USA Passes Democracy Test

Кавоми демукросй дар Иёлоти Муттахидаи Омрико

Рангин Додфари Спанто
вазири хоричаи Афгонистон

Борак Убомо ба унвони чихилу чахорумин раисичумхурии Иёлоти Муттахидаи Омрико савганд ёд кард. Умдатан инсонхо замоне ба торих мепайванданд, ки корнома ва дастовардхои бузурге аз худ барои башарият ба мерос бигузоранд. Тафовути миёни Борак Убомо ва бисёре аз шахсиятхои торих дар ин нухуфта аст, ки у дар бистуми жонвие (январ)-и 2009 фасли чадиде аз торихи башарияти мазлумро варак зад. Убомо танхо номзади демукротхои Омрико набуд. У пешниходи башарияти тараккихох, демукрот ва адолатхох буд. Хузури чавонони бешумор дар гирдихамоихои интихоботии у нишон ва намоди дилтангихои наслхои оянда дар саросари чахон дар баробари сохторхо ва арзишхои фарсудае буд, ки насли пас аз 1968-ро дар доираи танги афсонахои «фарчоми торих» (Фукуёмо) ва «чанги тамаддунхо» (Хонтингтун) ба гаравгон гирифта буд.

Сухан гуфтан аз поёни табъизи нажодй дар чахони кунунй хануз утупиёест, ки бояд наслхои зиёде дар ростои тахаккуки он талош кунанд. Аммо демукросии нерумандтарин кишвари чахон нишон дод, ки сарзаминаи каламрави тахаккуки «утупиёхои мушаххас» (Одерну) аст. Тавоноии демукросй бар низомхои ракиб дакикан дар хамин аст. Дар холе ки интиколи кудрати сиёсй дар низомхое, ки мутаваллиёни он хешро сохибу вочиди охирин хакикат медонанд, бо хуну куштор ва шиканча мумкин мегардад, демукросй заминаи интиколи сулхомез ва бонишоти кудрати сиёсиро аз тарики иродаи озоди мардум мумкин мегардонад. Шахрвандони Омрико пас аз 1776 бори дигар нишон доданд, ки дар демукросии ин кишвар неруи азиме аз эмонсипосюн (рахойи, озодй) ва густариши озодии шахрвандон нухуфта аст.

Раванди худрахойи дар Иёлоти Муттахида, дар вокеъият, дар поёни чанги дохилии ин кишвар огоз шуд. Раванде, ки дар мушорикати ин кишвар дар Чанги Чахонии Дуввум алайхи фошисм ва рахоии мардуми чахон аз он мусибат ба дарачаи олй аз дифоъ аз хукуки башар расид. Бидуни шак, демукросии Иёлоти Муттахида аз диди либеролисми сиёсй бар соири демукросихо тафаввук (дасти боло) дорад. Мавчудияти чомеъаи мадании неруманд, чудоии кобили кабули чомеъаи сиёсй (давлат) ва чомеъаи маданй нишон медихад, ки низоми сиёсии ин кишвар ба пухтагии сиёсии бештаре расидааст.

Пухтагй, ки мавчудияти фарханги фардгаро ва бовар ба фардияти инсон шахрвандонро аз раъияти махз мутафовит месозад ва пайванди аслии миёни шахрвандон бештар бовар ба низоми сиёсии Иёлоти Муттахида аст ва на ба динхову нажодхо. Сухани Убомо, ки кудрати миллати Омрико дар ин нухуфта аст, ки ин миллат мураккаб аст аз масехиён, мусалмонон, яхудиён, хиндухо ва ононе, ки дин надоранд, ба хубй фалсафаи аслии мавчудияти Иёлоти Муттахидаро бозтоб медихад. Тавонойи дар танаввуъ ва дилбастагй ба зебоии бепоёне, ки дар танаввуъ нухуфта аст. Бозтоби ин вокеъиятро, ки дар як фароянди суботи чомеъаи сиёсй ва маданй дар Иёлоти Муттахида шаклу кавом гирифтааст, метавон дар гузиниши Борак Убомо ба сифати раисичумхурии он кишвар мушохида кард.

Солхо пеш филме дида будам аз Яхудй Менохим дар бораи торихи мусикй. Бозаргонони барда, чавонони ситабру баландболои рангинпустро шикор карда буданд ва дар аршаи як киштй ба занчир баста ва барои фуруш ба Омрико мебурданд. Чавонони дар занчир бо садои хазине таронахои махаллиро замзама мекарданд. Садхо хазор сиёхпуст дар киштзорхои пунба ва мазореъи Омрико чон доданд. Бинои азимеро, ки дируз (20 жонвие) Убомои сиёхпуст дар саккуи он савганди вафодорй ба Конуни Асосии кишвараш ёд кард низ, хамин лашкархои барда эчод карданд.

Дируз чи фархунда огозе буд барои насли басолрасидаи ман, ки сусиёлизосиюни сиёсимонро дар дифоъ аз чунбиши мадании сиёхони Омрико, чунбиши сулх алайхи чанги Вйетном ва хуруши мардуми Хинду Чин огоз кардем. Эй дарег! Баходуроне, ки дар рохи тахаккуки ин орзухо чон доданд, дируз чояшон холй буд.

Шаб, вакте маросими савганди Убоморо дар телевизюн медидам, хисси ачибе доштам. Чидоли доимй, ки харгиз аз сарам даст бар надоштааст, бори дигар ошкор шуд. Аз худ пурсидам, ки оё чунин ходисаи инкилобй дар кораи Урупо – зодгохи демукросй мумкин ва муяссар хохад буд? Оё мумкин хохад буд, то фарзанди як покистонй дар Инглистон, фарзанди як турк дар Олмон ва ё фарзанди як алчазоирй дар Фаронса аз тарики раъйи аксарияти мардум ба макоми раёсати чумхурй даст ёбанд? Усулан, тархи ин суол шармандаам сохт.

Оё мумкин хохад буд дар Афгонистон як шахрванди точик, хазора, узбак ва ё нуристонй ба хайси раисичумхурии кишвари мо баргузида шавад? Бигзарем аз инон. Оё мактабрафтагони кишвари мо хозир хоханд шуд, то ба нухбагон (элита)-и он «дигарон» раъй бидиханд? Дар лахазоте, ки зехни ман машгули тархи ин пурсишхои бехуда буд, ба он нухбагоне андешидам, ки дар кишвари ман бо судури фармону дастурулъамал ичоза намедиханд ба забони модариам ашё ва афродро садо кунам. Ва ин дар холест, ки ман аз хеч кораи дигаре наомадаам ва бо ин нухбагон реша дар як фарханг ва хатто як табор дорам. Бибин, ки тафовути рах аз кучост то ба кучо! Дар сарзамини ман дигарандешон ба занчир кашида мешаванд ва хиндувону сикххо, ки бошандагон ва сохибони ин сарзаминанд, ба гунаи низомманд мавриди ситаму тачрид ва тахдид карор мегиранд ва дар он чои дигар шоистагони акаллиятхо бар саккуи кудрат барои хидмат ба механашон такя мезананд.

Окои Убомо! Мистер Президент!

Интихоби Шуморо барои мардуми кишвари Шумо ва хамаи ононе, ки хохони сулху адолат дар ин чахонанд, табрик мегуям. Ин хушнудии як вазири хорича нест. Хушнудии як муборизи хукуки башарй ва вафодор ба арзишхои шахрвандист.


رنگین دادفر سپنتا
قوام دموکراسی در ایالات متحده امریکا

بارک اوباما به عنوان چهل و چهارمین رییس جمهور ایالات متحده امریکا سوگند یاد کرد. عمدتا" انسان ها زمانی به تاریخ می پیوندندکه کارنامه و دستآورد های بزرگی از خود برای بشریت به میراث بگذارند. تفاوت میان بارک اوباما و بسیاری از شخصیت های تاریخ در این نهفته است که او در بیستم جنوری ۲۰۰۹ فصل جدیدی از تاریخ بشریت مظلوم را ورق زد. اوباما تنها نامزد دموکرات های امریکا نبود، او پیشنهاد بشریت ترقیخواه، دموکرات و عدالتخواه بود. حضور جوانان بیشمار در گردهم آیی های انتخاباتی او نشان و نماد دلتنگی های نسل های آینده در سراسر جهان در برابر ساختار ها و ارزش های فرسوده ی بود که نسل پس ۱۹۶۸ را در دایره تنگ افسانه های "فرجام تاریخ" (فوکویاما) و "جنگ تمدن ها" (هانتینگتون) به گروگان گرفته بود.

سخن گفتن از پایان تبعیض نژادی در جهان کنونی هنوز اتوپیایی است که باید نسل های زیادی در راستای تحقق آن تلاش کنند. اما دموکراسی نیرومند ترین کشور جهان نشان داد که سرزمینش قلمرو تحقق اتوپیا های مشخص" (آدرنو) است. توانایی دموکراسی بر نظام های رقیب دقیقا" در همین است. در حالی که انتقال قدرت سیاسی در نظام های که متولیان آن خویش را صاحب و واجد آخرین حقیقت می دانند، با خون و کشتار و شکنجه ممکن می گردد، دموکراسی زمینه انتقال صلح آمیز و با نشاط قدرت سیاسی را از طریق اراده آزاد مردم ممکن می گرداند. شهروندان امریکا پس از ۱۷۷۶ بار دیگر نشان دادند که در دموکراسی این کشور نیروی عظیمی از امانسیپاسیون (رهایی، آزادی) و گسترش آزادی شهروندان نهفته است.

روند خود رهایی در ایالات متحده در واقعیت در پایان جنگ داخلی این کشور آغاز شد، روندی که در مشارکت این کشور در جنگ جهانی دوم علیه فاشیسم و رهایی مردم جهان از آن مصیبت به درجه عالی از دفاع از حقوق بشر رسید. بدون شک دموکراسی ایالات متحده از دید لیبرالیسم سیاسی بر سایر دموکراسی ها تفوق دارد. موجودیت جامعه مدنی نیرومند، جدائیی قابل قبول جامعه سیاسی (دولت) و جامعه مدنی نشان می دهد که نظام سیاسی این کشور به پختگی سیاسی بیشتری رسیده است.

پختگی که موجودیت فرهنگ فردگرا و باور به فردیت انسان، شهروندان را از رعیت محض متفاوت می سازد و پیوند اصلی میان شهروندان بیشتر باور به نظام سیاسی ایالات متحده است و نه به ادیان و نژادها. سخن اوباما که قدرت ملت امریکا در این نهفته است که این ملت مرکب است از مسیحیان، مسلمانان، یهودان، هندو ها و آنانی که دین ندارند، به خوبی فلسفه اصلی موجودیت ایالات متحده را بازتاب می دهد. توانایی در تنوع و دلبستگی به زیبایی بی پایانی که در تنوع نهفته است. باز تاب این واقعیت را که در یک فرایند ثبات جامعه سیاسی ومدنی در ایالات متحده شکل و قوام گرفته است می توان در گزینش بارک اوباما به صفت رییس جمهوری آن کشور مشاهده کرد.

سال ها پیش فیلمی دیده بودم از یهودی مناهیم، در باره تاریخ موسیقی. بازرگانان برده، جوانان ستبر و بلند بالای رنگین پوست را شکار کرده بودند و در عرشه یک کشتی به زنجیر بسته و برای فروش به امریکا می بردند. جوانان در زنجیر با صدای حزینی ترانه های محلی را زمزمه می کردند. صدها هزار سیاه پوست در کشتزار های پنبه و مزارع امریکا جان دادند. بنای عظیمی را که دیروز اوبامای سیاه پوست در سکوی آن سوگند وفاداری به قانون اساسی کشورش یاد کرد نیز همین لشکر های برده ایجاد کردند.

دیروز، چه فرخنده آغازی بود برای نسل به سال رسیده یی من که سوسیالیزاسیون سیاسی مان را در دفاع از جنبش مدنی سیاهان امریکا، جنبش صلح علیه جنگ ویتنام و خروش مردم هندو چین آغاز کردیم. ای دریغ ! بهادرانی که در راه تحقق این آرزو ها جان دادند، دیروز جای شان خالی بود.

شب وقتی مراسم سوگند اوبا ما را در تلویزیون می دیدم، حس عجیبی داشتم. جدال دایمی که هرگز از سرم دست بر نداشته است بار دیگر آشکار شد. از خود پرسیدم که آیا چنین حادثه انقلابی در قاره اروپا، زادگاه دموکراسی ممکن و میسر خواهد بود؟ آیا ممکن خواهد تا فرزند یک پاکستانی در انگلستان، فرزند یک ترک در آلمان و یا فرزند یک الجزایری در فرانسه از طریق رأی اکثریت مردم به مقام ریاست جمهوری دست یابند؟ اصولا" طرح این سوال شرمنده ام ساخت.

آیا ممکن خواهد بود در افغانستان، یک شهروند تاجیک، هزاره، ازبک و یا نورستانی به حیث رییس جمهور کشور ما بر گزیده شود؟ بگذریم از اینان. آیا مکتب رفتگان کشور ما حاضر خواهند شد، تا به نخبگان آن "دیگران" رای بدهند. در لحظاتی که ذهن من مشغول طرح این پرسش های بیهوده بود به آن نخبگانی اندیشیدم که در کشور من با صدور فرمان و دستورالعمل، اجازه نمیدهند به زبان مادریم، اشیا و افراد را صدا کنم. و این در حالیست که من از هیچ قاره یی دیگری نیامده ام و با این نخبگان ریشه در یک فرهنگ و حتا یک تبار دارم. ببین که تفاوت ره از کجاست تا به کجا؟ در سرزمین من دیگراندیشان به زنجیر کشیده می شوند و هندوان و سکها که باشندگان و صاحبان این سرزمین اند به گونه نظام مند مورد ستم و تجرید و تهدید قرار می گیرند و در آنجایی دیگر، شایستگان اقلیت ها بر سکوی قدرت برای خدمت به میهن شان تکیه می زنند.

آقای اوباما، ماستر پرزیدنت،

انتخاب شما را برای مردم کشور شما و همه آنانی که خواهان صلح و عدالت در این جهان اند، تبریک می گویم. این خوشنودی یک وزیر خارجه نیست؛ خوشنودی یک مبارز حقوق بشری و وفادار به ارزش های شهروندی است.