Об мехохй? Гоз бидех!
Хамин чанд мох пеш буд, ки Д. Медведйев – рахбари навпои Русия, ки ба салафи салтанатиаш тезор Никулой (Николай) монандии шигифтангези зохирй дорад, дар шахри Душанбе аз «хамдилии русхову точикхо» ва «пайванди танготанги миёни ду кишвар» доди сухан медод.
Вай дар дидори мохи ут (август)-и худ бо Эмомъалй Рахмон гуфт: «Мо хамкорони стротежики чиддй хастем ва бисёре аз умур дар сарнавишти мардумони мо ва чахон ва хамчунин сулху оромиш дар Осиёи Миёна то хадди зиёде вобаста ба амалиёти хамохангшудаи мост.»
Зохиран дар он лахзаи бахусус Медведйев тахти таъсири пазироии бошукухе буд, ки дар остонаи Кохи раёсати чумхурии Точикистон сурат гирифт: суфуфи муназзами афсарону сарбозони точик аз ду су рахбарони ду кишварро пешвоз гирифтанд ва сурудхои миллии ду кишвар гуши хомуши Душанберо барои муддате навохт.
Акнун ба назар мерасад, ки торихи масрафи он суханхои рахбари Русия ба сар расидааст.
Дар Самарканд хам такрибан хамон гуфтахои «самимона» аз дахони раисичумхурии рус садо дод, аммо ин бор дар бораи ишголгари сарзамини точикон – Узбакистон. Медведйев ба «дурр»-и каломи Темурланги Сонй гуши чон супурд ва таъйид кард, ки хеч кишвари минтака ичоза надорад бидуни машварат бо хамсоягонаш неругохи обй бисозад. Ва барои мухкамкорй таъкид хам кард, ки агар кишваре худсарона даст ба эхдоси як чунин неругохе бизанад, Русия аз ширкат дар он тарх худдорй хохад кард. «Худдорй» баёни сабуке аз «мумонеъат» аст. Дар вокеъ, манзури Медведйевро макомоти Точикистон бехтар дарёфтанд ва пас аз се руз диранг садои эътирозашон дар Маскав танин андохт.
Ин нахустин мавриди эътирози ошкори Вазорати хоричаи Точикистон ба суханони як рахбари Русия буд. Дар ёддошти эътирози Вазорати хоричаи мо омадааст, ки изхороти зидду накизи Медведйев онхоро «шигифтзада» кардааст. Аммо Русия, ки худро валии точикон дар хамаи умур ва давлати моро дастнишондаи вомдори худ медонад, бештар аз макомоти точик «шигифтзада» шуда буд. Ба гунае, ки билофосила дар рузномаи машкуки «Коммерсантъ» гузорише аз эхзори сафири Точикистон дар Маскав ва тавбихи лафзии у мунташир шуд. Хабаре, ки Сафорати Точикистон такзибаш кард, аммо рузномаи чопи Маскав хамчунон бар сиххати он пофишорй дорад. Холо кадом як ин чо сари мо кулох мегузорад? Худо донад.
Аз эътирози Вазорати хорича бояд химоят кард. Ин аз маъдуди корхои хайрест, ки ин ниходи давлати мо анчом додааст. Аммо ин эътироз басанда нест. Химояти кулли мардуми Точикистон аз тарххои зерсохтии кишварро бояд чалб кард, то хама бо як садо дар баробари Русияи «харомбоз» кад алам кунанду «хакки худро аз дахони шер» биситонанд.
Дар паи куштори Андичон дар соли 2005 ва наздикии мутаъокиби Узбакистон бо Русия макомоти гуш-ба-Маскави мо нигарон шуда буданд, ки акнун Русия чойгузини бехтареро барои шарокати стротежик дар Осиёи Миёна пайдо кардааст. Комилан возех буд, албатта, ва дарки ин мавзуъ акли Сукротро намехост. Аммо макомоти вакти рус ширае ба сару гуши макомоти мо молиданду дилдорй доданд, ки дар накшаи стротежики Русия чойгохи Точикистон бетагйир хохад монд ва точиконро нигаронй нашояд.
Омад ба сари Рахмон он чи ки метарсид. Арбобе, ки уро сари кудрат оварда буданд (русу узбак), акнун чомаро воруна ба тан кардаанд ва дили хуше аз у надоранд. Ба гунае, ки мумкин аст дидори мутараккибаи Рахмон бо Медведйев дар Маскав дар рузи 2 феврие (феврал) лагв шавад. Вазорати хоричаи Точикистон дар ин маврид изхори ноогохй мекунад. Дар холе ки Маскав ба сарохат мегуяд, ки мумкин аст он дидор сурат нагирад.
Русия чашми оз ба гози Узбакистон бастааст. Чи накшаи иктисодие бехтар аз ин ки Русия гозро ба кимати арзонтар аз узбакхо дарёфт кунад ва гози фаровони худро ба кимати сарсомовар ба урупоихои ниёзманд бифурушад! Дар ин миён Рахмон колое надорад, ки нисори «шарик»-и бособикааш кунад ва тахту точи худро аз хашми Окпошшо дар амон нигах дорад.
Танхо колои арзишманду фаровони Точикистон об аст. Аммо дар ин замина хам Русия ва Узбакистон мехоханд дасту пои Точикистонро бибанданд ва дар мавриди нахваи истифода аз захоири оби Точикистон худ тасмим бигиранд. Далели Русияро тавзех додем: хушомаду курниш ба Узбакистон бо макосиди иктисодй ва чалби химояти сиёсии пурчамъияттарин кишвари минтака. Аммо далели расмии Узбакистон камбуди об дар кишвараш дар сурати ичрои тарххои баландпарвозонаи Точикистон дар заминаи энержии обист. Яъне агар мо неругоххои азиме чун Рогун бисозем, дар пиёлаи Каримов як чуръа камтар об рехта хохад шуд.
Албатта, ин хам чизе чуз бузургнамоии мавзуъ нест. Узбакистони дарандашт оби кофй гир хохад овард. Хатто агар панч-шаш-тои дигар Рогун бисозем. Дагдагаи аслии Тошканд эхтимоли истиклоли Точикистон дар заминаи энержист. Барои намуна, имсол хам Узбакистон интиколи барк ба Точикистонро катъ кард ва хатто ичоза намедихад, ки Туркманистон холисона баркашро ба Точикистон содир кунад. Тошканд аз Душанбе хакки интикол мехохад: 0.03 сент аз хар килувот барки туркманй, ки аз тарики хоки Узбакистон ба Точикистон содир мешавад. Дар натича, бунбасте ба дилхохи Узбакистон эчод шуда ва калофи мавзуъ сари дарозе пайдо кардааст.
Агар Точикистон аз лихози энержй ба худбасойи (худкифойи) бирасад, Узбакистон бехтарин фишанг (ахрум)-и фишори худ алайхи Душанберо аз даст хохад дод. Афзун бар ин, Точикистон дар паи таъмини мардум бо барк дар тули сол ва фуруши мозоди тавлиди барк ба хорич метавонад ба шукуфоии иктисодии нисбй даст ёбад, ки бо барномаи вайронгаронаи Узбакистон мунофот дорад. Аз ин ру, Узбакистон бо истифода аз хар рохе чилави ичрои тарххои энержии Точикистонро хохад гирифт. Акнун, ки Русия ба додаш расидааст, Тошканд эхсос мекунад, ки бозуи зурмандтаре дорад.
Давлати Рахмон, ки то кунун гули суханхои Русияро хурда буд, такон хурдааст. Бо деркарди зиёнбор. Агар аз пеш хирадро пешаи худ карда буд, руйдодхои имруз «шигифтзада» ё гофилгираш намекард. Ва таи ин муддат метавонист комилан дасту дил аз Русия бишуяд ва дунболи шарикони самимитаре бигардад.
Бо вучуди ин, дар ин мавриди бахусус бояд аз тарххои иктисодии давлат шадидан дифоъ кард ва садои эътирози худро ба давлатхои русу узбак расонд. Ба шарте, ки макомоти давлати мо даст аз чопидану горати миллат бар доранд ва ба фикри хамму гами миллат бошанд.
Агар хеч кишваре ичоза надорад аз оби худ ба дилхохи худ кор бигирад, хамин мукарраротро бояд дар мавриди гозу нафт хам эъмол кард. Об ба монанди гозу нафт аз чумлаи захирахои табиъист. Пас чаро Узбакистон бояд гози худро ба абзори фишор табдил кунаду Точикистон дар баробари истифодаи бехина аз оби худ косир бимонад? Мо барои гозе, ки аз Узбакистон меояд, пули хангуфте мепардозем. Ба хамон андоза, ки Узбакистон аз беобй ташна мемонад, мо аз бегозй дар чанги сармо мехушкем. Пас бехтар аст Узбакистон дар ин замина ба муъомилаи поёпой тан дар дихад.
No comments:
Post a Comment