Дар паи як хафта аз замони огози пахши барномахои телевизюни порсии Би-Би-Си хохари гиромии мо Шахзодаи Самаркандй дар родю Замона гуфтугуе карда бо Содики Сабо, яке аз сардабирони аршади ин шабакаи телевизюнй ва нигаронихои порсизабонони Осиёи Миёна дар мавриди камтаваччухии Би-Би-Сии порсй ба онхоро бо у дар миён гузоштааст. Бояд гуфт, ки дар хафтаи дувум гузоришхое аз Точикистон руи мавч рафт ва тозатарини он гузориши имруз (душанбе) аз Сухроби Зиёи гиромй буд дар мавриди онтенхои мохворайи дар Точикистон. Аммо дар замони пахши гуфтугуи Шахзода бо Содик хануз хабаре аз Точикистон дар ин телевизюн набуд. Ба чузъиёти ин гуфтугу дар оянда метавон бозгашт ва руи нукоти бахсбарангези он ангушт гузошт.
Би-Би-Сии форсй: Кавл медихем точикхо канор намонанд
Гуфтугуи Шахзодаи Самаркандй бо Содики Сабо, аз сардабирони аршади телевизюни Би-Би-Сии форсй
به دبيره پارسی
Бо гузашти як хафта аз шуруъи барномахои телевизюни форсии Би-Би-Си хамчунон хеч гузориш ва барномае дар мавриди Точикистон, ба унвони севумин кишвари форсизабони дунё аз он пахш нашудааст.
Дар мавриди бахсхое, ки ахиран дар робита бо нодида гирифта шудани масоили точикхо дар телевизюни тозатаъсиси форсии Би-Би-Си сурат гирифта, бо Содики Сабо, аз сардабирони аршади ин телевизюн гуфтугу кардаам.
Сабо: Ин телевизюн барои кишвари хоссе нест. Барои форсизабонони дунё аст, ки бахши мухимме аз форсизабонон хам дар Точикистон зиндагй мекунанд. Албатта, бештари форсизабонон дар Эрон хастанд. Баъд ба тартиб дар Афгонистон, Точикистон, Осиёи Миёна, кишвархои дигари Халичи Форс ва Урупову Омрико.
Ин телевизюн дар дарачаи аввал барои форсизабонон аст, аммо ба хар хол, мухимтарин кишвари форсизабон Эрон аст. Ба хамин далел таъкиди бештар руи Эрон хохад буд. Вале ман ба точикхои азиз кавл медихам, ки хеч чои нигаронй нест. Ин телевизюн ба Точикистон хатман таваччух хохад кард. Агар руйдоде дар Точикистон бошад, хатман пушиш хохад дод.
Дар зимн, хабарнигорони мо дар Точикистон карор аст барномахоеро кам-кам тахия кунанд ва барои ин телевизюн бифиристанд. Бояд таваччух кард, ки хануз худуди як хафта аз кори ин телевизюн гузаштааст ва ин тавр нест, ки карор бошад дар мавриди Точикистон барномае надошта бошад.
Агар манзур лахча хам бошад, ин чо лахчаи истондорди форсй истифода мешавад ва на лахчаи кишвари хоссе, ки масалан, Афгонистон ё Точикистон бошад.
Шахзода: Дар суханатон гуфтед, ки кавл медихед точикхо аз калам науфтанд. Аммо ин кавлро Би-Би-Си аз замоне, ки шуруъ ба кор карда, ба мо дода буд.
Хамчунин ин телевизюн кабл аз шуруъ ба кор омодагихое дошт. Масалан, дар Кобул студюхои комилу мучаххаз вучуд дошт ва бачахо комилан омода хастанд. Метавонанд бо хамон стондордхои студиюи Ландан хам филм бигиранд, эдит кунанд ва бифиристанд. Аммо мисли ин ки ин тадорукот дар дафтари Би-Би-Си дар Точикистон дида нашудааст. Ба назари Шумо, оё далели хоссе дорад, ки то ал-он, ки як хафта аз пахши телевизюн гузашта, хануз точикон аз Точикистон ва Душанбе омодаи фиристодани гузориш нестанд?
Сабо: Баъзе авкот хабару гузориши сиёсй аз кишвар надоштан бояд боъиси хушхолии он кишвархо бишавад. Чун дастгоххои хабарй мисли мову шумо маъмулан ба хабархои манфй алокаманд хастем. Дар Точикистон феълан оромиши бештаре хаст, тахаввулоти зиёде дар он чо рух намедихад ва табиъатан таъкиди камтар хаст. Аммо дар Афгонистон чанге дар чараён аст ва на факат телевизюни форсй, балки хамаи расонахои дунё таваччухи бештаре ба он чо мекунанд.
Эрон хам ба хотири мушкилоте, ки бо чахони Гарб дорад, ба хотири масоили хастайи химояташ аз Хамос дар чараёни Газза ё накши он дар Ирок ва гайра ба кишваре табдил шуда, ки дунё ба тахаввулоташ хеле алокаманд аст.
Точикистон дар вазъияти феълй кишвари оромест. Тахаввулот дар он чо камтар аст ва ба хамин далел дар хафтаи гузашта ба он чо таваччух нашудааст. Агар бигуед, масалан, дар ин як хафта тахаввулоти мухимме дар Точикистон буда ва кутохй шуда, он мавкеъ метавон посух дод. Дар мавриди хеле аз кишвархои дигар хам хеле авкот чизе пеш намеояд ва хабаре хам нест.
Вале дар мавриди барномахои фархангй, албатта, лозим нест хатман масъалаи хоссе пеш биёяд. Дар он маврид барномахоест, хамон тавр ки Шумо хам ишора кардед, хамкорони мо дар холи тахияи барномахое хастанд. Дар даврони озмоишй чанд гузориши хуб аз Точикистон дидам, ки ба тартиб пахш хохад шуд. Яъне дар хафтахои оянда хатман аз Точикистон матлаб хохем дошт.
Аз ин чихат хаст, ки мегуям, дустони азизи ио дар Точикистон, ки ман шахсан хеле ба онхо алокаманд хастам, чои нигаронй надошта бошанд. Ин телевизюн барои форсизабонони дунёст ва Точикистон севумин кишвари форсизабон аст. Хатман ба он таваччух хохад шуд.
Шахзода: Нигаронии точикхо аз ин ки садояшон ва мушкилоташон аз ин телевизюни чадид дида ва шунида нашавад, дар ин аст, ки, масалан, ал-он телевизюн дорад ба таври зинда барномаи Пунаи Куддусиро пахш мекунад, ки мушкилоти афгонхо дар дохили Эронро матрах мекунад. Хамон тавр ки дар чараён хастед, худуди як ё хатто ду милюн (омори дакике то кунун эълом нашуда) точик дар Русия бо хамон шароите, ки ал-он афгонхо дар Эрон доранд, ба шакли конунй ва гайриконунй кор мекунанд. Худуди 40 руз пеш сари яке аз ин мухочирони точик бурида шуд. Филми он хам аз суи носюнолистхои рус руи Ю-тюб гузошта шуда буд ва сарусадои зиёде эчод кард. Аммо эътирози худи точикхо ба берун нарасид. Чун хеч расонае ин масъаларо пушиш надод. Ба назари Шумо, инхо мавзуъоте нестанд, ки ин телевизюн битавонад матрах кунад?
Сабо: Сад дарсад. Хамин ал-он гуфтед, мушкилоте, ки точикхо дар Русия доранд, хатман метавонад мавзуъи чолиби таваччух барои ин телевизюн бошад, ки на факат масъалаи точикхо, балки масъалаи хамаи форсизабонон аст. Мо бояд хатман ин масъаларо пушиш бидихем. Хатман ба хамкоронам ёдоварй хохам кард, ин гуна масоилро аз калам наяндозем.
Агар баъзехо фикр мекунанд таъаммуд (касд)-и хоссест, ба шумо кавл медихам, ки чунин нест. Ин телевизюн барои Эрон, Афгонистон ва Точикистон аст. Яъне барои хамаи форсизабонон; форсизабонхои кишвархои дигар, мисли Узбакистон, Осиёи Миёна аст.
Баъзе авкот мумкин аст гафлат сурат бигирад. Масъалаеро, ки гуфтед, нуктаи кобили таваччух аст. Хатман ба дустонам мегуям ва хатман мо таваччух хохем кард. Як микдор хам дафтари мо дар Точикистон аз ин бобат фаъъолтар хохад шуд ва пушиши бештаре хохад дошт.
Факат таваччух дошта бошед, ки ин телевизюн тоза ифтитох шуда ва хануз он тавр ки бояд, чо науфтодааст. Вакте ки чо биуфтад, хатман ба масоили Точикистон пардохта хохад шуд. Худи ман шахсан дуст дорам ба Точикистон биравам ва микдоре филм дар бораи фарханги точикй ва торихи Точикистон тахия кунам. Сухбати аввалияро хам бо масъулони Би-Би-Си кардаам.
Шахзода: Дар идомаи хамин сухбатхои Шумо мехохам изофа кунам, ки яке аз дустон мегуфт, таваччух ба точикхо даврубари Навруз иттифок меуфтад. Чун дар чомеъаи точикй раксу овоз байни занхо расм аст ва ин телевизюн хам ниёз дорад, зеро дар Эрон ва Афгонистон чунин чизеро камтар метаон пайдо кард. Ба назари Шумо, оё вокеъан ин тавр аст?
Сабо: Агар Точикистон маросими Наврузро бехтар аз Эрон, Афгонистон ва чохои дигар баргузор мекунад, хуб, хатман мо ба он алокаманд хастем. Шумо ба унвони як хабарнигор алокаманд нестед? Агар дар Точикистон раксхои зебое дар даврони Навруз анчом мегирад, чаро набояд ба он алокаманд бошем?
На ин ки дар Эрон ё Афгонистон нест. Дар Эрон хам хаст. Дар Эрон пушиши телевизюнии расмй дода намешавад. Вале дар бисёре аз манотики Эрон, масалан, дар Курдистони Эрон бузургтарин чашни курдхои Эрон Навруз аст. Ё дар кулли Эрон хам хамин тавр аст. Феълан махдудиятхое давлатй хаст, ки раксро нишон намедихад. Вале мардум дар хонахояшон мераксанд.
Аммо ин ки дар Точикистон ба таври расмй раксро хам нишон медиханд ва мо гузориш бидихем, кори зебоест ва бояд боъиси хушхолии дустони точики мо бошад, на мавзуъи гилоя, ки чаро факат дар даврони Навруз ба мо алокаманд хастед.
Шахзода: Дафтари Би-Би-Си дар Тошканд чандин сол аст, ки баста шуда ва дигар фаъъол нест. Оё мушкилоте хам дар Точикистон бо давлаи дар заминаи масоили расонайи хаст?
Сабо: То он чое, ки иттилоъ дорам, Би-Би-Си мушкили хоссе бо давлати Точикистон надорад. Агар хам дар ин муддат таваччух нашуда, баъид медонам ба хотири вучуди мушкили хоссе бо давлати Точикистон бошад.
Дар хафтаи ахир бештарин таваччух ба хамон далоиле, ки дар ибтидо ишора кардам, ба масоили Эрону Афгонистон буд. Вале кам-кам Точикистон хам чузви кишвархоест, ки ба он таваччух хохем кард ва масоили онхо хам дар телевизюн матрах хохад шуд. Ин тасаввур пеш наояд, ки амдан (касдан) дорад гафлате дар ин маврид сурат мегирад.
Шахзода: Хамон тавр ки худатон хам ишора кардед, точикхо танхо дар худи Точикистон нестанд ва дар кишвархои хамсоя, мисли Узбакистон, ки Би-Би-Си каблан дар Тошканд дафтаре дошт, сокин хастанд. Оё барномае барои дубора фаъъол кардани ин дафтар хаст?
Сабо: Кулли Би-Би-Си доиман дорад талош мекунад дафтарашро дар Тошканд дубора доир кунад. Мушкилоти хоссе буда, ки дафтари он чо таътил шуда.
Талош сурат мегирад, аммо хеле чохо ин талошхо ба чое намерасад. Дар Эрон хам хеле саъй кардем барои ин телевизюни форсй дафтаре дошта бошем. Макомоти эронй на факат ичоза надоданд, балки ахиран баъзе изхороти хусуматомез дар мавриди ин телевизюн сурат мегирад.
Дар мавриди Узбакистон ба ин шакл нест. Баро ин ки телевизюн барои он минтака ба он шакл нест. Албатта, барои форсизабонони он чо хаст, аммо на барои кулли Узбакистон.
Би-Би-Си мехохад хамаи чои дунё дафтар дошта бошад ва Узбакистон яке аз кишвархои мухимми минтака аст. На факат барои форсизабонон ё узбакзабонон, балки барои шунавандагону бинандагони инглисизабони Би-Би-Си масоили Узбакистон ва усалан, Осиёи Миёна хеле мухим аст.
No comments:
Post a Comment