghadar boland faryaad zanim ke hamsaye bidar shavad, dorost? Pas bayad haqqe hamsayera niz bedanim va arj gozarim.

Hamin tur bayad ba mahallate digar barkhord kard: chon ma hame az yek keshvar hastim, va manafe' ya maal, ya darayihayi hast ke beraye hameye ma moshtarak ast, pas ma az meqdari ke beraaye ma lazim ast, nabayad az dastorkhaan bishtar naan bardarim, ke digaran az an mahrum shavand. Bar hamin asl, bayad qavanini vaz' kard ke tebqe anha kasi natavanad bish az anche beraye u ta'yin shode bestaanad. Va afraade har mahalli khodeshon mahalgerayan dar miane khudro tanbih konand. Darvaqe, agar ma systemi dashtim ke hame bar asle yek TEST ya azmayeshe mesle TOEFL dar dovlat be kaar gomashte shavand, pas hameh chiz monsefane, adelane va har kasi jaaye khodra bedorosti khahad yaft va kasi emkaane komake alude be fesaad be hamshahriye khodro nakhahad dasht.

Beraye rasidan be ingune ahdaaf bayad agahiye omumi dashte bashim, ma hanoz yek jameye kamel nistim, che tur mitavanim agahi ya afkare omumi dashte bashim. Agar badihaye mahallgerayi dar afkaare omumi be shivee dorosttari matrah shavad, na be shiveye Rahmanian, in badiha az mian khahad raft.

Be omide mahalgerayan!
AE

Bryce Wesley Merkl said...

Interesting story and comments by everyone. I wish I had more time to analyze each one.

I noticed that you mentioned the Tajik language and thought I might mention a site that could be of interest to you all:

Тоҷикӣ wiki browser