Rahman in Khojand

Суханронии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
Эмомалӣ Раҳмон дар ҷашни Наврӯз, шахри Хуҷанд
(хамрох бо ногуфтахо)

Ҳамватанони азиз!
Мӯҳтарам намояндагони мардуми сарбаланди вилояти Суғд!
Таҷлили бузургтарин ҷашни миллии аҷдодиямон- Наврӯзи Бузург бо шукӯҳу шаҳомат ва нишоту азамати идона имсол дар шаҳри бостонии Хуҷанд, ки яке аз гӯшаҳои ободи Тоҷикистони соҳибистиқлол мебошад, баргузор мегардад. (Гушахои дигарша вайрон кадем).

Дар ин лаҳзаҳо шодиву хурсандии Наврӯзӣ дар дигар вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои сарзамини бостониамон низ оғоз шудаанд. (Ачоиб! Ин одамо холиям шодй мекнан-а! Э шодй накарда бмрен шмо!)

Воқеан, Наврӯз сазовориву шоистагии ҳама гуна хушҳоливу шодиро дорад (ага шумода ичоза бдам). Чунки бузургони гузаштаи мо дар ин маврид гуфтаанд: «Ҳар кас, ки талаби Наврӯз кунад, ба хуррамиву ободӣ ва шодиву нишот бирасад» (Шумо хич вакт намерасе, гамша нахрен).

Ҳоло бо камоли ифтихору шодмонӣ аз ин майдону минбари идона тамоми мардуми шарифи Тоҷикистон, ҳамаи ҳамватанону ҳамзабонони бурунмарзӣ ва ҳар кадоми шумо - ҳозирини гиромиро ба ифтихори ҷашни бузурги миллӣ, яъне Наврӯзи муборакқадам ва хуҷастапай самимона табрик мегӯям. (Самимона буд? Ё разилона? Дрст гуфтум?)

Наврӯз таърихи бедор ва дар айни замон нишонаи равшани бедории таърихи миллати мо мебошад, ки аз замони Ҷамшеди Пешдодӣ шурӯъ мегардад (Э! Хаму света бкш! Чашмом алов дора хдш!).

Наврӯз – нахустин рӯзи фарвардин - моҳи аввалини солшумории шамсӣ ва аз ин сабаб сари сол ва пешонии сол буда (пешонй? Солам пешонй доштай? Намедонистм), аз қаъри ҳазорсолаҳо бо ойину суннатҳои неку писандидааш ҳамчун ёдгори ҷовидонаи ниёгони ориёиамон то рӯзгори мо расидааст (Ха-да! Мо ориёем охе!).

Зеро он дар баробари ин ки оғози эҳёи табиат, айёми эътидоли баҳорӣ, рӯзи фарорасии соли нав ва оғози корҳои кишоварзӣ мебошад, инчунин масъалаҳои маърифатию фалсафӣ, ҷаҳоншиносӣ, арзишҳои волои ахлоқӣ, покиву порсоӣ, некиву накӯкорӣ ва адлу ростиро низ дарбар мегирад (Ин Шарипуфи бесавод инчада чи навистай, хичи нафахмидум).

Ҷавҳар ва ҳикмати Наврӯз илова бар арзишҳои зикршуда ҳамчунин ифодагари ормонҳои муқаддас ва неки миллӣ, аз қабили эҳсоси гарми муҳаббат ба марзу буми аҷдодӣ, худогоҳиву худшиносӣ ва ватандориву ватанпарастии мардуми мо мебошад. (Ватан, ватан, ватан... Хамин ватан кай мембра, ки халос шем).

Ва мо аз ҷумлаи миллату мардумони хушбахте ҳастем, ки ин суннати деринаро бо маъниву мӯҳтавои амиқ ва ҷавҳари фалсафию рӯҳи зиндагисози он ба мерос гирифтаем (Фромушт кардум ай момам бпрсум, ки мероси отам барои мада чи бд. Хамира медонм, ки кошош ранги кошои Ислом-ака бд рахматира).

Ба ин маънӣ, дар миёни ҳамаи ҷашнҳои шодиву сурури халқу миллатҳои гуногуни ҷаҳон, ки аз замонҳои дур то ба имрӯз эътибор ва манзалати иҷтимоии худро нигоҳ доштаанд, Наврӯз шояд муҳимтарин ҷашнест, ки бо вуҷуди мушкилоту монеаҳои зиёди дар давоми асрҳо дар сари роҳи он эҷодшуда тамоми зебоиву хубиҳои он ба шарофати гузаштагони фарҳангдӯстамон то замони мо ҳифз шудаанд (Намедонум чида мара безебтарин президенти СНГ гуфтанд русои номард!).

Бояд зикр кард, ки ниёгони хирадманди мо расму оинҳои наврӯзиро, ки аз баробар шудани шабу рӯз ва эҳёи табиат оғоз меёбанд, ба хотири бузургдошти робитаи инсони созанда ва табиати зинда, инчунин арҷгузорӣ ба ғояҳои инсонпарваронаи миллӣ ва умумибашарӣ ҳифз кардаанд (И хучандиё бо мара дига хел нафаман. «Башар» одамай, «башара» нестай. Охе ино меган ку «башарат хушк шавад туя.» Хич нафахмидум хамин текстра кй навистай мада).

Масалан, бино ба қавли муаррихон «дар тахти Ҷамшед (Чамшед Каримовам тахт доштай ма ворй?) дар рӯзи эътидоли баҳорӣ, яъне оғози соли нав маросиме баргузор мешуд, ки ӯ намояндагони ҳар қавму миллатро ба ҳузур мепазируфт ва бо онҳо сӯҳбати шодиву хушҳолиро гарм медошт» (Э... И Чамшедуш хичй набдай ку. Ранги хаму Чамшуду урусоай. Охе ай хами лохо чи метарсй, ки даъватшон мекунй дарбортда?!).

Маросими баргузории ҷашни Наврӯз ва ба ҳузур пазируфтани намояндагони қавму миллатҳои гуногун дар деворнигораҳо (хаму Нигораи хамсоямон?)-и Тахти Ҷамшед то имрӯз побарҷо буда, намунаи олии инсондӯстии ниёгони хирадманд ва фарҳангпарвари мо мебошад. (Ба чои хаму фарханг як гова мепарвариде то холия говдор мешде, беакло!)

Дар гузашта маросими суннатҳои Наврӯз шаш рӯз идома ёфта, аз ду қисм, яъне Наврӯзи хурдак ва Наврӯзи Бузург иборат будааст. (Чи хе нагз, ки мо хаму «хрдак»-ша дорем холй).

Дар ин бобат муаллифи «Фарҳанги Ҷаҳонгирӣ» чунин хабар медиҳад: «Рӯзи аввали фарвардин, ки расидани офтоб ба бурҷи Ҳамал аст ва ибтидои баҳор аст ва инро Наврӯзи кӯчак ва Наврӯзи омма ва Наврӯзи сағир (Наврузам сагра мешудай?) гӯянд ва низ шашуми фарвардинмоҳ (праизнашатш наметонум бкнм. Э да!...)-ро Наврӯзи Бузург ва Наврӯзи хоса гӯянд»...
(Тамом шид? Хамй Шарипуфда бояд я панчох долари дига бдам. Хела кор кардай бечора. Ин одамора ббин чи хе карсак задестан!)

Ташаккур!