Мусобиқа бо Оқохон(вижаи гӯшаи "Ногуфтаниҳо"-и ҳафтаномаи "Нигоҳ")
Ногуфтаниҳои мо андак-андак шакли занҷирае пайваста аз гуфтаҳоро ба худ мегирад. Ҳамин ҳафтаи гузашта буд, ки аз Оқохону корҳои неки ӯ дар заминаи густариши донишу огоҳӣ сухан ба миён овардам. Ғофил аз он ки қарор буда раҳбари исмоилиёни ҷаҳон зимни сафаре ба Тоҷикистон нахустин маркази исмоилиён дар пойтахтро ифтитоҳ кунад.
Бо шунидани ин хабар дудил будам, ки оё бояд дар ин бора чизе бинависам ва лаъни таблиғи ақидае вижаро бишунавам ё на. Пас аз тааммуле андак дарёфтам, ки ҷо дорад ба ин мавзӯъ бипардозам; чун бо ин шахси фарзона на иштироки мазҳабӣ дораму на қасди пайвастан ба ҷамъи касири муридонашро – мазҳаб шеваи муколамаи ҳар касе бо худовандгори худ аст ва ҷузъе аз ҳарими хусусии фард. Аммо ин ду омил маро аз шефтагӣ аз накӯкории ин марди Худо боз намедорад.
Сохтмони 23-милюндулории такондиҳандаи марказ бегумон аз зеботарин ва мондагортарин биноҳои Душанбе аст. Аммо фалсафаи ин бино зеботар аз вуҷуди худи он ҷилва мекунад: се милюн пора хишти самарқандӣ рӯи ҳам чида шуда, то дар хоки Душанбе сохтмонеро ба шеваи хонаҳои равзанадори бадахшӣ шакл диҳад, ки ишора ба зарурати якпорчагии қавми парешони мост. Яке аз сохтмонҳои аслии муҷтамаъ чаҳоргӯш аст; ба шакли сохтмонҳои Эрони Бостон, ки нишоне аз чаҳор охшиҷ (унсури зиндагӣ) - обу хоку боду оташ дорад. Худи марказ ҳам мураккаб аз чаҳор бахш аст, ки даври як чорбоғ сохта шудаанд: бахшҳои мазҳабӣ, омӯзишӣ, иҷтимоъӣ ва идорӣ.
Соли гузашта Оқохон ҳангоми боздид аз маҳалли сохтмони марказ гуфта буд: “Ин муҷтамаъ мояи ифтихори Тоҷикистон ва минтақа хоҳад шуд.” Акнун, ки муҷтамаъ гушоиш ёфтааст, фикр мекунам, ки меъмории он бешубҳа барои мо ифтихороте хоҳад офарид. Ба ҳар рӯй, касе, ки супориши сохтани онро додааст, бунёдгузори бузургтарин ҷоизаи меъморӣ дар ҷаҳон ҳам ҳаст, ки ҳар се сол як бор беҳтарин меъморони гетиро тақдир мекунад. Ва ҳамӯст, ки дар донишгоҳҳои муътабари Ҳорворду Моссочусетс барномаҳои вижаи омӯзиши меъмории исломиро роҳ андохтааст.
Аммо муҳимтар аз он муҳтавои зеҳние хоҳад буд, ки қарор аст марказ биофаринад. Соли гузашта Оқохон дар ташреҳи вазифаҳои як маркази исмоилӣ гуфта буд, ки он намоди иттисолу пайвастагӣ миёни бахшҳои рӯҳонӣ ва дунявии ислом аст. Аз ин ҷост, ки дар канори ниҳоди мазҳабии “ҷамоатхона” марказ шомили бахшҳои омӯзишию иҷтимоъӣ ҳам мешавад, ки фаротар аз масоили динӣ ба умури дунёи имрӯз хоҳанд пардохт, то миёни бошандагони марказ ва ҷаҳони хориҷ деворе зеҳнӣ шакл нагирад. Ҷолибтар он ки дарҳои марказ ба рӯи ҳама, чи исмоилию чи ноисмоилӣ, боз хоҳад буд, то аз имконоти он ҳар ташнаи имону донише кор бигирад. Ин нукта паҳлӯе дигар аз ҷаҳонбинии Оқохонро ошкор мекунад, ки ҳамеша кӯшидааст ба дур аз таассуб фарҳанггустарӣ кунад.
Албатта, бархе ин иқдомро шояд талош дар ростои дингустарӣ тафсир кунанд. Аммо посухи яке аз масъулони пешини барномаҳои Оқохон дар Тоҷикистон ба ин иддао бароям омӯзанда буд. Гуфт, мо талош мекунем сатҳи шууру огоҳӣ дар кулли ҷомеа боло биравад, то ақаллиятҳои мазҳабӣ ҳам нафасе осуда бикашанд ва дар канори дигарон дар камоли тафоҳуму ухувват зиндагӣ кунанд.
Барои дарки фалсафаи корҳои Оқохон бад нест ба гузаштаи ӯ гурезе бизанем. Аз имомати Шоҳзода Карим Оқохони 4 беш аз панҷ даҳа мегузарад. Пеш аз ӯ Султон Муҳаммадшоҳ пешвои исмоилиён буд, ки ду фарзанди рашиде бо номҳои Алихону Садриддин дошт. Аммо ӯ бо дирояти камназир тасмим гирифт, ки имоматро ба наберааш Карими 21-сола вогузор кунад ва ин иқдоми худро дар васиятномааш ин гуна тавзеҳ дод:
“Бо таваҷҷуҳ ба тағйири бунёдини шароит дар ҷаҳони имрӯз ва таҳаввулоте аз қабили кашфи илми ҳастаӣ (атомӣ) ман муътақидам, ки ба суди ҷамоати мусалмони исмоилӣ хоҳад буд, агар ман як ҷавонро вориси худам қарор диҳам; ҷавонеро, ки таи солҳои ахир парварда шуда ва бо асри навин ошност ва бо нигоҳе тоза имоматро ба дӯш хоҳад гирифт.”
Аз ин ҷост, ки бархе Оқохони Чаҳорумро “Имоми асри ҳастаӣ” ҳам номидаанд.
Султон Муҳаммадшоҳ иштибоҳ накард. Оқохони Чаҳорум аз ҳамон оғоз ошноӣ бо илмҳои муосирро ҷузъи фаризаҳои исмоилӣ унвон кард ва дар ҳамнавоӣ бо шароити навин дар ҷаҳон ба тарғиби ҳамзистии мусолиматомез бо пайравони дигар ойинҳо пардохт. Вай дар суханронии соли 2006-и худ дар Олмон эълом кард, ки масъулияти имоми исмоилиён на танҳо тафсири боварҳои мазҳабист, балки ниҳояти талош барои беҳбуд бахшидан ба зиндагии рӯзмарраи ҷамоати худ низ ҳаст. Вай дар ташреҳи манзураш аз “ҷамоат” мегӯяд, ки кумакҳои ӯ шомили афроде ҳам мешавад, ки дар муҷовират ё дар омехтагӣ бо исмоилиён зиндагӣ мекунанд.
Хушбахтона, ин калом аз қабили суханоне нест, ки аз коғаз фаротар намеравад. Шабакаи Тавсеаи Оқохон имрӯза аз бузургтарин шабакаҳои хусусии тавсеа дар ҷаҳон аст. Даҳ ниҳоди он тақрибан ҳамаи арсаҳои пешрафтро фаро гирифтаанд, ки Донишгоҳи Оқохон, Бунёди Тавсеаи Иқтисодии Оқохон, Хадамоти Беҳдоштии Оқохон, Хадамоти Омӯзишии Оқохон, Ҷоизаи Меъмории Оқохон аз ҷумлаи онҳост. Ва тозатарин ниҳоди ин шабакаи ғулосо Донишгоҳи Осиёи Миёна аст, ки дар шаҳри Хоруғи Тоҷикистон ҳам бахш дорад. Дуктур Боҳдан Кравченко, раиси ин донишгоҳ, дар тавзеҳи ҳадафҳои баландпарвозонаи ин тарҳ мегӯяд:
“Мо ҳадаф дорем нишон диҳем, ки дар як чунин ҷои кӯҳистонӣ ҳам мешавад донишгоҳе мумтоз дар сатҳи ҷаҳонӣ сохт. Манбаъи огоҳиҳои он беҳтарин донишгоҳҳои ҷаҳон ҳастанд. Ҳадафи мо ин нест, ки беҳтарин донишгоҳи минтақа бошем. Мо мехоҳем аз ҷумлаи беҳтарин донишгоҳҳои ҷаҳон дар ин арса бошем. Ин тарҳ аз бинише бебокона бармеояд. Яке аз пояҳои ин биниш ин аст, ки навъи фаъолияти иқтисодӣ дар минтақаҳое, ки фаъолияти иқтисодии чандоне надоранд, дар воқеъ, омӯзиши олӣ ва таъмини хадамот аст. Яъне ояндаи Хоруғ, ба хусус, бо таъмини хадамоти омӯзишӣ ва беҳдоштӣ гиреҳ хоҳад хурд; таъмини ҳамаи манотиқи атроф бо ин хадамот; аз шимоли Афғонистон гирифта, то шимоли Покистону ҷойҳои дигар.”
Чунин дурнамое чаро хушоянд набошад? Вақте ки мебинем чи гуна садҳо тан аз ҳаммеҳанони мо ба ҳиммати Оқохон дар донишгоҳҳои муътабари ҷаҳон таҳсил мекунанд ё порае аз барномаҳои омӯзишии ҳамон донишгоҳҳо боз ҳам ба эҳтимоми Оқохон дар дохили Тоҷикистон тадрис мешавад, ба ин дурнамои равшан имон меоварем. Иддае шояд таслими ҳасодати ақидатишон шуда бошанду аз гушоиши Маркази Исмоилӣ дар Душанбе дили хуше надоранд. Аммо хуб аст бипурсем, ки аз ин ҳасодат морову ҷомеаи моро чӣ суд?
Мепиндорам, ки Оқохон дари сибқати сутуданиеро гушудааст: мусобиқа дар заминаи пахшу густариши донишу фарҳанг. Хуб аст, ки ҳам давлату ҳам миллат ба ин мусобиқаи наку бипайванданд, то бошад, ки рӯзе-рӯзгоре гӯи сибқатро ҳатто аз Оқохон бирабоянд. Ва ҳатто агар нарабуданд, боке нест; дар фароянди он мусобиқа Тоҷикистони мо ба гулистони донишу фарҳанг мубаддал хоҳад шуд.
Акси Марказ аз родю Озодӣ. Аксҳои бештар аз Маркази Исмоъилӣ рӯи сафҳаи Би-Би-Си
8 comments:
okoi Doriyush in markaz yak markazi sozmoni missionerii amrikoi besh chize nakhohad bud. hadafi on niz malum ast jalbi muridoni nav ba khud/ behuda tavsif mekuni
Said, hama harfhoyat beasosand. Oyo yagon omore dori ki raviyai ismoiliya to hol ba khub chand nafari ghayri in mazhabro jalb kardaast? Yo aqalan 1 nafarro medoni ki uro payravoni mazhabi ismoiliya ba mazhabash da'vat karda boshand? Man to hol nadidaam ki payravoni on kasero ba mazhabi khud da'vat karda boshand va yo ba kase kor doshta boshand. Va to hol az zaboni payravoni ismoilihoi Tojikiston nashunidaam ki nisbati payravoni digar dinu mazhabho harfi bad va tahqiromez gufta boshand.Ismoiliyoni Tojikiston mardume hastand ki nisbati digar mazhabho tahammulpazirand va ziyoda az in hamvatanoni khudat hastand.
Садои гиромй.
Пас аз ду сол кор бо як созмони исмоъилй дар Точикистон ва зимни ошнойи бо садхо тан аз исмоъилиён дар гушаву канори чахон хамин мавзуъро дарёфтам, ки Тозаталаби гиромй хам бар он таъкид кард: исмоъилихо ба чалби дигарон ба мазхабашон рогиб нестанд. Хатто як бор нашуда, ки як исмоъилй чунин дархостеро аз ман ё аз ноисмоъилиёни дигаре, ки ман мешиносам, карда бошад. Талоши онхо эчоди фазои тахаммулу тасомух аст, то пайравонашон битавонанд дар канори пайравони ойинхои дигар хамзистии мусолиматомез дошта бошанд. Дар чахони кунунй Окохон аз пешравтарин пешвоёни мазхабй аст ва таъкиди у ба фаро гирифтани донишхои муъосир аз хираду басирати у бармеояд. Хуш бошед.
Ahsan barodar D baroi maqolai nuqta ba nuqta purmazmunat. Va ma'lum hast ki az falsafai har yak mazhabu din khabardori.
Sadoi aziz, agar hadafi Missioneroni amrikoi dar shumorai insonho boshad hadafi Ismoiliyon dar sifati insonho. Ya'e kam boshadu khub boshad.
Oyo bo Insoni zaminie, ki dar sohahoi ilm, farhang, moliya, tandurusti, sayohat, varzish va digar sohahoi muhimi hayoti, ki na tanho baroi muridoni khesh balki baroi tamomi nioyozmandon sar to sari jahon dasti yori daroz mekunad, musobiqa kardan mumkin?
Ki yo chi bo Donishgohi Osiyoi Markazi dar Tojikiston, ki balandtarin va purarzishtarin pruja bo hadafi balandar bardoshtani sathi zindagi va arzishhoi ma'navii mardumoni kuhistonnishini jahon, ki bo tasavuroti insoni dar guzashta sokhmoni chunin inshoot dar balandkuhho imkonnopazir bud, imruzu fardo metavonad musobiqa kard?
Afsonahoe ki rui koqazi safed bo akshoi rangorang az zindagiyu shohkorihoi Shohzodayu Shohzodadukhtarho dar kudaki mekhondem imruz ba haqiqat mubaddal qashta istodaand. Oyo in khushbakhti va sarbalandi nest?
Anon 2
Beshak sahmi Ogho-Khon dar samti balandbardorii khudogohi va donishanduzii shakli peshrafta ba maktabbachagon, donishjuyon wa umuman javonon khele wa khele ziyod ast. Yak prujai u chun UCA-AKHP (Donishgohi Osiyoi Markazi wa yake az awwalin prujahoi donishomuzii u, Barnomai Insonshinosii Ogho Khon!) dar miyoni jamohiri Osiyoi Markazi behamtost, ki ba hazoron shahrvandoni beshtar kambizoat, ammo khele purdonish va rushanfikr, ki imkoniyati giriftani tagon namud donishi sathi donishgohiro nadorand wa yo qarib nadorand, ba onho imkoniyat dod to savodi khudro saiqal doda, zaboni Inglisii ilmii khudro tashakkul doda, bisyore az onho rizqu ruzii khudro dar dokhil wa beruni jumhur biyoband!!!
Wa dar khususi mazhabi eshon guftaniyam, ki to hol shakhsan maro, ki bo namoyandagoni in mazhab bisyor hamkoru rafiqu dust hastem, yagon kas tashviqu da'vat nakardaast, chi khele barodari aziz dar bolo zikr karddaan, shiori onho "kam boshadu, khub boshad" ast.
Baroi hamin ham nisbati shakhsiyati Ogho-Khon va mazhabu a'moli u guftani gaphoi hargunai zid na az rui haqiqat wa na az rui ta'limoti Mazhabi tahammulgari mo nest!!!
Az in jo metavon digar inshoothoero did ki Oqo Khon dar jahoni Islom tajdid wa ta'mir mekonad. Pas az in nawor shubhai Missioneri budani Markazi Ismoiliyai Dushanbe az bayn merawad. http://www.youtube.com/watch?v=4rAZBhZgU2A
Сипос мар окои Дориюшро ва сипосманд аз назаргузории бародарони вокеъбин хастам.Бисёр боиси хушхолист,ки бародарон бар мо-исмоъилиён назари гарм меандозанд.
Хушком бошед!
Post a Comment